بایگانی برچسب برای: دانشگاه تهران

ارائه طرح استقلال دانشگاه‌ها به دانشگاه تهران واگذار شد

به گزارش آرمان آرا به نقل از دانشگاه تهران، نشست شورای عمومی دانشگاه تهران امروز ۲۵ شهریور ماه با حضور حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، محمدحسین امید رئیس دانشگاه تهران و رؤسای واحدهای دانشگاه در سالن شهید سلیمانی برگزار شد.

پیشنهاد استقلالِ دانشگاه‌ها با طرحی ویژه در دانشگاه تهران پیگیری می‌شود

حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، در این نشست ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع مدیران دانشگاه، با تأکید بر اهمیت دغدغه‌های دانشجویان گفت: دانشجویان در اندیشه حل مشکلات، ساخت آینده، تأمین اشتغال و هموار کردن مسیر پیشرفت علمی هستند. ما می‌توانیم با اتکاء به نیروی انسانی، رشد و پیشرفت را برای کشور به ارمغان آوریم.

وزیر علوم بر نقش مؤثر ارتباطات دانشگاهی تأکید کرد و افزود: رؤسای دانشکده‌ها باید ارتباط بیشتری با استادان مؤثر برقرار کنند تا با همدلی و همراهی، مشکلات را برطرف کرده و در مواقع ضروری به یاری دانشگاه بشتابند.

وی توسعه ایران را وابسته به توسعه علمی دانست و تصریح کرد: توسعه علمی از دانشگاه آغاز می‌شود. ملت ایران از مشروطه به این طرف، همواره در جستجوی تحول و توسعه بوده‌اند و امروز به این نتیجه رسیده‌اند که مسیر توسعه از راه علم می‌گذرد.

برای مدیریت کشور تنها وجود حکمران عالم کافی نیست، بلکه باید حکمرانی علمی وجود داشته باشد

سیمایی صراف با تأکید بر ضرورت تصمیم‌گیری‌های علمی گفت: برای مدیریت کشور تنها وجود حکمران عالم کافی نیست، بلکه باید حکمرانی علمی وجود داشته باشد و تصمیمات بر اساس علم و دانش گرفته شود، نه بر اساس سلیقه یا شهود.

وی مسئولیت اجتماعی را یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های ارزیابی دانشگاه‌های برتر جهان دانست و افزود: نقشی که دانشگاه‌ها در حل مسائل کشور ایفا می‌کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است مثلا در موضوع آب، دولت و شخص رئیس جمهور، بررسی این مشکل ملّی را به دانشگاه تهران سپردند و در یک فرصت سه ماهه این طرح در حال انجام است. این نشانه نقشی است که دانشگاه می‌تواند در رفع مشکلات ملّی داشته باشد و شخص رئیس جمهور هم به طور جدی به این جایگاه اعتقاد دارند.

وزیر علوم بر لزوم خلاقیت دانشگاه‌ها در مواجهه با تحولات جدید تأکید کرد و گفت:جهان در آستانه تحولات عظیم فناوری قرار دارد و دانشگاه‌های ما باید همگام با این تحولات گام بردارند و ارتقاء یابند.

وی از محول شدن ارائه طرحی با موضوع استقلال دانشگاه‌ها به دانشگاه تهران خبر داد و اظهار کرد: هدف‌گذاری وزارت علوم ارتقای رتبه بین‌المللی دانشگاه‌ها است و امیدواریم این موضوع که بار سنگینی را از دوش دانشگاه‌ها برمی‌دارد، با این طرح آغاز شود.

پاداش ویژه به فعالیت‌های برجسته پژوهشی

امید، رئیس دانشگاه تهران نیز در این نشست گفت: تصمیم‌گیری‌های اخیر دانشگاه با حضور رؤسای دانشکده‌ها و دانشکدگان در شورای عمومی انجام می‌شود. این شورا فرصتی برای همفکری، ارائه گزارش و شنیدن دیدگاه‌های مجموعه صاحبنظران دانشگاه است.

رئیس دانشگاه تهران با اشاره به وضعیت پایان و آغاز سال تحصیلی امسال، شرایط سال جاری دانشگاه را متفاوت توصیف کرد و افزود: در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، همزمان با شروع امتحانات، دانشگاه و خوابگاه‌ها تعطیل شدند و حدود ۱۲ هزار دانشجو ناچار به ترک خوابگاه‌ها شدند. در نتیجه، امکان تخلیه اتاق‌های دانشجویان و اجرای تعمیرات تابستانی فراهم نشد.

سال تحصیلی جدید ۲۹ شهریور آغاز می‌شود

وی زمان آغاز سال تحصیلی جدید را ۲۹ شهریور ماه اعلام کرد و گفت: فرصت دفاع از پایان‌نامه‌ها تا ۱۲ مهر تعیین شده است و در شرایط خاص تا ۲۶ مهر تمدید می‌شود. برای ورودی‌های جدید نیز آغاز کلاس‌ها از ۲۶ مهر خواهد بود.

امید با تأکید بر اینکه هزینه‌های رفاهی برای دانشگاه به شدت افزایش یافته است، افزود: اساتید به دلیل مشکلاتی که در حوزه ارائه خدمات دانشجویی وجود دارد، کمک کنند دانشجویان بتوانند در موعد مقرر فارغ‌التحصیل شوند؛ چرا که فارغ‌التحصیلی آنان باعث آزاد شدن امکانات برای دانشجویان جدید می‌شود».

رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه افزایش تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی و سنواتی، فشار زیادی بر خوابگاه‌ها و امکانات رفاهی وارد کرده است، ادامه داد: با وجود ایجاد ظرفیت‌های جدید خوابگاهی و افزایش تعداد نفرات در اتاق‌ها، پاسخگوی نیاز همه متقاضیان نیستیم؛ به همین دلیل اعطای خوابگاه به دانشجویان نوبت دوم و افزایش سنواتی لغو شد که البته حواشی‌ای هم دارد، ولی ناگزیر به رعایت مقررات هستیم.

وی همچنین از برنامه دانشگاه برای ساماندهی واحدهای داخلی خبر داد و گفت: با جدیت به دنبال کوچک‌سازی ستاد دانشگاه هستیم و به این منظور کارگروهی تشکیل شده است. مؤسساتی را نیز که در سه سال گذشته عملکرد مطلوبی نداشتند، مورد بازنگری قرار می‌دهیم و حذف برخی پردیس‌ها و لغو مجوز ایجاد شعبات جدید نیز در راستای کیفی سازی دانشگاه است. ما در ستاد دانشگاه خیلی توسعه داشته‌ایم، هم ساختاری و هم نیروی انسانی و این باید اصلاح شود. در کوچک‌سازی ستاد و واحدها، به این موضوع توجه داریم که همه کارکنان و استادان که به سن قانونی بازنشستگی می‌رسند، رأس زمان مقرر بازنشسته شوند و این خود می‌تواند کمکی به کوچک‌سازی دانشگاه در حوزه نیروی انسانی باشد. در مورد واحدهای اقماری هم، اگر چه دریافت شهریه، برخی از مشکلات مالی دانشگاه را برطرف می‌کند، امّا چون ممکن است روند مخالف کیفی سازی را تضعیف کند، آنها را تعطیل می‌کنیم.

اعتبار ویژه برای تحقیقات مشترک بین دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی تهران

امید همکاری مشترک دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران را یکی از برنامه‌های کلان دانشگاه عنوان کرد و افزود: دبیرخانه مشترک و صندوق حمایتی مشترک میان دو دانشگاه شکل گرفته است تا به کارهای مشترک اساتید دو دانشگاه، اعتبار ویژه‌ای اختصاص می‌یابد و امیدواریم با انتشار مقالات مشترک، جایگاه بین‌المللی هر دو دانشگاه‌ ارتقاء یابد.

رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه به دنبال تأسیس برج فناوری مسترک با دانشگاه علوم پزشکی هستیم، تا زمینه فعالیت مشترک واحدهای بین رشته‌ای در دو دانشگاه هموار شود، اظهار کرد: یکی از طرح‌های در حال بررسی دانشگاه، تبدیل یارانه‌های مواد غذایی دانشجویی به تسهیلات است که در این راستا با سازمان برنامه و بودجه نیز هماهنگی‌های لازم انجام گرفته است و در سطح وزارت علوم هم در حال پیگیری هستیم تا این کار مهم انجام شود.

پاداش قابل توجه برای انتشار مقاله در نشریه نیچر

امید با بیان اینکه در جلسه اخیر هیئت رئیسه دانشگاه برای ارتقای جایگاه دانشگاه تصمیماتی مهم گرفته شد، گفت: برای انتشار مقالات در سایت نیچر، مبالغ قابل ملاحظه‌ای پاداش پیش‌بینی شد و برنامه‌هایی را نیز برای ارتقای بیشتر دانشگاه پیش‌بینی کردیم و امیدواریم مجموعه این فعالیت‌ها، باعث شود که فعالیت‌های بین‌المللی و فناورانه دانشگاه ارتقا یابد.

وی ادامه داد: بررسی‌های لازم مقدماتی پیرامون طرح پیشنهادی خوداتکایی و خودگردانی دانشگاه صورت گرفته و مقدمات طرح آماده شده است. دولت از طرح استقلال دانشگاه‌ها استقبال می‌کند و با اجرای این طرح، امیدواریم بتوانیم افزایش کیفیت را در همه بخش‌های دانشگاه داشته باشیم.

امید همچنین با اشاره به احیاء و برگزاری منظم نشست‌های اجلاس رؤسای دانشگاه‌های سطح یک کشور گفت: با مصوبه وزارت علوم، تعداد دانشگاه‌های سطح یک از سیزده به پانزده دانشگاه افزایش یافت و دانشگاه باهنر کرمان و دانشگاه چمران اهواز نیز به این فهرست اضافه شدند. این اجلاس هم ظرفیت مهمی برای کمک به دولت و هم جامعه است.

در این نشست، از اعضای شورا، رحمت‌اله ستوده قره باغ، شیری، علی معینی، مجید صنایع پسند، رضوی، قلی‌پور، جلوخانی، سیدحسین حسینی، مهدی قاسمیه، محمدرضایی، محمدی زاده، صدیق دامغانی، روح‌اله نصرتی، علی حسین رضایان، مجید مرادی، محمود کمره‌ای، علی مقاری، استادانی بودند که به طرح دیدگاه‌ها و نظرات خود پیرامون مسائل آموزش عالی و دانشگاه تهران پرداختند.

۱۵۲ مقاله به دبیرخانه همایش علوم انسانی اسلامی ارسال شده است

به گزارش آرمان آرا، حجت‌الاسلام محمد فولادی پیش از ظهر سه شنبه در نشست خبری همایش بین المللی «علوم انسانی اسلامی و بزرگداشت علامه مصباح یزدی» که در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد، گزارشی از فعالیت‌های همایش ارائه داد و اظهار کرد: تاکنون ۱۵۲ مقاله به دبیرخانه همایش علوم انسانی اسلامی ارسال شده است و همچنین اولین «پیش‌همایش بین المللی چیستی و چرایی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه محمدتقی مصباح یزدی» دوم مهر ماه توسط جامعه المصطفی افغانستان در این کشور برگزار خواهد شد.

دبیر همایش بین‌المللی علوم انسانی اسلامی ادامه داد: از میان مقالات رسیده ۵۰ مقاله مربوط به پیش‌همایش افغانستان می‌باشد و در کل ۷۳ مقاله مرتبط با تبیین اندیشه‌های علامه مصباح است، البته این آمار مربوط به مقالات ثبت شده در سامانه همایش است و اساتید بسیاری در مؤسسه و خارج از مؤسسه موضوعات مقالات خود را اعلام کرده‌اند که به مرور در سامانه همایش ثبت خواهد شد.

حجت الاسلام فولادی همچنین از نقش دانشگاه پردیس فارابی برگزار شده است گفت: در این جلسات همکاری‌های مثبتی شکل گرفته و برنامه «علم تا قلم» که هر ساله با حضور متفکران در دانشگاه تهران برگزار می‌شود، تلاش دارد با رویکردی نو و جذاب برگزار و به نوعی به موضوع علوم انسانی اسلامی بپردازد و همچنین مقرر شده است که چند نشست تبیینی و چالشی با صاحب نظران در پردیس فارابی، یک پیش همایش در دانشگاه قم و نیز دانشگاه آزاد اسلامی قم برگزار گردد.

وی گفت: پیش‌نشست همایش بین‌المللی علوم انسانی اسلامی روز بزرگداشت علامه محمدتقی مصباح یزدی (قدس سره) و روز علوم انسانی اسلامی شنبه هفته آتی با عنوان «وضعیت و چشم‌انداز علوم انسانی در آمریکای لاتین؛ بررسی انتقادی و رویکردهای معاصر» در ونزوئلا برگزار خواهد شد.

حجت الاسلام فولادی خاطرنشان کرد: مقرر شد که ۶۰ نشست علمی و کرسی ترویجی از مهر ماه به مرور برگزار گردد و اولویت این دوره از همایش، حمایت از دانشجویان، به ویژه دانشجویان دکتری است.

وی ضمن اشاره به تشکیل کمیته‌های اجرایی، اطلاع‌رسانی، رسانه، بین‌الملل و پشتیبانی و مالی گفت: تلاش می‌کنیم تا با همکاری مدیران گروه‌های مختلف علمی، مشارکت دانشجویان در همایش افزایش یابد و این همکاری به شکل مستمر ادامه داشته باشد.

دبیر همایش بین‌المللی علوم انسانی اسلامی اظهار کرد: برنامه‌ریزی شده است که مصاحبه‌های رسانه‌ای با مدیران گروه‌ها به صورت هفتگی و ماهانه برگزار شود تا اهداف همایش به شکل دقیق و شفاف به جامعه علمی و عموم مردم معرفی شود.

نشست کارشناسان اجرایی مراکز مشاوره و بهداشت دانشگاه ها برگزار می شود

به گزارش آرمان آرا، اولین نشست مشترک کارشناسان اجرایی مراکز مشاوره و سبک زندگی و مراکز بهداشت و درمان دانشگاه‌های سراسر کشور به همت دفتر مشاوره و سلامت سازمان امور دانشجویان و با همکاری مرکز مشاوره و سبک زندگی و مرکز بهداشت و درمان دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

اولین نشست مشترک کارشناسان اجرایی مراکز مشاوره و سبک زندگی و مراکز بهداشت و درمان دانشگاه‌های سراسر کشو ۲۶ و ۲۷ شهریورماه ۱۴۰۴ در مجتمع فرهنگی و آموزشی آدینه تهران برگزار خواهد شد.

حذف و اضافه دانشگاه‌ها در ۳رتبه‌بندی جهانی؛ معرفی رکورددار سقوط و صعود

به گزارش آرمان آرا، رتبه‌بندی‌های جهانی دانشگاهی به عنوان ابزارهایی برای ارزیابی جایگاه علمی و پژوهشی دانشگاه‌های در سطح بین‌المللی شناخته می‌شوند. سه نظام رتبه‌بندی شانگهای، کیو اس و تایمز با شاخص‌های متنوع کمی و کیفی تلاش می‌کنند تصویری از عملکرد دانشگاه‌ها ارائه دهند. بررسی تغییرات رتبه دانشگاه‌های کشور در این نظام‌های رتبه‌بندی می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و قوت مسیر حرکت دانشگاه‌ها کمک کند.

در این گزارش با بررسی وضعیت دانشگاه‌های ایران در فهرست سه نظام رتبه‌بندی بین‌المللی شانگهای، کیو اس و تایمز در ۵ سال اخیر به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که دانشگاه‌های ایران چه جایگاهی در جهان دارند، کدام دانشگاه‌ها بیشترین افت و صعود را داشته‌اند و آیا افزایش دانشگاه‌های یک کشور در فهرست‌های رتبه‌بندی جهانی می‌تواند نشانه‌ای از کیفیت آموزش عالی باشد؟

رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۵؛ کاهش حضور دانشگاه‌های ایرانی

یکی از مهم‌ترین نظام‌های رتبه‌بندی جهانی دانشگاهی، رتبه‌بندی شانگهای است. این نظام رتبه‌بندی از ۶ سنجه برای رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان استفاده می‌کند و دانشگاه‌ها را بر اساس تعداد دانش‌آموختگان برنده جوایز نوبل و مدال‌های فیلدز، تعداد اعضای هیئت‌علمی برنده جوایز نوبل و مدال‌های فیلدز، تعداد مقالات منتشرشده در مجلات نیچر و ساینس، تعداد پژوهشگران پر استناد انتخاب‌شده توسط مؤسسه کلاریویت، تعداد مقالات نمایه‌شده در نمایه استنادی علوم و علوم اجتماعی وب آو ساینس و سرانه عملکرد دانشگاهی رتبه‌بندی می‌کند.

آخرین ویرایش رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان (شانگهای ۲۰۲۵) مرداد ماه ۱۴۰۴ منتشر شد که در آن ۶ دانشگاه ایرانی حضور داشتند.

حذف و اضافه دانشگاه‌ها در ۳ رتبه‌بندی جهانی؛ معرفی رکوردار سقوط و صعود

بررسی روند تعداد دانشگاه‌های ایرانی در این نظام رتبه‌بندی حاکی از روند نزولی دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی شانگهای است؛ به طوری که در این سال‌ها تعداد دانشگاه‌های ایرانی در این فهرست تقریباً نصف شده و از ۱۱ دانشگاه به ۶ دانشگاه کاهش یافته است.

در سال ۲۰۲۱، تعداد ۱۱ دانشگاه تهران، صنعتی شریف، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران، امیرکبیر، علوم پزشکی شهید بهشتی، شیراز، علم و صنعت، تبریز، فردوسی مشهد، علوم پزشکی ایران در رتبه‌بندی شانگهای حضور داشتند ولی در طول این سال‌ها دانشگاه‌های امیرکبیر، شیراز، فردوسی مشهد، تبریز و علم و صنعت از این فهرست خارج شده‌اند.

حذف و اضافه دانشگاه‌ها در ۳ رتبه‌بندی جهانی؛ معرفی رکوردار سقوط و صعود

دانشگاه صنعتی شریف؛ پیشتاز افت رتبه در شانگهای

بررسی روند رتبه هر یک از این ۶ دانشگاه نشان می‌دهد که در بازه زمانی ۵ ساله از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵، تنها دانشگاه علوم پزشکی تهران توانسته رتبه خود را در شانگهای بهبود بخشد و از بازه رتبه ۵۰۱-۶۰۰ به بازه رتبه ۴۰۱-۵۰۰ در سال ۲۰۲۵ برسد و ۵ دانشگاه دیگر روند نزولی را طی کرده‌اند.

دانشگاه تهران از سال ۲۰۲۳ دچار افت رتبه شده و از رتبه ۳۰۱-۴۰۰ به بازه رتبه ۴۰۱-۵۰۰ سقوط کند.

دانشگاه تربیت مدرس نیز همانند دانشگاه تهران روند نزولی را تجربه کرده و از بازه رتبه ۵۰۱-۶۰۰ با افت ۲۰۰ پله‌ای به بازه ۷۰۱-۸۰۰ رسیده است.

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با سیر نزولی از بازه رتبه ۷۰۱-۸۰۰ به ۸۰۱-۹۰۰ رسیده است.

دانشگاه صنعتی شریف پیشتاز افت در رتبه‌بندی شانگهای است؛ به طوری که از بازه رتبه ۵۰۱-۶۰۰ در سال ۲۰۲۱ با افت ۳۰۰ پله‌ای برای اولین‌بار رتبه ۸۰۱-۹۰۰ را تجربه کرده است.

دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز که سال ۲۰۲۴ با رتبه ۷۰۱-۸۰۰ حضور در شانگهای را داشت، در سال ۲۰۲۵ به رتبه ۹۰۱-۱۰۰۰ رسیده و در صورتی که سال آینده این روند نزولی را ادامه دهد، از فهرست رتبه‌بندی شانگهای حذف خواهد شد.

کیو اس ۲۰۲۶؛ وقتی تعداد دانشگاه‌ها دو برابر می‌شود

نظام رتبه‌بندی کیو اس مؤسسات را بر اساس شهرت علمی، ارزیابی کارفرمایان، نسبت اعضای هیئت‌علمی به دانشجو، میزان استناد به اعضای هیئت‌علمی، نسبت اساتید بین‌المللی، نسبت دانشجویان بین‌المللی، شبکه پژوهش بین‌المللی، اشتغال فارغ‌التحصیلان و پایداری ارزیابی رتبه‌بندی می‌کند. آخرین ویرایش این نظام رتبه‌بندی (QS ۲۰۲۶) اواخر خردادماه ۱۴۰۴ (ژوئن ۲۰۲۵) با رتبه‌بندی بیش از ۱۵۰۰ مؤسسه از سراسر جهان منتشر شد که در آن ۱۱ دانشگاه ایرانی حضور داشتند.

حذف و اضافه دانشگاه‌ها در ۳ رتبه‌بندی جهانی؛ معرفی رکوردار سقوط و صعود

بررسی روند تعداد دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی کیو اس نشان می‌دهد که تعداد دانشگاه‌ها در این بازه زمانی از ۶ دانشگاه به ۱۱ دانشگاه افزایش داشته و تقریباً دو برابر شده است.

از ویرایش ۲۰۲۲ این نظام رتبه‌بندی تنها ۶ دانشگاه تهران، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، شیراز و شهید بهشتی حضور داشتند و در این سال‌ها دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، تبریز، فردوسی مشهد، اصفهان و آزاد اسلامی نیز به این فهرست اضافه شدند.

بخشی از افزایش تعداد دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی کیو اس، به بزرگ‌تر شدن فهرست این نظام رتبه‌بندی برمی‌گردد. برای مثال؛ در ویرایش ۲۰۲۲ رتبه‌بندی کیو اس، ۱۳۰۰ دانشگاه برتر دنیا رتبه‌بندی می‌شدند، ولی در آخرین ویرایش این نظام رتبه‌بندی (۲۰۲۶)، بیش از ۱۵۰۰ دانشگاه دنیا رتبه‌بندی شده‌اند. بنابراین قابل انتظار است که دانشگاه‌های ایرانی حاضر در رتبه‌بندی کیو اس نیز به‌دنبال آن، بیشتر شود.

حذف و اضافه دانشگاه‌ها در ۳ رتبه‌بندی جهانی؛ معرفی رکوردار سقوط و صعود

دانشگاه تهران؛ پیشتاز صعود رتبه در کیو اس

روند ۵ ساله رتبه هر دانشگاه در این سال‌ها دچار افت و خیزهایی بوده است. ۹ دانشگاه تهران، شریف، امیرکبیر، علم و صنعت، شیراز، شهید بهشتی و فردوسی مشهد نسبت به ۲۰۲۲ رتبه بهتری کسب کرده‌اند. دو دانشگاه صنعتی اصفهان و تبریز روند نزولی را تجربه کرده و دو دانشگاه دانشگاه اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی برای اولین‌بار در رتبه‌بندی کیو اس حضور پیدا کردند.

دانشگاه تهران توانسته از بازه رتبه ۵۲۱-۵۳۰ در کیو اس ۲۰۲۲ به رتبه ۳۲۲ در کیو اس ۲۰۲۶ برسد و رتبه خود را حدود ۲۰۰ پله بهبود بخشد.

دانشگاه صنعتی شریف نسبت به کیو اس ۲۰۲۲، ۶ پله بهبود رتبه داشته و از رتبه ۳۸۱ به ۳۷۵ رسیده است؛ ولی روند صعودی این دانشگاه همیشگی نبوده است. در فهرست کیو اس ۲۰۲۴ این دانشگاه توانسته بود رتبه خود را با ۴۷ پله بهبود به رتبه ۳۳۴ برساند ولی در بازه زمانی ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۶، رتبه این دانشگاه ۴۱ رتبه افت داشته است.

دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز از رتبه ۴۶۵ به ۴۵۶ رسیده و رتبه خود را ۹ پله بهبود بخشیده است؛ ولی رتبه ۴۵۶ بهترین رتبه این دانشگاه نبوده است. در کیو اس ۲۰۲۴ امیرکبیر توانسته بود به رتبه ۳۷۵ برسد ولی این رتبه را حفظ نکرده و با ۸۱ پله کاهش به جایگاه ۴۵۶ رسیده است.

دانشگاه علم و صنعت ایران هم با وجود این‌که ارتقای ۵۴ رتبه‌ای را نسبت به کیو اس ۲۰۲۲ تجربه کرده و از بازه رتبه ۵۴۱-۵۵۰ به رتبه ۴۹۶ رسیده است؛ ولی بهترین رتبه این دانشگاه در کیو اس ۲۰۲۵ (۴۳۶) بوده است و در کیو اس ۲۰۲۶ دچار روند نزولی شده است.

دانشگاه صنعتی اصفهان برای اولین‌بار سال گذشته با رتبه ۴۸۹ وارد فهرست رتبه‌بندی کیو اس ۲۰۲۵ شد ولی در این یک سال ۸۲ رتبه افت داشته است.

دانشگاه تبریز نیز همانند دانشگاه صنعتی اصفهان سال گذشته برای اولین‌بار وارد فهرست کیو اس شد ولی در این یک سال ۲۶ پله افت داشته است.

دانشگاه شیراز در کیو اس ۲۰۲۶ نسبت به ۲۰۲۲ بهبود رتبه داشته و از بازه رتبه ۷۵۱-۸۰۰ به ۷۰۱-۷۱۰ رسیده ولی بهترین رتبه این دانشگاه مربوط به سال ۲۰۲۴ (۶۸۱-۶۹۰) بوده است.

دانشگاه شهید بهشتی با روندی همواره صعودی از بازه رتبه ۱۰۰۱-۱۲۰۰ در کیو اس ۲۰۲۲ به بازه رتبه ۷۴۱-۷۵۰ در کیو اس ۲۰۲۶ رسیده است.

دانشگاه فردوسی مشهد برای اولین‌بار در کیو اس ۲۰۲۴ با رتبه ۱۰۰۱-۱۲۰۰ وارد این فهرست شد، در کیو اس ۲۰۲۶ توانسته رتبه خود را به ۹۵۱-۱۰۰۰ برساند.

دانشگاه اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی اولین حضور را فهرست رتبه‌بندی کیو اس را در ویرایش ۲۰۲۶ تجربه کردند.

با این وجود وقتی روند یک سال اخیر دانشگاه‌های حاضر در رتبه‌بندی کیو اس را بررسی می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم که ۶ دانشگاه صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، تبریز و شیراز افت رتبه داشته‌اند و تنها دو دانشگاه تهران و شهید بهشتی رتبه بهتری نسبت به سال گذشته کسب کرده‌اند.

تایمز ۲۰۲۵؛ تعدد دانشگاه‌های ایرانی به معنای پیشرفت است؟

رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهانی تایمز (World University Rankings) دانشگاه‌های جهان را بر اساس ۱۸ شاخص در پنج حوزه کلیدی آموزش، محیط پژوهشی، کیفیت پژوهش، مشارکت صنعت و چشم‌انداز بین‌المللی رتبه‌بندی می‌کند. آخرین ویرایش رتبه‌بندی تایمز (تایمز ۲۰۲۵) مهرماه ۱۴۰۳ منتشر شد و در آن بیش از ۲ هزار مؤسسه رتبه‌بندی شدند. در این فهرست ۸۱ دانشگاه ایرانی حضور داشتند.

حذف و اضافه دانشگاه‌ها در ۳ رتبه‌بندی جهانی؛ معرفی رکوردار سقوط و صعود

تعداد دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی تایمز در بازه زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵، از ۴۷ دانشگاه به ۸۱ دانشگاه افزایش یافته است. البته همانند رتبه‌بندی کیو اس در رتبه‌بندی تایمز نیز بخشی از افزایش تعداد دانشگاه‌های ایرانی مربوط به بزرگ‌تر شدن فهرست این نظام رتبه‌بندی است. در ویرایش ۲۰۲۱ رتبه‌بندی تایمز، ۱۵۲۷ دانشگاه از کشورهای مختلف دنیا رتبه‌بندی شده بودند، ولی در آخرین ویرایش این نظام رتبه‌بندی (۲۰۲۵)، بیش از ۲ هزار دانشگاه دنیا رتبه‌بندی شده‌اند. بنابراین دانشگاه‌های ایرانی حاضر در فهرست رتبه‌بندی تایمز نیز بیشتر شده است.

حذف و اضافه دانشگاه‌ها در ۳ رتبه‌بندی جهانی؛ معرفی رکوردار سقوط و صعود

بررسی روند تغییر رتبه ۱۰ دانشگاه برتر ایرانی (از بین ۸۱ دانشگاه حاضر در فهرست تایمز) در سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که از بین این ۱۰ دانشگاه، ۵ دانشگاه ارتقای رتبه را نسبت به ۵ سال قبل تجربه کرده‌اند، دو دانشگاه افت رتبه داشته‌اند و دو دانشگاه برای اولین‌بار در این فهرست حضور پیدا کرده‌اند و یک دانشگاه رتبه ثابتی داشته است.

دانشگاه صنعتی شریف توانسته از رتبه ۴۰۱-۵۰۰ به بازه رتبه ۳۰۱-۳۵۰ ارتقا پیدا کند و رتبه خود را بهبود بخشد.

دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز از رتبه ۵۰۱-۶۰۰ به ۳۵۱-۴۰۰ ارتقا یافته است.

دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در این بازه زمانی با افت و خیز توانسته رتبه خود را حدود ۱۵۰ پله بهتر کند.

دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در دو سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۵ در این نظام رتبه‌بندی حضور داشته است.

دانشگاه تهران پس از یک سال افت رتبه ۳۰۰ پله‌ای در سال ۲۰۲۲ (۸۰۱-۱۰۰۰)، توانسته رتبه خود را به تدریج بهبود بخشد و در سال ۲۰۲۵ به بازه رتبه ۴۰۱-۵۰۰ برسد.

دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل در این ۵ سال دچار افت رتبه شده و از بازه رتبه ۳۵۱-۴۰۰ به ۵۰۱-۶۰۰ رسیده است.

دانشگاه صنعتی شیراز با حدود ۳۰۰ پله ارتقا از بازه رتبه ۶۰۱-۸۰۰ با به ۵۰۱-۶۰۰ رسیده است.

دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال‌های ۲۰۲۲، ۲۰۲۳، ۲۰۴ افت رتبه ۱۰۰ پله‌ای را نسبت به سال ۲۰۲۱ تجربه کرد ولی در سال ۲۰۲۵ توانست به همان بازه رتبه سال ۲۰۲۱ (۵۰۱-۶۰۰) بازگردد.

دانشگاه علوم پزشکی البرز در سال ۲۰۲۵ برای اولین‌بار در نظام رتبه‌بندی تایمز حضور پیدا کرد.

دانشگاه علوم پزشکی بابل نیز از سال ۲۰۲۳ با رتبه ۴۰۱-۵۰۰ وارد نظام رتبه‌بندی تایمز شد و در حال حاضر حاضر در رتبه ۶۰۱-۸۰۰ قرار دارد.

به طور کل می‌توان گفت که تنها «افزایش تعداد دانشگاه‌ها» در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی نمی‌تواند نشانه‌ای از پیشرفت و بهبود وضعیت دانشگاه‌ها باشد. بلکه بررسی دقیق وضعیت هر دانشگاه تصویر شفاف‌تری را پیش چشمان ما قرار می‌دهد.

برای مثال؛ بررسی وضعیت ۸۱ دانشگاه ایرانی حاضر در رتبه‌بندی تایمز ۲۰۲۵ نسبت به سال ۲۰۲۴ نشان داد که تنها ۵ موفق شده بودند رتبه خود را ارتقا دهند و رتبه ۲۰ دانشگاه دچار کاهش شده بود.

پیشتازان صعود و رکوردداران افت رتبه

بررسی روند ۵ سال اخیر ۶ دانشگاه ایرانی حاضر در رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که دانشگاه صنعتی شریف با ۳۰۰ پله افت، رکورددار کاهش رتبه است و دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز تنها دانشگاهی است که توانسته رتبه خود را بهبود بخشد.

در رتبه‌بندی کیو اس نیز دانشگاه شهید بهشتی با ۲۵۹ پله صعود رکورددار ارتقای رتبه است و دانشگاه صنعتی اصفهان با ۸۲ پله کاهش، بیشترین افت رتبه را داشته است.

در بین ۱۰ دانشگاه اول فهرست ۸۱ دانشگاه ایرانی حاضر در رتبه‌بندی تایمز، دانشگاه‌های امیرکبیر و علم و صنعت با ۱۵۰ پله صعود بیشترین صعود و دانشگاه علوم پزشکی بابل با ۲۰۰ پله افت، بیشترین روند نزولی را داشته‌اند.

رتبه‌های دانشگاهی ابزار سنجش هستند، نه هدف

تحلیل داده‌های ۳ نظام رتبه‌بندی معتبر جهانی نشان می‌دهد که آموزش عالی ایران در یک وضعیت دوگانه قرار گرفته است. از یک سو تعداد دانشگاه‌های حاضر در فهرست‌های رتبه‌بندی کیو و اس و تایمز افزایش یافته ولی در نظام رتبه‌بندی شانگهای روند نزولی کاملاً واضح است.

از سوی دیگر افزایش کمی حضور دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی‌های کیو اس و و تایمز تا حد زیادی به بزرگ‌تر شدن فهرست‌های این نظام‌های رتبه‌بندی بر می‌گردد و نباید به عنوان یک شاخص قطعی پیشرفت تعبیر شود.

مهم‌تر از همه این‌که رتبه‌بندی‌ها باید به عنوان ابزاری برای سنجش و وسیله‌ای برای مشاهده نقاط قوت و ضعف مسیر حرکت باشند و نباید برای مدیران و سیاست‌گذاران به هدف نهایی تبدیل شوند. تبدیل رتبه‌بندی‌ها به هدف و تمرکز بر بهبود ظاهری و تمرکز تنها بر افزایش تعداد دانشگاه‌ها بدون ارتقای واقعی کیفیت می‌تواند خطرناک باشد.

در حال حاضر نشانه‌های افت رتبه دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه‌های برتر کشور در نظام‌های رتبه‌بندی جهانی در حال نمایان شدن است و زمان آن رسیده برنامه‌ای برای ارتقای کیفی دانشگاه‌ها ارائه شود. باید فراتر از رتبه‌ها و آمارها با تقویت زیرساخت‌ها و پژوهش‌های کیفی و توسعه همکاری‌های بین‌المللی مسیر ارتقای کیفی دانشگاه‌های کشور هموارتر شود.

برترین‌های کنکور ۱۴۰۴ به کدام رشته و دانشگاه می‌روند

به گزارش آرمان آرا، انتخاب رشته و دانشگاه داوطلبان کنکور سراسری سال ۱۴۰۴ در حالی به پایان رسید که در روز برگزاری کنکور سراسری یک میلیون و ۵۲ هزار و ۳۰۱ نفر در رقابت با هم گرد آمدند.

هشتم شهریور ماه سال جاری بود که نتایج کنکور اعلام شد و در آن ۹۰۱ هزار و ۸۰۱ نفر مجاز به انتخاب رشته شدند. پس از پایان مهلت ده روزه انتخاب رشته و دانشگاه یعنی سه‌شنبه ۱۸ شهریورماه ۱۴۰۴ بیش از ۵۶۰ هزار داوطلب برای انتخاب دانشگاه و رشته اقدام به ثبت نام کردند.

اعلام نتایج کنکور سراسری علاوه بر ایجاد شور و هیجان در میان داوطلبان، نگاه جامعه را نیز به سمت نفرات برتر معطوف می‌کند. رتبه‌های برتر معمولاً با انتخاب دانشگاه‌ها و رشته‌های شاخص، مسیر آینده علمی و حرفه‌ای خود را ترسیم می‌کنند.

امسال نیز اکثر نفرات برتر کنکور ۱۴۰۴ در رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی سه دانشگاه برتر تهران، علوم پزشکی تهران و شریف را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده اند.

انتخاب‌های رتبه‌های برتر کنکور ۱۴۰۴

رشته ریاضی

در رشته ریاضی، دانشگاه صنعتی شریف همچنان مقصد اصلی رتبه‌های برتر است.

اسامی رتبه کنکور در گروه آزمایشی ریاضی رشته انتخابی دانشگاه انتخابی
آریا ابراهیمی رتبه یک کنکور ریاضی مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف
امیرحسین ابراهیمی رتبه دو کنکور ریاضی مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف
دانیال جیشی رتبه پنجم کنکور ریاضی مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف
آرش بهادری رتبه ششم کنکور ریاضی مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف
کامیار حقیقت دوست رتبه هفت کنکور ریاضی مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف
مهرشاد امانی رتبه نهم کنکور ریاضی مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف
پانیذ حسینی رتبه دهم کنکور ریاضی مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف

رشته تجربی

همانند سال‌های گذشته، رقابت در رشته تجربی بیشترین حساسیت را داشت و انتخاب اول برترینهای این گروه آزمایشی رشته‌های پزشکی بود.

اسامی رتبه کنکور در گروه آزمایشی تجربی رشته انتخابی دانشگاه انتخابی
آترینا فرحمند رتبه یک پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
محمدآیدین منفرد رتبه دوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
آریانا امامی رتبه سوم دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
امیرمهدی خزایی رتبه چهارم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
نوید کردلو رتبه پنجم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
متین مهدوی مقدم رتبه ششم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
آیلین رزمی رتبه نهم دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
محمدعلی پورعلی رتبه دهم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

رشته انسانی

اسامی رتبه کنکور گروه آزمایشی علوم انسانی رشته انتخابی دانشگاه انتخابی
زهرا شمسایی رتبه یک روانشناسی دانشگاه تهران
جواد عبدیان رتبه دو حقوق دانشگاه تهران
سیدمحمدرضا موسوی رتبه چهارم علوم قضائی دانشگاه تهران
فاطمه ناطقی رتبه پنجم حقوق دانشگاه تهران
زهرا ناطقی رتبه ششم حقوق دانشگاه تهران
غزل فقیه زاده رتبه هشم حقوق دانشگاه تهران
علی بهمن آبادی رتبه نهم جامعه شناسی دانشگاه تهران
امیرحسین سعیدی رتبه دهم حقوق دانشگاه تهران

رشته هنر

اسامی رتبه کنکور در گروه هنر رشته انتخابی دانشگاه
مبینا رستمی رتبه یک طراحی صنعتی دانشگاه تهران
آناهیتا خودروملاسرائی رتبه چهارم گرافیک دانشگاه تهران

شایان ذکر است برخی نفرات برتر نیز از انتشار جزئیات انتخاب خود خودداری کرده‌اند.

سرنوشت رتبه‌های برتر کنکور ۱۴۰۳

بررسی وضعیت نفرات برتر سال گذشته نیز نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از آنان اکنون در دانشگاه‌های تراز اول کشور تحصیل می‌کنند. در گروه آزمایشی ریاضی دانشگاه صنعتی شریف بیشترین سهم را از رتبه‌های برتر رشته ریاضی کنکور ۴۰۳ به خود اختصاص داده است در گروه علوم تجربی نفرات برتر کنکور ۱۴۰۳ عمدتاً راهی رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران شدند و در گروه علوم انسانی نیز اغلب رتبه‌های برتر جذب دانشگاه تهران و شهیدبهشتی شدند.

ارتباطات علمی ایران و ارمنستان نیازمند گسترش است

به گزارش آرمان آرا به نقل از دانشگاه تهران، ژانا آندراسیان، وزیر آموزش، علوم، فرهنگ و ورزش جمهوری ارمنستان، به همراه هیأتی از دانشگاهیان این کشور، عصر روز یکشنبه ۱۶ شهریورماه با رئیس دانشگاه تهران دیدار و در خصوص زمینه‌های همکاری علمی بین دو کشور مذاکره کرد.

در این دیدار که با حضور معاون وزیر علوم ارمنستان، رئیس اداره روابط خارجی و دیاسپورای وزارت مذکور؛ هوهانس هوهانیسیان، رئیس دانشگاه دولتی ایروان؛ داویت گیورجینیان، رئیس دانشگاه دولتی والری بروسوف؛ رئیس بنیاد پژوهشی ماتناداران و رئیس مرکز پژوهشی میراث تاریخی و فرهنگی ارمنستان برگزار شد، محمدحسین امید، رئیس دانشگاه تهران، ضمن خیر مقدم به وزیر علوم ارمنستان و هیأت همراه گفت: «مشترکات و دوستی دیرینه بین دو کشور ایران و ارمنستان از دیرباز در منطقه زبانزد بوده است و از میان کشورهایی که از شوروی سابق جدا شدند، ایران و ارمنستان همواره قوی‌ترین ارتباط را داشته‌اند. البته باید اذعان کنیم که با وجود این ارتباط بسیار قوی، ارتباطات علمی بین دو کشور چندان عمیق نبوده است و نیازمند توسعه و گسترش است.»

رئیس دانشگاه تهران افزود: «دانشگاه تهران اولین، بزرگترین و جامع‌ترین دانشگاه کشور است و هر سه خصوصیت می‌تواند زمینه مناسب و مساعد را برای همکاری بین دو کشور فراهم آورد. هم قدمت، هم جامعیت و هم گستردگی رشته‌ها و گرایش‌ها و نیز تعداد استادان و دانشجویان به خصوص در بخش تحصیلات تکمیلی زمینه بسیار خوبیست و این آمادگی وجود دارد که کارهای مشترک بسیار گسترده در همه رشته‌ها انجام دهیم.»

امید در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «ما پیش از این نیز در دیدار با سفیر محترم آمادگی دانشگاه را برای امضای تفاهم‌نامه، قراردادهای فناورانه و تبادل علمی، برگزاری دوره‌های مشترک و سایر همکاری‌ها اعلام کردیم و اکنون نیز در حضور وزیر محترم علوم ارمنستان بر این آمادگی تاکید می‌کنیم و امیدواریم به زودی بتوانیم کارهای مشترک را آغاز کنیم.»

در ادامه جلسه، خانم آندراسیان، وزیر علوم ارمنستان، ضمن تشکر از استقبال گرم رئیس دانشگاه تهران، به سابقه دوستی بین دو کشور اشاره کرد و گفت: «همکاری‌ها پیش از این بوده است، اما من اعتقاد دارم که بیشترین بخش همکاری‌ها باید همکاری‌های علمی باشد. بنابراین باید برای پیشبرد این هدف تلاش کنیم.»

آندراسیان همچنین گفت: «در سفر من به تهران به زودی یک یادداشت تفاهم همکاری با وزیر علوم ایران به امضا خواهد رسید که بخش زیادی از آن به همکاری با دانشگاه‌های ایران مرتبط است. ما می‌توانیم و باید برگزاری دوره‌های مشترک علمی، تبادل استاد و دانشجو، اعطای بورسیه‌های متقابل، سفر استادان دو کشور به کشورهای طرف قرارداد و برگزاری برنامه کار آموزش مشترک را ترغیب کنیم؛ به طور خاص نیز آمادگی بررسی و ایجاد کرسی‌های مشترک زبان فارسی و مطالعات زبان‌شناسی را داریم.»

در ادامه این دیدار، رؤسای دانشگاه‌های دولتی ایروان، دانشگاه دولتی والری بروسو، بنیاد ماتناداران گزارشی از عملکرد و فعالیت‌های این مرکز ارائه دادند.

الهام امین‌زاده، معاون بین‌الملل دانشگاه، اصغری، رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی و کریمی، رئیس دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران نیز به ارائه گزارش و تشریح زمینه‌های مشترک همکاری پرداختند.

خوابگاه کم است، غذا بی‌کیفیت؛ دانشگاه تهران وعده داد رسیدگی کند

به گزارش آرمان آرا، شورای صنفی کل دانشگاه تهران اعلام کرد در جلسه‌ای که روز شنبه هشتم شهریورماه ۱۴۰۴ با حضور معاون دانشگاه، رئیس سازمان خدمات دانشجویی، مدیرکل امور دانشجویی، مدیرکل امور خوابگاه‌ها، رئیس مرکز مشاوره و سلامت دانشگاه و نمایندگان تشکل‌های دانشجویی برگزار شد، مسائل مختلف صنفی، رفاهی، آموزشی و مدیریتی دانشجویان مورد بررسی قرار گرفته است.

در این نشست، نمایندگان دانشجویان مشکلات حوزه‌های مختلف را مطرح کردند. در بخش زیرساخت‌ها و امکانات دانشگاه؛ قطعی آب پردیس شمالی، فرسودگی زیرساخت‌های برخی دانشکده‌ها، لزوم بازسازی لاکرهای کتابخانه مرکزی، افزایش ساعت کاری کتابخانه، مسکل اینترنت در کتابخانه مرکزی و خوابگاه‌ها، نبود جاروبرقی در خوابگاه فاطمیه و همچنین مشکلات مربوط به مخازن آب خوابگاه‌ها از جمله موضوعات مطرح‌شده بود.

در حوزه سلف و تغذیه، دانشجویان نسبت به کیفیت پایین غذا در دانشگاه و خوابگاه‌ها اعتراض داشتند و خواستار تجهیز سلف‌ها به سردخانه و ظرفشویی صنعتی، نظارت بیشتر بر پیمانکاران تغذیه و تأمین یخچال برای سلف‌های دانشگاه شدند. همچنین وضعیت کنارغذاها نیز مورد انتقاد قرار گرفت.

مسائل خوابگاه‌ها بخش مهم دیگری از جلسه بود. نمایندگان دانشجویان به عدم تخصیص خوابگاه به دانشجویان سنواتی، شبانه و بین‌الملل اشاره کردند و شرایط نامطلوب خوابگاه‌های سطح شهر، لزوم بازسازی آن‌ها، رفتار حراست خوابگاه‌ها و نبود انباری برای دانشجویان ارشد را از جمله مشکلات موجود دانستند. نگرانی از وضعیت امنیتی اطراف دانشگاه و خوابگاه‌ها نیز مطرح شد.

در بخش خدمات رفاهی و پشتیبانی، ظرفیت محدود مهدکودک دانشگاه و کمبود بودجه مرکز مشاوره مورد تأکید قرار گرفت و دانشجویان خواستار شفاف‌سازی در تخصیص بودجه خوابگاه‌ها شدند.

در حوزه آموزشی نیز تمدید مهلت پروپوزال و دفاع، مشکلات مربوط به آزمون جامع، تمدید امانات کتابخانه و حذف جریمه تأخیر از جمله درخواست‌های دانشجویان بود.

در بخش مدیریتی و ساختاری، شورای صنفی بر ضرورت شفاف‌سازی در اظهارات مسئولان دانشگاه و توجه به مسائل امنیتی دانشجویان تأکید داشتند.

پاسخ مسئولان دانشگاه

در ادامه جلسه، معاونت دانشجویی از عقد قرارداد با یک شرکت صنعتی برای سلف مکمل خبر داد و گفت پیمانکار جدید برای سلف کوی نیز در حال انتخاب است.

رئیس مرکز مشاوره نیز ضمن تأیید کمبود بودجه این مرکز، وعده داد بخشی از مشکلات موجود به زودی رفع خواهد شد.

بررسی موضوع بن غذا برای متأهلان و توسعه مهدکودک دانشگاه به جلسات آینده موکول شد. همچنین درباره وضعیت خوابگاه‌ها، مسئولان با اشاره به افزایش تعداد دانشجویان سنواتی اعلام کردند این موضوع موجب فشار بر زیرساخت‌ها و کاهش ظرفیت اسکان دانشجویان مجاز شده است.

بر اساس تصمیم‌گیری انجام‌شده، اولویت اسکان خوابگاه‌ها برای سال تحصیلی جدید به شرح زیر خواهد بود:

دانشجویان کارشناسی ورودی ۱۴۰۰ با سرترم فعال و حداقل ۸ واحد (یا ۶ واحد به همراه واحد عملی)

دانشجویان کارشناسی ارشد ورودی ۱۴۰۲

دانشجویان دکتری تخصصی ورودی ۱۴۰۰

درباره دانشجویان دکتری ورودی ۱۳۹۹ و قبل نیز مقرر شد در صورت داشتن شرایط خاص یا حذف ترم، پس از اسکان ورودی‌های جدید و در صورت وجود ظرفیت، موضوع در شورای اسکان بررسی شود.

سایر موضوعات مطرح‌شده نیز مصوب شد و مسئولان قول پیگیری آن‌ها را دادند. شورای صنفی کل دانشگاه تهران اعلام کرد به محض دریافت نتایج و پاسخ‌های رسمی، اطلاع‌رسانی لازم به دانشجویان انجام خواهد شد.

این شورا همچنین درخواست برگزاری جلسه‌ای با دکتر امید، رئیس دانشگاه تهران، با حضور معاونت‌های مرتبط را مطرح کرد تا روند شفاف‌سازی مسائل دانشجویی و حل مشکلات موجود با جدیت بیشتری دنبال شود.

پیوند ناگسستنی امام صدر و مردم؛ راهی برای تکرار تجربه‌ای ماندگار

خبرگزاری مهر – گروه دین و اندیشه- فاطمه علی آبادی: نهم شهریورماه سرنوشتی تلخ به قدمت چند دهه برای یکی از چهره‌های درخشان رهبری اجتماعی و تبلیغات دینی اسلامی رقم خورد.

در ۱۴ خرداد سال ۱۳۰۷ شمسی، شهر قم شاهد تولد کودکی بود که بعدها نامش با عدالت، مقاومت و امید گره خورد: سید موسی صدر. سید موسی در بیت آیت‌الله سید صدرالدین صدر چشم به جهان گشود و در فضایی سرشار از علم و معنویت رشد یافت. سید موسی صدر مسیر تحصیل علوم دینی را در حوزه‌های علمیه قم به کمال رساند، اما او تنها یک فقیه نبود؛ نبوغ و افق دید وسیع او سبب شد تا در کنار دروس حوزوی، تحصیلات رسمی را نیز تا مقطع دبیرستان ادامه دهد. این رویکرد، در زمان خود، حرکتی نو و بی‌سابقه به شمار می‌رفت و نشان از نگاه پیشروانه او داشت. اما گام‌های پیشروانه موسی به اینجا ختم نشد. او به عنوان اولین طلبه، جرئت ورود به عرصه دانشگاهی را به خود داد و تحصیلات عالی را در دانشگاه تهران آغاز کرد. سرانجام، با دریافت مدرک لیسانس در رشته حقوق در اقتصاد، نام خود را به عنوان نخستین طلبه‌ای که قدم به دانشگاه تهران گذاشته است، در تاریخ ثبت کرد. این اقدام جسورانه، پلی میان سنت و مدرنیته ایجاد کرد و الگویی برای بسیاری از طلاب آینده شد.

خطر ترور نتوانست بین امام صدر و مردم فاصله اندازد؛ راه تکرار تجربه صدر

پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، سید موسی صدر به نجف اشرف، مهد علم و فقاهت شیعه، عزیمت کرد. او تا سال ۱۳۳۷ در نجف اقامت گزید نقطه عطف زندگی امام موسی صدر در سال ۱۳۳۸ رقم خورد، زمانی که به دعوت علامه سید عبدالحسین شرف‌الدین، از پیشوایان شیعیان لبنان، به این کشور سفر کرد. پس از رحلت علامه شرف‌الدین، مسئولیت خطیر هدایت شیعیان لبنان بر دوش سید موسی صدر نهاده شد. لبنانی که در آن زمان، شیعیانش در محرومیت و ضعف به سر می‌بردند. امام صدر با عزمی راسخ، کمر همت بست تا نه تنها به فقر فرهنگی و اقتصادی جامعه شیعیان پایان دهد، بلکه با ایجاد تشکیلات اسلامی، حقوق پایمال شده مسلمانان را احقاق کرده و به مبارزه‌ای مؤثر با صهیونیسم بپردازد. تأسیس مجلس اعلای شیعیان لبنان و سپس حرکت المحرومین، از مهم‌ترین اقدامات او در این مسیر بود که به شیعیان لبنان هویت و جایگاهی در خور بخشید. در طول ۲۰ سال اقامت خود در لبنان، امام موسی صدر تلاش‌های بی‌وقفه‌ای برای ارتقای رفاه، دین و اخلاق شیعیان انجام داد. با برنامه‌ریزی‌های دقیق و حمایت جوانان پرشور، مشاغل متعددی ایجاد شد و بسیاری از زنان و مردان در آموزشگاه‌ها، مراکز فنی و حرفه‌ای، کارگاه‌ها و مدارس مشغول کار و تحصیل شدند. او به خوبی می‌دانست که توسعه مادی بدون رشد فکری و معنوی، ناقص خواهد بود.

شهریور ۱۳۵۷، فصلی تاریک در تاریخ زندگی امام موسی صدر گشود. او در پاسخ به دعوت دولت لیبی برای دیدار با معمر قذافی، رئیس جمهور وقت، بیروت را به مقصد طرابلس ترک کرد. این سفر برای مذاکره درباره وضعیت بحرانی لبنان و تهدیدات صهیونیستی ضروری بود، چرا که اسرائیل از اجرای قطعنامه ۴۲۵ شورای امنیت سر باز زده بود. امام صدر پیش از این به سوریه، اردن، عربستان سعودی و الجزایر نیز سفر کرده و رهبران این کشورها را به برگزاری نشستی محدود برای حل بحران فراخوانده بود. سرانجام خبر ناپدید شدن امام موسی صدر در ۹ شهریور ۱۳۵۷ اعلام شد.

خطر ترور نتوانست بین امام صدر و مردم فاصله اندازد؛ راه تکرار تجربه صدر

چالش ارتباط چهره‌های اثرگذار دینی و فکری با مردم، و فاصله‌ای که در گذر سال‌ها میان مسئولان و بدنه جامعه ایجاد شده، موضوعی است که همواره مورد بحث اندیشمندان بوده است. بر همین اساس با شریف لک‌زایی، دانشیار گروه فلسفه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به گفتگو پرداختیم.

وی در این گفتگو با مرور تجربه موفق امام موسی صدر در لبنان، بر اهمیت «صداقت»، «عدم تحمیل نظر» و «درک دیگری» به‌عنوان پایه‌های محبوبیت و اثرگذاری پایدار تأکید می‌کند. همچنین او ضمن نقد فاصله‌گذاری‌های امنیتی و ساختاری با مردم، به ضرورت احیای فرهنگ خدمت‌محور، سرمایه‌گذاری واقعی بر تربیت شخصیت‌های اثرگذار و اعتماد به ظرفیت‌های جامعه اشاره دارد؛ رویکردی که می‌تواند راه را برای تداوم ارتباطات مردمی و تربیت نسل تازه‌ای از نخبگان اصلاح‌گر هموار کند.

در ادامه مشروح این گفتگو تقدیم مخاطبان می‌شود:

امام موسی صدر در جایی به نکته بسیار مهمی اشاره کرده و پاسخ داده است که چرا در لبنان از چنین محبوبیتی برخوردار است. ایشان سه محور اصلی را برمی‌شمارد: نخست، صداقت تا حد ممکن؛ دوم، عدم تحمیل نظر خود به دیگران؛ و سوم، درک حقیقت وجودی دیگری

*آیا در تکرار تجربه امام موسی صدر در برقراری ارتباط با قشرهای مختلف مردم و نخبگان با سلایق و نظرات بعضاً متضاد، موفق بوده‌ایم؟

پیش و حتی در ماه‌های آغازین پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ارتباط نزدیکی میان مقامات رسمی و سیاسی-که برخی از آنان روحانی بودند- با مردم وجود داشت. اما پس از ترورهای پیاپی، به تدریج فاصله‌گذاری آغاز شد و متأسفانه این روند در حوزه رسمی تداوم یافت. برخی از متفکران انقلاب اسلامی، مانند استاد مطهری، در همان ابتدای پیروزی انقلاب ترور شدند. شهید بهشتی دیدگاهی داشت مبنی بر اینکه باید تا حد امکان از ایجاد این فاصله‌ها پرهیز کرد، حتی اگر به قیمت جانِ آن مسئول تمام شود. در واقع، هرکس که وارد چنین مسیری می‌شود، باید آماده پذیرش همه پیامدها -از جمله ترور و حذف فیزیکی- باشد؛ وگرنه، اساساً نباید وارد میدان شود. شهید بهشتی می‌گوید: «باید حداقل هفته‌ای یک بار، روزی یک بار، مقداری که برای شرایط زمان و مکان کافی باشد؛ در اختیار عموم باشد. «آقا، ترورش می‌کنند!» بکنند؛ چه کسی از علی (ع) ارزنده‌تر، که ترور شد. خوب، ترورش کنند. جامعه‌ای که بخواهد روی کاکل زری یک آقا پایش بند باشد، اصلاً، مرگ بر این جامعه! خوب، ترورش کنند؛ چه می‌شود؟ یکی دیگر سر جای او می‌آید.»

البته تمهیدات امنیتی برای حفظ جان مقامات، متفکران و صاحب‌نظران ضروری است، اما این تمهیدات نباید به قیمت دوری از مردم و ایجاد شکاف با اقشار مختلف جامعه تمام شود.

امام موسی صدر در لبنان، با وجود خطر ترور، آن محدودیت‌های رسمی رایج در بسیاری از جوامع را نداشت و فعالیت‌های خود را به شکل مردمی و در میان مردم پیش می‌برد. حتی شاید بتوان گفت که ایجاد محدودیت‌های امنیتی شدید و فاصله‌گذاری بین مردم و افراد اثرگذار اجتماعی، رویکردی نادرست است و باید تا حد امکان مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد.

خطر ترور نتوانست بین امام صدر و مردم فاصله اندازد؛ راه تکرار تجربه صدر

امام موسی صدر در جایی به نکته بسیار مهمی اشاره کرده و پاسخ داده است که چرا در لبنان از چنین محبوبیتی برخوردار است. ایشان سه محور اصلی را برمی‌شمارد: نخست، صداقت تا حد ممکن؛ دوم، عدم تحمیل نظر خود به دیگران؛ و سوم، درک حقیقت وجودی دیگری. هر سه مورد از اهمیت بالایی برخوردارند و می‌توانند موضوع تفسیر و تحلیل عمیق قرار گیرند. به نظر من، این نگاه است که می‌تواند پیوندی استوار بین او و دیگران ایجاد کند و یکی از دلایل موفقیت و عامل محبوبیت وی در لبنان به شمار می‌رود. این همان چیزی است که در ایران باید مجدداً مورد توجه قرار گیرد و احیا شود.

*اصول و شاخصه‌های مدل رفتاری امام موسی صدر چه بود؟

گذشته از سه محور کلیدی که در پاسخ به پرسش پیشین در باب محبوبیت امام موسی صدر مطرح شد – و با وجود برخورداری ایشان از مبانی نظری عمیق و نگاه فلسفی به پدیده‌ها و مسائل – به نظر من، اصل «خدمت به مردم» و ارتقای ابعاد مادی و معنوی وجود انسان، جامعه و زندگی اجتماعی، نزد امام موسی صدر از اهمیت بسیار والایی برخوردار بوده است. در واقع، تمامی ابعاد نظری مورد پذیرش ایشان، می‌بایست در مسیر خدمت به انسان قرار می‌گرفت.

خطر ترور نتوانست بین امام صدر و مردم فاصله اندازد؛ راه تکرار تجربه صدر

ایشان در سخنرانی بسیار معروفی که در کلیسای کبوشیین ایراد کرده‌اند، به صراحت تأکید کرده‌اند: «اجتمعنا من اجل الإنسان» (ما برای انسان اجتماع کرده‌ایم) و اینکه ادیان برای خدمت به انسان آمده‌اند. این جمله، نماد بارزی از انسان‌محوری و هدفمندی اقدامات ایشان در عرصه اجتماعی و دینی است.

*چرا تربیت و ساخت شخصیت‌های مؤثر را نمی‌توانیم به روال تبدیل کنیم؟

پاسخ را باید در چند لایه به هم پیوسته جستجو کرد. بی‌تعارف، یکی از دلایل اصلی، فقدان اعتماد بنیادین به انسان و ظرفیت‌های جمعی اوست. این نگرش وجود دارد که تنها یک گروه خاص، یک حلقه محدود و منتخب، می‌توانند همه‌چیز را سامان دهند و از عهده تمامی امور برآیند. این دیدگاه، به صورت غیرمستقیم، هرگونه سرمایه‌گذاری گسترده بر روی نیروی انسانی را غیرضروری می‌خواند.

از این رو، بحث تعلیم و تربیت _ که سنگ بنای پرورش چنین شخصیت‌هایی است _ در عمل جدی گرفته نمی‌شود. آموزش و پرورش، که باید محوری‌ترین نهاد جامعه‌پردازی باشد، غالباً به سطح یک شوخی تقلیل می‌یابد. معیشت معلمان و اساتید، آنان که باید پرچم‌داران این عرصه باشند، به طور پایدار و شایسته تأمین نمی‌گردد و کرامت و جایگاه واقعی فرهنگیان در نظر گرفته نمی‌شود. وقتی جامعه‌ای بزرگان فرهنگی خود را نادیده بگیرد، در واقع سرمایه نمادین و اجتماعی خود را انکار کرده است.

از سوی دیگر، این مسئله تنها به بودجه و اعتبار محدود نمی‌شود. چرخه‌های طبیعی و سیر تحول فرهنگی جامعه نیز نادیده گرفته می‌شوند. به جای سرمایه‌گذاری روی فرآیندهای آهسته و عمیق فرهنگی، اغلب شاهد اعمال سیاست‌های شتابزده و فرمالیته‌ای هستیم که بر پایه فهم واقعی از بافت جامعه استوار نیستند. در موارد متعددی، رانت و رابطه به جای شایستگی می‌نشیند و همین امر باعث از بین رفتن بسیاری از فرآیندهای طبیعی رشد اجتماعی، جلوگیری از ظهور استعدادهای اصیل و در نهایت، توقف تبدیل شدن تربیت به یک روال طبیعی در جامعه می‌شود.

تا زمانی که این نگرش اصلاح نشود و تربیت به مثابه یک پروژه ملی و همه‌جانبه – بر پایه اعتماد به مردم و نخبگان واقعی – دنبال نشود، نمی‌توانیم شاهد شکل‌گیری چرخه‌ای پایدار برای پرورش انسان‌های اثرگذار باشیم.

معرفی برترین دانشگاه‌های کشورهای اسلامی ؛ ایران ۷۲ سهم دارد

به گزارش آرمان آرا به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدمهدی علویان‌مهر رئیس مؤسسه ISC اظهار داشت: رتبه بندی جهانی ISC (ISC World University Rankings) یکی از نظام‌های رتبه‌بندی است که برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۸ توسط مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) با هدف ارزیابی دانشگاه‌های کشور و نیز کشورهای اسلامی در سطح جهان صورت گرفته است. در رتبه بندی

جهانی ۲۰۲۴ ISC تعداد ۲۶۶۱ دانشگاه از ۱۱۴ کشور و ۶ قاره جهان حضور دارند که سهم جمهوری اسلامی ایران ۷۲ دانشگاه می‌باشد.

جدول ۱، دانشگاه‌های حاضر در رتبه بندی را به تفکیک قاره در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴ نشان می‌دهد.

جدول ۱: تعداد دانشگاه‌های قاره‌های مختلف در نظام رتبه‌بندی جهانی ISC

۲۰۱۸

۲۰۱۹

۲۰۲۰

۲۰۲۱

۲۰۲۲

۲۰۲۳

۲۰۲۴

قاره

۴۲۸

۶۴۶

۶۹۱

۷۰۵

۷۱۴

۷۳۴

۷۲۴

اروپا

۴۳۸

۷۸۶

۸۸۷

۹۶۳

۱۰۵۷

۱۱۴۷

۱۲۴۳

آسیا

۲۷

۷۰

۷۹

۸۵

۹۶

۱۰۷

۱۱۹

آفریقا

۲۴۴

۳۶۳

۳۷۷

۳۸۸

۳۸۷

۳۸۹

۳۹۳

آمریکای شمالی

۴۳

۹۳

۱۰۱

۱۱۲

۱۲۱

۱۳۰

۱۳۴

آمریکای جنوبی

۴۰

۴۷

۴۷

۴۷

۴۷

۴۸

۴۸

اقیانوسیه

۱۲۲۰

۲۰۰۵

۲۱۸۲

۲۳۰۰

۲۴۲۲

۲۵۵۵

۲۶۶۱

جمع کل دانشگاه

علویان‌مهر خاطرنشان کرد: رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان توسط ISC بدون خوداظهاری دانشگاه‌ها انجام می‌شود و بر این اساس، پایگاه داده معتبری طی ۷ سال رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در این سازمان شکل گرفته است که منبع

موثقی جهت سیاست گذاریهای پژوهشی و ترسیم نقشه راه جهت هدایت دانشگاه‌های ایران و سایرکشورهای اسلامی به سمت دانشگاه‌های تراز جهانی می‌باشد.

روش‌شناسی رتبه‌بندی ISC

رئیس مؤسسه ISC در ادامه گفت: مؤسسه استنادی و پایش علم فناوری جهان اسلام (ISC) به‌منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارت‌اند از پژوهش (با وزن ۶۰ درصد)، آموزش

(با وزن ۱۰ درصد)، فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن ۱۵ درصد) و فناوری و نوآوری (با وزن ۱۵ درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد.

وی افزود: همچنین تعداد مقالات سلب اعتبار شده (Retractions) دانشگاه‌ها، با نمره منفی محاسبه می‌شود، که در شاخصی تحت عنوان اعتبار منفی (Negative Reputation) آورده می‌شود، که این نمره منفی می‌تواند رتبه دانشگاه

را نیز تحت تأثیر قرار داده و باعث افت رتبه دانشگاه شود.

علویان‌مهر ادامه داد: در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان ISC، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۵۰ مدرک در سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۰ در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های

اطلاعاتی USPTO، WOS، InCites گردآوری شده است. در جدول شماره ۲ شاخصهای مورد استفاده در رتبه‌بندی جهانی ISC نشان داده شده است.

جدول ۲: معیارها و شاخص‌ها رتبه‌بندی جهانی ISC

معیارها و شاخص‌ها رتبه‌بندی جهانی ISC

وز ن

شاخص

وزن

معیار

۲۵

حجم پژوهش

کمیت

۶۰

پژوهش

۱۵

تعداد استناد به مقالات

کیفیت

۱

تاثیر استنادی نرمال شده

کیفیت

۴

تأثیر استنادی نسبت به کل جهان

کیفیت

۱۵

تعداد مقالات نشریات برتر

کیفیت

۵

نسبت دانشجو به عضو هیأت علمی

۱۰

آموزش

۵

تعداد اعضای هیأت علمی پر استناد

۱۰

تعداد همکاری دانشگاه در انتشار مقالات بین‌المللی

۱۵

فعالیت بین‌المللی

۴

تعداد کشورهای همکار در انتشارات بین‌المللی

۱

میزان شهرت دانشگاه

۵-

مقالات سلب اعتبار شده

۱۰

تعداد پروانه‌های ثبت اختراع

۱۵

فناوری و نوآوری

۵

درصد هم انتشاری با صنعت

جایگاه دانشگاه‌های جهان در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ ISC

رئیس مؤسسه ISC گفت: در رتبه‌بندی جهانی ۲۰۲۴ ISC ، تعداد ۲۶۶۱ دانشگاه برتر از ۱۱۴ کشور و ۶ قاره دنیا وجود دارند. در این رتبه‌بندی سه دانشگاه هاروارد، دانشگاه استنفورد و دانشگاه جانز هاپکینز در رتبه‌های اول تا سوم قرار

دارند. ۱۰ دانشگاه برتر جهان از کشورهای آمریکا، انگلستان، کانادا و چین بوده است که در جدول ۳ قابل مشاهده می‌باشد.

جدول ۳: ده دانشگاه برتر جهان در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ ISC

Rank

University

Country

۱

Harvard University

USA

۲

Stanford University

USA

۳

Johns Hopkins University

USA

۴

University College London

UK

۵

University of Oxford

UK

۶

Massachusetts Institute of Technology (MIT)

USA

۷

University of Toronto

CANADA

۸

Tsinghua University

CHINA

۹

University of Pennsylvania

USA

۱۰

University of Washington Seattle

USA

وی افزود: کشور چین با ۴۳۲ دانشگاه، آمریکا با ۳۲۵ دانشگاه، هند با ۱۶۳ دانشگاه، ژاپن با ۱۲۳ دانشگاه، ترکیه با ۱۰۲ دانشگاه، انگلستان با ۱۰۰ دانشگاه، آلمان با ۷۴ دانشگاه، برزیل با ۷۳ دانشگاه، ایران با ۷۲ دانشگاه و کره

جنوبی با ۶۸ دانشگاه در این رتبه‌بندی حضور داشته‌اند.

جایگاه جهانی دانشگاه‌های کشورهای اسلامی

رئیس مؤسسه ISC گفت: در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ ISC تعداد ۴۲۶ دانشگاه از ۳۱ کشور اسلامی در رتبه‌بندی حضور داشتند که ترکیه با ۱۰۲ دانشگاه، ایران با ۷۲ دانشگاه و پاکستان با ۳۹ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته اند.

تعداد دانشگاه‌های سایر کشورهای اسلامی در نمودار ۱ قابل مشاهده است.

معرفی برترین دانشگاه‌های کشورهای اسلامی ؛ ایران ۷۲ سهم داردمعرفی برترین دانشگاه‌های کشورهای اسلامی ؛ ایران ۷۲ سهم دارد

نمودار ۱: تعداد دانشگاه‌های سایر کشورهای اسلامی در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ ISC

وی ادامه داد: در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی با رتبه ۱۷۲، ایران، پاکستان، مالزی و مصر در بازه ۴۵۰-۴۰۱ و قطر در بازه ۵۰۰-۴۵۱ بهترین رتبه‌های جهانی را کسب نموده اند. سایر رتبه‌های دانشگاه‌های اسلامی در جدول ۴ قابل مشاهده می‌باشد.

جدول ۴. بهترین دانشگاه کشورهای اسلامی در رتبه‌بندی ۲۰۲۴ ISC

ردیف

نام کشور

بهترین دانشگاه

رتبه

۱

عربستان سعودی

King Abdulaziz University

۱۷۲

۲

ایران

University of Tehran

۴۰۱-۴۵۰

۳

پاکستان

COMSATS University Islamabad (CUI)

۴۰۱-۴۵۰

۴

مالزی

Universiti Malaya

۴۰۱-۴۵۰

۵

مصر

Cairo University

۴۰۱-۴۵۰

۶

قطر

Qatar University

۴۵۱-۵۰۰

۷

ترکیه

Hacettepe University

۵۰۱-۶۰۰

۸

امارات متحده عربی

United Arab Emirates University;

University of Sharjah

۵۰۱-۶۰۰

۹

لبنان

American University of Beirut

۵۰۱-۶۰۰

۱۰

مراکش

Mohammed V University in Rabat

۸۰۱-۹۰۰

۱۱

تونس

Universite de Tunis-El-Manar

۸۰۱-۹۰۰

۱۲

اندونزی

University of Indonesia

۹۰۱-۱۰۰۰

۱۳

نیجریه

University of Ibadan

۹۰۱-۱۰۰۰

۱۴

عمان

Sultan Qaboos University

۹۰۱-۱۰۰۰

۱۵

بنگلادش

University of Dhaka

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۱۶

اردن

University of Jordan;

Jordan University of Science & Technology

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۱۷

قزاقستان

Nazarbayev University

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۱۸

کویت

Kuwait University

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۱۹

اوگاندا

Makerere University

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۲۰

کامرون

University of Yaounde I

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۲۱

عراق

University of Baghdad

۱۴۰۱-۱۶۰۰

۲۲

فلسطین

An Najah National University

۱۴۰۱-۱۶۰۰

۲۳

برونئی دارالسلام

University Brunei Darussalam

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۲۴

بنین

University of Abomey Calavi

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۲۵

الجزایر

با حضور ۹ دانشگاه

۲۰۰۱+

۲۶

سودان

University of Khartoum

۲۰۰۱+

۲۷

سنگال

University Cheikh Anta Diop Dakar

۲۰۰۱+

۲۸

آذربایجان

Baku State University

۲۰۰۱+

۲۹

بحرین

University of Bahrain

۲۰۰۱+

۳۰

ساحل عاج

Universite Felix Houphouet-Boigny

۲۰۰۱+

۳۱

سوریه

Damascus University

۲۰۰۱+

حضور دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی جهانی ۲۰۲۴ ISC

از جمهوری اسلامی ایران ۷۲ دانشگاه در رتبه بندی جهانی ۲۰۲۴ ISC حضور دارند. جدول ۵ رتبه دانشگاه‌های ایران حاضر در رتبه‌بندی جهانی ۲۰۲۴ ISC را نشان می‌دهد.

جدول ۵: رتبه دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه‌بندی جهانی ۲۰۲۴ ISC

ردیف

نام دانشگاه

رتبه ۲۰۲۴

رتبه ۲۰۲۳

ردیف

نام دانشگاه

رتبه ۲۰۲۴

رتبه ۲۰۲۳

۱

دانشگاه تهران

۴۰۱-۴۵۰

۵۰۱-۶۰۰

۴۳

دانشگاه علوم پزشکی گلستان

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۲

دانشگاه علوم پزشکی تهران

۵۰۱-۶۰۰

۶۰۱-۷۰۰

۴۴

دانشگاه علوم پزشکی گیلان

۳

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۶۰۱-۷۰۰

۸۰۱-۹۰۰

۴۵

دانشگاه خوارزمی

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۴

دانشگاه صنعتی شریف

۶۰۱-۷۰۰

۴۶

دانشگاه علوم پزشکی کردستان

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۵

دانشگاه تربیت‌مدرس

۶۰۱-۷۰۰

۴۷

دانشگاه سمنان

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۶

دانشگاه صنعتی امیرکبیر

۷۰۱-۸۰۰

۷۰۱-۸۰۰

۴۸

دانشگاه علوم پزشکی سمنان

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۷

دانشگاه علوم پزشکی ایران

۸۰۱-۹۰۰

۷۰۱-۸۰۰

۴۹

دانشگاه مازندران

۲۰۰۱+

۸

دانشگاه صنعتی اصفهان

۹۰۱-۱۰۰۰

۵۰

دانشگاه زنجان

۲۰۰۱+

۹

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۵۱

دانشگاه یاسوج

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۱۰

دانشگاه فردوسی مشهد

۹۰۱-۱۰۰۰

۹۰۱-۱۰۰۰

۵۲

دانشگاه الزهرا

۲۰۰۱+

۲۰۰۱+

۱۱

دانشگاه علم و صنعت ایران

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۵۳

دانشگاه اراک

۲۰۰۱+

۱۲

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۵۴

دانشگاه علوم پزشکی اردبیل

۲۰۰۱+

۱۳

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۵۵

دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۱۴

دانشگاه تبریز

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۵۶

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

۱۵

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

۱۰۰۱-۱۲۰۰

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۵۷

دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان

۲۰۰۱+

۱۶

دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۵۸

دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

۲۰۰۱+

۱۷

دانشگاه شهید بهشتی

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۵۹

دانشگاه لرستان

۲۰۰۱+

۱۸

دانشگاه شیراز

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۶۰

دانشگاه علوم پزشکی لرستان

۲۰۰۱+

۱۹

دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۱۲۰۱-۱۴۰۰

۶۱

دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر

۲۰۰۱+

۲۰

دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز

۱۴۰۱-۱۶۰۰

۱۴۰۱-۱۶۰۰

۶۲

دانشگاه خلیج‌فارس

۲۰۰۱+

۲۱

دانشگاه علوم پزشکی همدان

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۶۳

دانشگاه صنعتی سهند

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۲۲

دانشگاه علوم پزشکی کرمان

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۶۴

دانشگاه شاهد

۲۰۰۱+

۲۳

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

۱۴۰۱-۱۶۰۰

۶۵

دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

۲۰۰۱+

۲۴

دانشگاه شهید باهنر کرمان

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۶۶

دانشگاه شهرکرد

۲۰۰۱+

۲۵

دانشگاه گیلان

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۶۷

دانشگاه صنعتی شیراز

۲۰۰۱+

۲۶

دانشگاه اصفهان

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۶۸

دانشگاه بیرجند

۲۰۰۱+

۲۷

دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۲۰۰۱+

۶۹

دانشگاه مراغه

۲۰۰۱+

۲۸

دانشگاه علوم پزشکی بابل

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۷۰

دانشگاه قم

۲۰۰۱+

۲۹

دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۷۱

دانشگاه سیستان و بلوچستان

۲۰۰۱+

۳۰

دانشگاه بوعلی سینا

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۷۲

دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

۲۰۰۱+

۳۱

دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان

۳۲

دانشگاه علوم پزشکی قزوین

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۳۳

دانشگاه رازی

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۳۴

دانشگاه شهید چمران اهواز

۲۰۰۱+

۳۵

دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۳۶

دانشگاه صنعتی شاهرود

۱۶۰۱-۱۸۰۰

۳۷

دانشگاه کاشان

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۳۸

دانشگاه کردستان

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۳۹

دانشگاه محقق اردبیلی

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۴۰

دانشگاه یزد

۱۸۰۱-۲۰۰۰

۴۱

دانشگاه ارومیه

۲۰۰۱+

۴۲

دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

۱۸۰۱-۲۰۰۰

انتخاب واحد نیمسال اول دانشگاه تهران بدون رعایت پیش‌نیاز و هم‌نیاز

به گزارش آرمان آرا، شورای صنفی کل دانشجویی دانشگاه تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: با توجه به آغاز انتخاب واحد نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۵-۱۴۰۴ و بنا به اعلام معاونت آموزشی دانشگاه، به دلیل عدم قطعی‌شدن نمرات نیمسال گذشته (۴۰۳/۲) و مشخص نبودن وضعیت قبولی دانشجویان در برخی دروس، انتخاب واحد نیمسال پیش رو به‌صورت موقت بدون الزام رعایت پیش‌نیاز و هم‌نیاز انجام خواهد شد.

لازم به ذکر است که پس از ثبت و قفل نمرات نیمسال ۴۰۳/۲ و در بازه حذف و اضافه (۱۲ تا ۱۴ مهرماه)، رعایت پیش‌نیاز و هم‌نیاز دروس مجدداً الزامی بوده و سامانه به‌صورت خودکار آن را اعمال خواهد کرد. بنابراین دانشجویان موظف‌اند در صورت بروز خطا یا مغایرت آموزشی، انتخاب واحد خود را اصلاح کنند.

در حال حاضر، طی فرآیند انتخاب واحد، رعایت پیش‌نیاز و هم‌نیاز ضرورتی ندارد.

در صورت بروز مشکل یا خطا در سامانه، دانشجویان می‌توانند موضوع را از طریق شورای صنفی یا آموزش دانشکده پیگیری کنند.

عدم توجه به آموزش عالی کشور نگران کننده است

به گزارش آرمان آرا به نقل از دانشگاه تهران، دومین نشست مشترک هیأت‌رئیسه دانشگاه تهران و علوم پزشکی در سال جاری، صبح روز چهارشنبه ۵ شهریورماه، به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی برگزار شد.

در این نشست، دکتر محمد حسین امید، رئیس دانشگاه تهران، ضمن تشکر از میزبانی و همراهی دانشگاه علوم پزشکی در برگزاری نشست‌های مشترک گفت: این‌گونه هم‌افزایی بین مدیران دو دانشگاه بزرگ، حتماً نتایج خوبی در درازمدت خواهد داشت و آموزش عالی و پزشکی کشور از آن بهره‌مند خواهد شد.

رئیس دانشگاه تهران در ادامه افزود: وضعیت علمی کشور با وضعیت علمی جهان و حتی منطقه در رقابتی جدّی قرار دارد. پیشرفت برخی کشورهای همسایه در حوزه علم و فناوری و عدم توجه جدّی به آموزش عالی ما، نگران‌کننده است. به هر حال، علم دارای معیارهای جهانی است و باید مقیاس‌های جهانی پیشرفت آن سنجش شود که متأسفانه ما در این زمینه حرکت و شتاب شایسته را نداریم.

وی با اشاره به هزینه‌های سرسام‌آور خدمات دانشجویی و رفاهی که حدود ۳۰ درصد کل بودجه دانشگاه را شامل می‌شود، ادامه داد: این هزینه‌های چشمگیر در واقع صرف مأموریتی می‌شود که وظیفه دانشگاه نیست. دانشگاه نباید به جای دغدغه علمی و پژوهشی، دغدغه غذا و خوابگاه و غیره را در بودجه‌ریزی داشته باشد و به هر حال باید این بار سنگین از روی دوش دانشگاه‌ها برداشته شود تا به وظیفه اصلی خود برسند. در همین زمینه دانشگاه تهران برای اولین‌بار در کشور، پیشنهاد استقلال مالی دانشگاه را ارائه داده است تا در یک دوره چهارساله، ابتدا بارهای اضافه و مسئولیت‌های نامرتبط و هزینه‌بر مثل خدمات رفاهی را از دوش دانشگاه بردارد و در مرحله دوم با تعرفه واقعی و استاندارد کیفی جهانی، دانشجو بپذیرد و جذب کند. ما در این پیشنهاد جدّی هستیم و اگر دولت حداقل به دانشگاه تهران این اجازه را بدهد تا به‌عنوان نمونه این کار صورت بگیرد، به احتمال زیاد مدل موفقی در اداره دانشگاه‌ها خواهد بود.

امید در پایان گفت: طیف وسیعی از همکاری‌ها از حداقل تا حداکثر وجود دارد: حداقل همکاری‌ها می‌تواند امور پژوهشی مشترک باشد و حداکثر آن همکاری‌های راهبردی در عرصه‌های مهم و روز دنیا مثل هوش مصنوعی، تأسیس صندوق مشترک حمایت از فعالیت‌های پژوهشی، همکاری در احیای طرح شهر دانش بین دو دانشگاه و مشارکت در طرح‌های کلان توسعه‌ای مثل برج فناوری دانشگاه تهران. ما برای هر نوع همکاری از حداقل تا حداکثر آماده‌ایم و امیدواریم هم‌افزایی دو دانشگاه، ثمرات شایسته در پیشبرد اهداف نظام آموزش عالی و پزشکی کشور داشته باشد.

دکتر رضا رئیس‌کرمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز، ضمن ارائه توضیحاتی، از همکاری و همراهی دانشگاه تهران برای تعمیق و توسعه روابط دو دانشگاه تقدیر و تشکر کرد. همچنین اعضای هیئت رئیسه دانشگاه علوم پزشکی نیز به ذکر دیدگاه‌های خود در خصوص موضوعات مشترک پرداختند. از جمله موضوعات مطرح شده در این بخش، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: آغاز فعالیت‌های عملیاتی جدّی مشترک بین دو دانشگاه، انتشار مجلات مشترک، تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان مشترک و عضویت اعضای هیأت‌امناء دو دانشگاه، در دانشگاه همکار.

در پایان جلسه، پیشنهاد تأسیس دبیرخانه مشترک بین دو دانشگاه به تصویب رسید و مقرر شد مصوبات و موضوعات مطرح شده در این جلسات، در دبیرخانه‌ای که با مسئولیت مرکز حوزه ریاست دانشگاه تهران تشکیل می‌شود، پیگیری شود و نشست‌های مشترک نیز به طور منظم و فصلی برگزار شود.

استاد دانشگاه تهران چهره ماندگار میراث فرهنگی شد

به گزارش آرمان آرا به نقل از دانشگاه تهران، در چهارمین آئین نکوداشت چهره‌های ماندگار میراث فرهنگی، که چهارم شهریور ماه، با حضور دکتر محمدرضا عارف، معاول اول رئیس جمهوری، دکتر سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و جمعی از مسئولان عالی‌رتبه فرهنگی و علمی کشور در مجموعه فرهنگی –تاریخی کاخ سعدآباد برگزار شد، از پیشکسوتان برجسته و نام‌آوران میراث‌فرهنگی ایران تجلیل شد که دکتر حسن کریمیان، استاد گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران نیز به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار چهارمین جشنواره «چهره‌های ماندگار میراث فرهنگی» معرفی شد.

در این جشنواره همچنین از سیف‌الله امینیان، پیشکسوت میراث‌فرهنگی؛ اکبر تقی‌زاده‌اصل، معمار و مرمتگر؛ پروین ثقه‌الاسلام، موزه‌دار؛ ابراهیم حیدری، باستان‌شناس و مرمتگر؛ حسین رایتی‌مقدم، معمار و مرمتگر؛ محمدحسن طالبیان، معمار و مرمتگر؛ مهناز گرجی، مرمتگر آثار و ناصر نوروززاده چگینی، باستان‌شناس، به‌عنوان چهره‌های برجسته و اثرگذار میراث فرهنگی کشور تجلیل شد.

فروش نسخه الکترونیکی کتاب‌های دانشگاهی آغاز شد

به گزارش آرمان آرا به نقل از پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، فروش نسخه الکترونیک کتاب‌های علمی و دانشگاهی از طریق سامانه انتشارات دانشگاهی (ساد) از ابتدای شهریورماه 1404 در این نشانی آغاز شد. این سامانه به درخواست و نیاز جامعه دانشگاهی کشور و با هدف گسترش دسترسی به منابع علمی ارزشمند، توسط ایرانداک طراحی و توسعه یافته است.

سامانه «ساد» بستری نوآورانه و اختصاصی برای عرضه کتاب‌های منتشر شده توسط انتشارات دانشگاهی است و به ارتقای کیفیت و امنیت نشر دیجیتال کمک می‌کند. از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نمایش‌دهنده اختصاصی با قابلیت تغییر رنگ، اندازه و فونت متن، تنظیم فاصله خطوط، تغییر تعداد ستون‌ها، تغییر رنگ پس‌زمینه، یادداشت‌گذاری و امکانات تعاملی پیشرفته؛

حفاظت از حقوق مؤلف و ناشر با بهره‌گیری از ساختار امن و نمایش‌دهنده ویژه؛

ارائه گواهی فروش رسمی توسط ایرانداک به نویسنده یا ناشر بنا به درخواست؛

صرفه‌جویی اقتصادی با حذف چاپ کاغذی و کاهش هزینه برای کاربران؛

حفظ محیط‌زیست با جلوگیری از مصرف کاغذ؛

دسترسی آزاد و رایگان به شمار زیادی از کتاب‌های دانشگاهی برای همه علاقه‌مندان؛

در حال حاضر، قرارداد فروش کتاب‌های انتشارات دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و آینده آموزان آتا در سامانه «ساد» نهایی یا منعقد شده و کتاب‌های این ناشران در حال آماده‌سازی و ورود به سامانه هستند. همچنین، رایزنی برای عقد قرارداد با ده‌ها انتشارات دانشگاهی دیگر در جریان است و به‌زودی دامنه کتاب‌های علمی قابل دسترس در «ساد» به‌طور چشمگیری گسترش خواهد یافت.

توسعه سامانه انتشارات دانشگاهی (ساد) گامی مهم در مسیر دسترسی هوشمند، پایدار و گسترده به دانش دانشگاهی؛ و خدمتی برای امروز و سرمایه‌ای برای آینده آموزش عالی کشور است.

تجمع اعتراضی کادر درمان دانشگاه تهران در محکوم کردن جنایات اسرائیل


تجمع اعتراضی کادر درمان دانشگاه تهران در محکوم کردن جنایات اسرائیل

افغانستان در حال تضعیف زبان فارسی است؛ مولوی برای کیست ایران یا ترکیه؟

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ طاهره طهرانی: علی اکبر سام خانیانی، دبیر «نخستین همایش بین‌المللی انجمن ایران شناسی ایران، مطالعات شرق ایران» است، و دانشیار زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه بیرجند، همچنین تجربه تدریس زبان و ادبیات فارسی در تونس را داشته و در حوزه دانش‌های میان رشته‌ای فعالیت می‌کند. با او درباره نقش زبان فارسی و فرهنگ در قلمرو ایران فرهنگی و آسیای مرکزی و همینطور همایش برگزار شده به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

*چه ارتباطی بین زبان فارسی و ایده برگزاری این همایش بود؟

در حقیقت ایران مسئله مهم و مشترک همه ما ایرانیان است، و اگر واقع‌بینانه با توسع نظر بنگریم مسأله همه کشورهای هم تاریخ و هم پیکری است که در حوزه جغرافیای تاریخی ایران فرهنگی می‌زیسته‌اند. از آن رو که ثبات و تحولات آن به طور طبیعی بر همه این ملت‌ها تأثیر می‌گذارد. اما ایران به طور خاص برای کارشناسان و علاقه‌مندان رشته زبان و ادبیات فارسی ریشه‌دارتر است چون به معنای تصویری است که از تاریخ، علم و فرهنگ، آداب و آئین، اساطیر، تمدن، سبک زندگی، و مجموعه مؤلفه‌هایی است که ملیت ما را شکل می‌دهد و از ما یک ایرانی می‌سازد. ایران برای ما تداعیات ذهنی خاصی دارد و با شخصیت‌های ادبی، علمی، فرهنگی و اساطیری خاصی گره خورده است یعنی فراتر از یک جغرافیا است و از احساس عادی فراتر است هرچند در رویکردهای دیگر ایران امروز به عنوان جغرافیای فرصت‌های متعدد از جمله کریدورهای زمینی و هوایی، تجارت و ژئوپولیتیک و موارد دیگر است.

در گذشته در بسیاری از نقاط کره زمین، مفهوم «کشور» با نظام سیاسی و جغرافیایی و قانون و فرهنگ مشخص معنا نداشت، اما در عین حال مردم دنیا به دنبال امنیت، زندگی بهتر بودند. در چنین روزگاری ایران یک کشور بود نظام سیاسی و حقوقی داشت، امنیت داشت و امنیت می‌داد؛ طبعاً هم تأثیر می‌پذیرفت و هم تأثیر می‌گذاشت. ایران امروزی یادگار آن گستره فرهنگی و تمدنی است. ایران اکنون با احتساب ساحت‌های آبی خلیج فارس در حدود یک ۱۸۷۰۰۰۰ کیلومتر مربع، وسعت دارد اما در این وسعت شما حقیقتاً یک فرهنگ بین المللی را می‌بینید، نگاه و رویکرد فراقومی می‌بینید، در عین اینکه اقوام زیادی در آن ساکن هستند بقای ایران به عنوان قدیمی‌ترین کشور جهان، خود یک اعتبار است که برخی دیگر از ملت‌ها افتخار می‌کنند که با ایران و ایران ارتباط داشته‌اند و شناسنامه تاریخی خود را در این ارتباط اثبات کنند. نمونه آن کرواسی است، یا آمازیغی های شمال آفریقا که تصویر لباس خود را در دروازه ملل تخت جمشید نشان می‌دهند. با اینکه اکنون در دنیایی به سر می‌بریم که در آن بحث جهانِ وطنی مطرح می‌شود، می‌بینیم که شناسنامه و قدمت تاریخی کشورها و فرهنگ و تاریخ بسیار مهم _بلکه مهم‌تر از گذشته_ شده است. همچنان در بسیاری از کشورها، از جمله کشوری مثل آمریکا که شاید ۳۰۰ سال هم سابقه ندارد و کشور مهاجرپذیر است، به دنبال هویت ملی آمریکایی می‌گردند. آنان در کنار همگرایی جهانی، یک واگرایی ملی دارند.

ایران از یک سو برای منِ که زبان و ادبیات فارسی خوانده‌ام و مختصر شناختی از تاریخ و فرهنگش دارم، یادآور فرهنگی است که در میلیون‌ها سند فارسی ثبت و ضبط شده است. شعر فاخر فردوسی، نظامی، مولانا، خیام، سعدی و فردوسی و شاعران معاصر ما. این ایران در ساختن فرهنگ امروز جامعه بشری تأثیر ژرفی گذاشته است و در واقع دست منتی بر فرهنگ بشری دارد؛ به ویژه با عنایت به اینکه ایران در گذشته جغرافیای بزرگی را از غرب آسیا تا ماچین و از آن سو تا شبه قاره و کم و بیش در صحرای شام در بر می‌گرفت، و مردمان این جغرافیای پهناور فرهنگ عظیم ایران را در تبادل فکر و فرهنگ و همزیستی ساختند و این فرهنگ و جغرافیا تا آفریقا هم گسترش داشت.

البته سخن بنده به این معنا نیست که بخواهیم بحث‌های سیاسی آن زمان را زنده کنیم، بلکه می‌خواهیم بخش ایجابی و مثبت آن اشتراکات فرهنگی و تعامل تاریخی را دیده باشیم؛ در روزگاری که ایران چنان گستره‌ای داشت. آن گستره در شکل‌گیری و بهسازی فرهنگ همزیستی بین الاقوامی و بین المللی و هم در روند شکل‌گیری فرهنگی جهان تأثیرگذار بود. مثلاً آن گاه که هخامنشیان با کارتاژها (در شمال آفریقا)، یا مصریان هم پیمانی و مراوده داشتند و فرزندان امیلکار یا به قول عرب‌ها حِمِلقار، برای ۷۰ سال متحد هخامنشیان بودند. پس تبادل و نفوذ فرهنگی هم وجود داشت و حضور ایرانیان در آنجا این فقط یک سلطه نظامی و سیاسی نبود.

در گذشته‌ای که در بسیاری از نقاط کره زمین، مفهوم «کشور» با نظام سیاسی و جغرافیایی و قانون و فرهنگ مشخص معنا نداشت، اما در عین حال مردم دنیا به دنبال امنیت، زندگی بهتر بودند. در چنین روزگاری ایران یک کشور بود نظام سیاسی و حقوقی داشت، امنیت داشت و امنیت می‌داد؛ طبعاً هم تأثیر می‌پذیرفت و هم تأثیر می‌گذاشت. ایران امروزی یادگار آن گستره فرهنگی و تمدنی است. ایران اکنون با احتساب ساحت‌های آبی خلیج فارس در حدود ۱۸۷۰۰۰۰ کیلومتر مربع، وسعت دارد اما در این وسعت شما حقیقتاً یک فرهنگ بین‌المللی را می‌بینید، نگاه و رویکرد فراقومی می‌بینید، در عین اینکه اقوام زیادی در آن ساکن هستند. دقیقاً نمی دانم ولی گفته می‌شود در ایران امروزی ۱۹ قوم زندگی می‌کنند. پس حفظ این فرهنگ و تاریخ و هویت و بازشناسی مؤلفه‌های وحدت ملی برای ما خیلی مهم است. ضمن اینکه این ایران برای ما از نظر جغرافیایی، چه جغرافیای اقتصادی باشد و چه جغرافیای فرهنگی یا سیاسی، بسیار مهم است.

*این اولین همکاری شما با انجمن ایران شناسی ایران بود؟

ما این همایش را با مشارکت انجمن ایران‌شناسی ایران و با عنوان «نخستین همایش بین‌المللی انجمن ایران شناسی ایران – مطالعات شرق ایران» برگزار کردیم. در حقیقت تاکنون این انجمن، همایش بین‌المللی نداشت. در سال ۱۴۰۰ که دبیر شانزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن زبان و ادب فارسی بودیم، از ظرفیت انجمن ایران شناسی ایران استفاده کردیم و در یک پنل پرطرفدار چند سخنرانی خوب داشتیم، و زمینه همکاری ما ایجاد شد و به تأسیس نخستین شاخه انجمن استانی ایران شناسی در خراسان جنوبی و استقرار دفتر آن در دانشگاه بیرجند انجامید.

*یعنی ایده همکاری دانشگاه بیرجند و انجمن ایرانشناسی ایران از آنجا آغاز شد؟

بله. انجمن از همایش ما خشنود بودند و در رایزنی‌های که داشتیم سرانجام اولین شعبه استانی را در خراسان جنوبی تأسیس کردیم، هم اکنون ریاست انجمن را آقای دکتر محمود جعفری دهقی استاد ممتاز دانشگاه تهران بر عهده دارند و با درایت این موضوع را در هیأت مدیره مصوب کردند و اعتماد کرده و مسئولیت شاخه را به بنده سپردند. پس از پیشنهاد و تأسیس شعبه خراسان جنوبی شعبه دوم استانیِ در خراسان رضوی با مدیریت جناب آقای دکتر مهیار علوی مقدم مستقر شد. اکنون تعداد شعبه‌ها به ۱۰ استان رسیده است و نوید می‌دهد که در آینده کارهای خوبی انجام شود.

*و ایده مطالعات شرق ایران از کجا آمد؟

اعتقاد راسخ بنده این است که شاید تأثیرگذارترین بخش در مطالعات ایران شناسی، مطالعات شرق ایران باشد، و دلیلم این است که ایران پس از اسلام استقلالش را وامدار سیستان و خراسان است؛ صفاریان و سامانیان از این حوزه بودند، جالب است بدانید اگر چه بین صفاریان و سامانیان اختلاف و جنگ ایجاد شد و در نهایت سامانیان وارث قدرت صفاریان هم می‌شوند، در لزوم حفظ استقلال ایران و حمایت از زبان ملی فارسی که شاخه دیگری از فارسی بزرگ یا پهلوی بود تردید و اختلافی نداشتند. از سوی دیگر بیشینه کشورهایی که از نظر سیاسی از ایران جدا شده‌اند در شرق هستند، اما فرهنگ و احساس و سبک زندگی و میراث همه ما مشترک است. ضمن آن که باید کشورهای شبه‌قاره را نیز شریک این میراث و هم پیکر خود بدانیم.

*دلیل اینکه کشورهای حوزه ایران فرهنگی همراه شدند چه بود؟ و شما چطور دعوتشان کردید؟

ببینید، وقتی می‌گوئیم مطالعات شرق ایران، به این معناست که ما اصولاً ایران را ایران فرهنگی می‌دیدیم و می‌بینیم؛ یعنی پیوندی که ایران مثلاً با کشورهای شبه قاره دارد یک پیوند فرهنگی وثیق و محکم نژادی و فرهنگی چند هزارساله است. قریب ۲ میلیارد نفر از مردم کشورهای هندوستان، پاکستان و بنگلادش با ایران مشترکات عمیق فرهنگی و زبانی دارند برای همین است که در مقام مقایسه با غرب، با دیدن یک فیلم هندی لذت بیشتری می‌بریم و همذات‌پنداری بیشتری می‌کنیم. ضمن این که زبان فارسی به مدت ۸۰۰ سال زبان رسمی این کشورها نیز بوده است و این فرهنگ و ادبیات به آنها نیز تعلق دارد. هندی‌ها تا حدود صد سال پیش به فارسی می‌نوشتند، و اکنون زبان فارسی یکی از زبان‌های کلاسیک مورد حمایت دولت هندوستان است، چون زبان تاریخ و فرهنگ و اسناد آنها است. مشترکات تاریخی که ما داریم متعلق به همه کشورهای ایران فرهنگی و شبه قاره است.

افغانستان در حال تضعیف زبان فارسی است؛ مولوی برای کیست ایران یا ترکیه؟

اینجا ممکن است که ما یک مقدار دچار سو فهم شده باشیم، بسا که رقیبان منطقه‌ای ایران نمی‌خواهند ایران و ملت‌های شرق ایران ظرفیت‌های امروز و آن پیشینه مشترک و قدرت نرم فرهنگی و حتی جایگاه جغرافیایی و کریدوری و فرصت‌ها را بشناسند. نخستین همایش بین‌المللی انجمن ایران شناسی ایران – مطالعات شرق ایران فرصتی است که ظرفیت‌ها بر مبنای تاریخ و فرهنگ و علم شناخته شود. قابل توجه این که ایران شناسی از آن رشته‌هایی است که موقع تعریفش خیلی‌ها می‌مانند چون یک رشته بینارشته ای است. اگرچه بنیانگذارانش یعنی استادانی چون دکتر پورداوود، دکتر ذبیح الله صفا، دکتر معین و دکتر مشکور و دیگران همه ادبیاتی بودند، و بعدها با امثال دکتر زرین‌کوب و باستانی پاریزی ادامه یافت. در بنیاد ایران‌شناسی که نهاد مستقل دیگری است نیز دانشمندانی مانند خانم دکتر آموزگار فعال هستند. رشته‌های هنر، باستان شناسی، مردم شناسی، تاریخ، علوم سیاسی و جغرافیا همگان در حوزه ایران شناسی قرار می‌گیرند. بیم آن بود و هست که نام ایران در میان همایش‌های تخصصی مختلف گم شود اما این همایش در این سطح در واقع مانع این اتفاق بد می‌شود. نباید ایران در میان این همایش‌های تخصصی گم بشود. این قسمت مهم کار ما است.

یکی از دلایلی که ما این همایش را برگزار کردیم این است که هویت فرهنگی و تاریخی ایجاد مشارکت مجموعه‌ای از کشورهایی است که به هر حال در گذشته با ایران رابطه داشتند، یا در پیکر ایران تاریخی قرار داشتند. امروز استقلالشان کاملاً محترم است و آنها برادران ما هستند، اما آن ایرانِ تاریخی مشترک و آن پیوندها و میراث‌های مهم بشری نباید گم بشود. کلمات در دیپلماسی خیلی حساس است! به نظر من درباره پیوندها گاهی ممکن است ما دچار بد سلیقگی بشویم. متأسفانه برخلاف این حقیقت تاریخی که بسیاری از آثار و اسناد علمی و فرهنگی فارسی در افغانستان تولید شده است و میلیون‌ها نفر از مردم افغانستان به این زبان صحبت می‌کنند، حکومتی در آنجا آمده که زبان فارسی را متعلق به ایران می‌داند و با نگاه ناصواب سیاسی بلکه مذهبی، در حال تضعیف زبان فارسی در آن کشور است. اما واقعیت این است که دستاوردهای زبان فارسی اگر به افغانستان بیشتر تعلق نداشته باشد کمتر نیست. بر خلاف حکومت افغانستان، تاجیکستان در تقویت زبان فارسی اهتمام ویژه‌ای دارد؛ چنانکه دولت این کشور در سال گذشته بیش از ۱۶۰۰۰۰۰ نسخه از شاهنامه را چاپ و به شهروندانش هدیه کرد! زبان و ادبیات فارسی به ازبکستان و قزاقستان و ترکمنستان و حتی قرقیزستان هم تعلق دارد.‌

اطرافیان ما هم دلشان می‌خواهد که ایرانِ پسا تجزیه را، از آن پیشا تجزیه جدا کنند و بگویند یک کشور جدید است، درست مثل ترکیه. ترکیه به عنوان ترکیه صد سال قدمت دارد، اما نام ایران به عنوان ایران چند هزار ساله است! بله قسمت‌هایی از آن ایران جدا شدند، ولی مرکز _یعنی ایران سیاسی امروز_ ثابت و پایدار ماند و ما برخلاف دیگر کشورهای همسایه با تجزیه امپراطوری به وجود نیامدیم. ما کشور بودیم و در معنای امروزین کشور مستقل بودیم، اما کشورهایی مانند ترکیه اصلاً اعتقادی به ملیت نداشتند، آنها در قلمرو خلافت بودند. گفتمان خلافت داشتند و نه گفتمان ملیت. برای همین است که ما حماسه ملی داریم و آنها ندارند! قبل از آن هم ملیت داشتیم، ما هویت ملی داریم! در این همایش ما از تمام این کشورها مهمان داشتیم. طبعاً ما انتظار داریم که دولت و مسئولان ایران هم این موضوع را بیشتر درک و از آن حمایت کند، دانشگاه‌ها حمایت کنند. وضعیت دانشگاه‌ها از نظر مالی خوب نیست. برای برگزاری همایش بین‌المللی کمک شایانی نکردند و این مظلومیت ایران و ایران شناسی است. شاید ما هم باید یک مقدار بیشتر تلاش کنیم ولی اینطور طرح‌ها که مربوط به ایران است، چراغ راه مسؤولان و مدیران ملی و منطقه‌ای ایران و همسایگان است. به نظر اینجانب باید جداگانه و قوی‌تر دیده شود. البته در این همایش، مؤسسه مطالعات شرق ایران مستقر در مشهد از همایش ما حمایت جدی کردند و هزینه مهمان‌ها را قبول کردند که ما بسیار سپاسگزاریم اما امیدواریم در آینده این نگرانی‌ها را نداشته باشیم.

ایران حرم و سرمایه مشترک ماست، نازش و افتخار همه ما _در هر سطحی از این کشور_ نام مقدس آن است. چشم‌ها را باید شست طور دیگری باید دید. باید از ایده‌ها خوب حمایت کنند. مشارکتی که در نخستین همایش بین‌المللی داشتیم بسیار خوب بود و می‌تواند بسیار بهتر بشود. از حدود ۱۵۰ مقاله‌ای که به دبیرخانه رسید، ۱۲۰ تا را پذیرفتیم که بخش مهمی از این‌ها مربوط به اهمیت ژئوپولتیک و ژئو اکونومیک منطقه بود. یعنی وقتی می‌گوئیم ایران، باید اهمیت جغرافیایی سیاسی و جغرافیای اقتصادی آن شناخته شود. شرق ایران دریچه‌ای است برای سیاست و اقتصاد بر مبنای فرهنگ و تاریخ.

*فرهنگ و تاریخ مبنای سیاست و اقتصاد در این منطقه است؟

آن چیزی که من به عنوان یک دوستدار زبان و ادبیات فارسی به آن اهمیت می‌دهم، به این دلیل است که می‌گویم پایه همه این رابطه‌ها فرهنگ است؛ یعنی مهم‌ترین مسئله‌ای که ما را به هم وصل می‌کند، به شرق و حتی شاید به غرب، فرهنگ است. این مؤلفه‌های فرهنگی و تاریخی مشترک و برادری تاریخی‌ست که می‌تواند امنیت و پایداری و یک اقتصاد و تجارت پایدار را تضمین کنید. نوع مصرف‌های ما، کالاها و سبک زندگی و غذاها و پوشش ما و کشورهای شرق ایران شبیه هم است. منظور من این است که ما پیوندهای وسیعی با مجموعه ملل منطقه داریم، درک متقابل مهم است. بر خوب و بدِ امنیت ما هم تأثیرگذار است؛ بنابراین در مطالعات ایران شناسی و شرق ایران باید سرمایه‌گذاری شود، این همایش‌ها، همایش عادی نیست. ما در بیانیه پایانی هم گفتیم که باید از مقالات این همایش‌ها به عنوان اسناد توسعه‌ای و مطالعات جدی برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری استفاده شود. باید این را مهم بدانیم، این طور نیست که یک استاد یا یک دانشجو مقاله‌ای نوشته و رفته‌اند بلکه اگر در میان این ۱۳۰ مقاله، ۳۰ مقاله ارزشمند وجود داشته باشد ما کار خودمان را کرده‌ایم.

*الان شما ۱۳۰ مقاله تأیید شده و چاپ شده دارید؟

بله. ۱۲۰ تا برای چاپ تأیید شدند. این مقالات شناخت ما را از فرهنگ منطقه تقویت و اصلاح می‌کند، تاریخ و جغرافیای منطقه را به ایرانیان داخل و خارج می شناساند. حتی به شرکت‌ها، چون به نظر من شرکت‌ها هم، حالا چه دولتی یا غیردولتی و داخلی یا خارجی، بر اساس یک شناخت می‌توانند برای سرمایه‌گذاری تصمیم بگیرند. فردی که می‌آید در حوزه سیاسی یا اقتصادی بحثی مطرح می‌کند، این هم در حوزه ایران‌شناسی شرق می‌گنجد؛ اینجا بحث ایران است، وقتی می‌گوئیم بین‌المللی، یعنی مخاطب دیگر فقط ایرانیان داخل نیستند، بلکه ایرانیان خارج و غیر ایرانی‌های آن طرف مرز هم هستند.

*در واقع این ایرانی را که شما می‌فرمایید به معنی ایران سیاسی است؟

ما یک ایران سیاسی در چارچوب مشخص داریم که از نظر فرهنگی با کشورهای شرق مشترکات دارد.

*این اشتراک چه فرصت‌های را می‌تواند به ما بدهد؟

فرض بفرمائید الان در کشورهای عربی، به واسطه همان زبان مشترک، توسعه روابط اقتصادی‌شان چه قدر قوی شده است. اتحادیه سیاسی اعراب حتی در بخش امنیتی‌شان هم قوی عمل می‌کنند. شاید این همایش زمینه‌ای بشود تا مثلاً در قالب اتحادیه نوروز بتوانیم قرارداد اقتصادی و امنیتی داشته باشیم. الان چرا بحث مهاجران افغان فقط مسئله ایران دانسته شده؟ مگر مسئله بقیه نیست؟ مسئولین ما هم روی این موضوع فکر نکردند. پاکستان وقتی افغان‌ها را بیرون کرد اینها کجا رفتند؟ رفتند افغانستان؟ نه، من مطمئنم بیشترشان به ایران آمده‌اند. پس اگر شناخت ما بر پایه‌های درستی باشد، چه از نظر جغرافیایی و سیاسی و امنیتی یا فرهنگ و تاریخی، حداقل می‌توانیم در هر زمینه تصمیم دقیق‌تر و محکم‌تری بگیریم.

افغانستان در حال تضعیف زبان فارسی است؛ مولوی برای کیست ایران یا ترکیه؟

به هر حال ما این همایش را به عنوان یک پیش درآمد جدی علمی و آکادمیک بر موضوع در نظر می‌گیریم، و امیدواریم که بتوانیم در مجموع یک تصویر خوب، هم از شرق کشور و فرصت‌هایش ارائه کنیم؛ و هم از مشترکاتی که در نظام تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مهم هستند استفاده بشود و مؤلفه‌های مهم در نظر گرفته بشوند. ببینید وقتی که در دنیای امروز، کره شمالی و کره جنوبی با تمام جنگ‌هایشان بازارچه مشترک کار و تولید دارند، ما هم می‌توانیم در شرق کارهایی بکنیم. یعنی چه؟ یعنی از کره شمالی به شهرک‌های تولیدی کره جنوبی می‌ آیند و کار می‌کنند. چرا ما و افغانستان چنین نکنیم؟ به جای اینکه آنها را بیاوریم داخل کشور، می‌توانیم این طور مشکل سیاسی-اقتصادی و امنیتی‌ مان را حل کنیم. چرا ما اینجا سرمایه گذاری مشترک نکردیم؟ می‌توانستیم اینجا به شکلی عمل کنیم که هم بهره اقتصادی خودمان را ببریم و هم با افغانستان مشکل آب نداشته باشیم. دلهره بستن و نبود آب، یک ناامنی محسوب می‌شود.

*می‌شود گفت ایران شناسی زیر شاخه ادبیات فارسی است؟

خیر، عرض کردم رشته‌ای بینارشته‌ای است اما واقعاً ایران‌شناسی بیش از هر چیز به زبان و ادبیات فارسی ربط دارد. اگرچه در ایران، ایران شناسی را رشته‌های تاریخ تحت پوشش گرفته‌اند، ادبیات بیشترین پیوند را دارد. سرفصل‌های مطالعات ایران شناسی هم همین را نشان می‌دهد. در کشورهای عربی و فرانسوی زبان هم مطالعات تمدن عربی و فرانسوی جز شاخه‌های رشته زبان و ادبیات است؛ حتی لسانیات یا همان زبانشناسی هم ذیل ادبیات قرار می‌گیرد. متأسفانه در ایران گروه‌های زبان و ادبیات فارسی تنبلی می‌کنند. من اول همیشه با خود انتقادی شروع می‌کنم که خودش یک انتقاد علمی ست.

با این حال باید از این حالت خارج شویم. خوشبختانه در سال‌های اخیر کارهایی در کشور انجام شد و گرایش‌هایی به وجود آمد، ولی مطالعه ایران شناختی واقعاً مهم است. وقتی کسی زبان فارسی را نشناسد، گویش‌های تاریخی و ادبی و اساطیر و زبان را نشناسد چطور می‌خواهد به قدرت زبان فارسی پی ببرد و به ایران خدمت کند؟ با این حال اینجا تعامل متخصصان حوزه‌های مختلف مهم است. خیلی‌ها گمان کردند مرز رشته‌ها مانند خطوط مرزی سیاسی است و موضوعات بینارشته ای را درک نمی‌کنند و گمان می‌برند می‌توانند در خطوط علم هم خط بکشند در حالی که اینطور نیست.

*تاریخ و ادبیات و باستان شناسی و… اینها همه خواهران هم هستند.

آفرین! بر اساس همین بود که در سال ۸۹ نخستین همایش ملی ادبیات فارسی و پژوهش‌های بین رشته‌ای را در دانشگاه بیرجند برگزار کردیم، که بنده پیشنهاد دهنده و دبیر آن بودم. خوشبختانه گروه‌های مختلف علوم انسانی از آن ایده بسیار استقبال کردند و کاری عالی و تأثیرگذاری شد. امروزه حوزه‌های مطالعاتی جدید مانند جامعه شناسی ادبیات، روانشناسی ادبیات، ادبیات هنر، ادبیات فلسفه، ادبیات تاریخ، حتی مطالعات دینی در ادبیات. الان هم بر همان پایه، مجله علمی ما در گروه زبان و ادبیات فارسی عنوان «مطالعات بین رشته ادبیات، علوم انسانی و هنر» دارد. خلاصه بحث ما آن بود که بفهمیم ادبیات در واقع یک رشته بین رشته‌ای است. جدایی مطلق اینها عملاً امکان ندارد؛ به قول حافظ که گفت:

گر بگویم که مرا با تو سر و کاری نیست

در و دیوار گواهی بدهند کاری هست

*محورهای همایشی که برگزار شد چه بود؟ از چه کشورهایی شرکت داشتند و چند نشست انجام شد؟

در کل ما در همایش ۱۰ نشست داشتیم شامل تاریخ، ادبیات، باستان شناسی و هنر، ادبیات آئینی و اسطوره شناسی، جغرافیا، علوم و مطالعات سیاسی. ما پنج پنل در روز اول برگزار کردیم و روز دوم هم پنج پنل. در برگزاری محدودیت و مشکلات متعددی از جمله کمبود پرواز داشتیم که بعد از تحریم‌ها جدی شده است. مخاطبان هم جامعه دانشگاهی هم جامعه عام و هم مسئولان ایران و کشورهای همسایه بودند. خوشبختانه دانشگاهیان حضور خوب و قاطعی داشتند.

یکی از محورهای مورد بحث، تبارشناسی مطالعات ایران شناختی بود، که مثلاً چه کسی چه کار کرده؟ فلان ایران‌شناس از چه زوایایی به ایران نگاه کرده؟ چون نگاه بیرونی به ایران فرق می‌کند. موضوع ترجمه اسناد و متون و روش‌ها و مکاتب ایران‌شناسی را داشتیم؛ حتی موضوع خلیج فارس و خلیج ایران را در کتاب‌های جغرافی هند داشتیم، بحث هویت ایرانشهری و چالش‌های هویتی را داشتیم. ایران شناسی ادبی، مطالعات زبان شناختی و گویش شناسی و لهجه‌ها در ایران و افغانستان و… هر جایی که ما مشترکات زبانی با زبان‌های مناطق دیگر داریم. ایران شناسی آئینی و فلسفی و گفتمانی داشتیم. فرهنگ عامه، مطالعات عرفان شناختی، ایران شناسی علمی و فرهنگی را داشتیم. حتی اسطوره شناسی هم در این بحث از آداب و رسوم و سبک زندگی جزو ایران شناسی قرار می‌گیرند؛ یک مسئله ساده مثل روش و آئین ازدواج، ممکن است شبیه افغانستان یا تاجیکستان یا هند باشد، این بخشی از اشتراکات شناخته می‌شود. بحث‌هایی درباره میراث مکتوب منطقه‌ای و وضعیت تحقیقات فارسی در هند را داشتیم. تصور کنید فقط در ایالت اوتارپرادش ۳۲ میلیون سند فارسی وجود دارد. چون زبان فارسی یکی از زبان‌های کلاسیک هند است. آقای پروفسور شکلا که الان رایزن هند در ایران هستند می‌گفتند که مجلس هند تصویب کرده که زبان فارسی جزو زبان کلاسیک هند است و قانونی تحت حمایت هند است.

* نخست وزیرشان مضمونی نزدیک به این گفته بود که در هند آن شیوه‌ای از اسلام پذیرفتنی است که از طریق ادبیات ایران و با زبان فارسی به ما رسیده است.

آفرین، بله. حتی مقامات متعددی از هند از جمله نخست وزیرانی که قبل از مودی آماده بودند، دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی بودند، فارسی را می‌شناختند. در خود ایران هم اسناد منطقه‌ای ایران شناختی بسیاری بویژه در شرق وجود دارند که مهم هستند، ولی متأسفانه ما از اهمیتش خبر نداریم. شما فقط کتابخانه‌های تهران را نبینید، الان همین جاها ما نامه‌هایی داریم که در هر کدام از آن نکته‌ای وجود دارد. پریروز در جایی دیدم که یک سند از کازرون گذاشته بودند مربوط به قرن هفتم که در آن کلمه ایران هست.

مشکل جهل ما درباره ایران تا جایی است که بعضی در پیامک‌ها از سالروز انتخاب و تصویب نام ایران در سال ۱۳۱۳ می‌نویسند! حال آن که ایران همواره ایران بود، در مکاتبات ایران بود، در شعر ایران بود، تمام پادشاهان ساسانی، صفاری، سامانی و غزنوی و سلجوقی و صفوی تا پادشاهان قاجاری خود را پادشاه ایران می‌نامیدند. از آنجا که بقیه کشورهای دور و بر ما همه نوپدیدند و با تجزیه امپراطوری عثمانی و شوروی سابق به وجود آمدند؛ به بقیه هم القا می‌کنند که کشور چند هزارساله ایران هم مانند ما است! اینها هنوز اساساً ملیتشان در حال شکل گرفتن است. مثلاً ترکیه صد و دومین سالی است که به وجود آمده، عربستان فقط ۹۰ سال است، بعد مثلاً می‌بینید نوشته سال ۱۳۱۳، نام ایران مبارک باد، این مثل فحش است! در حالی که نام ایران چند هزار ساله است! بحث این بود که چون بعضی از کشورهای خارجی ما را از قدیم با عنوان امپراتوری پارس و پرشیا مورد خطاب قرار می‌دادند، اینها گفتند در مکاتبات خارجی‌ها، نه داخلی‌ها، وحدت نام باشد. حالا اینها طوری وانمود می‌کنند که انگار ما تازه نام ایران را تصویب کردیم!

*تصور من این است که اینها برای اهل دانش بدیهی است.

آخر نسل جوان واقعاً نمی‌داند! از طرفی اطرافیان ما هم دلشان می‌خواهد که ایرانِ پساتجزیه را، از آن پیشاتجزیه جدا کنند و بگویند یک کشور جدید است، درست مثل ترکیه. ترکیه به عنوان ترکیه صد سال قدمت دارد، اما نام ایران به عنوان ایران چند هزار ساله است! بله قسمت‌هایی از آن ایران جدا شدند، ولی مرکز _یعنی ایران سیاسی امروز_ ثابت و پایدار ماند و ما برخلاف دیگر کشورهای همسایه با تجزیه امپراطوری به وجود نیامدیم. ما کشور بودیم و در معنای امروزین کشور مستقل بودیم، اما کشورهایی مانند ترکیه اصلاً اعتقادی به ملیت نداشتند، آنها در قلمرو خلافت بودند. گفتمان خلافت داشتند و نه گفتمان ملیت. برای همین است که ما حماسه ملی داریم و آنها ندارند! قبل از آن هم ملیت داشتیم، ما هویت ملی داریم. به هر حال دانستن این مطالب برای نسل جوانی که فقط از طریق اینترنت همه چیز را می‌خواند، بسیار مهم است.

*برگردیم به موضوعات همایش.

ما ایران شناسی، مردم شناسی، ایران شناسی هنری و باستان شناختی و حتی نقاشی و پیکرسازی و هنرهای زیبا داشتیم. اینها هویت دارند؛ وقتی می‌گوئیم ایران شناسی یعنی شما در نقش‌های ایرانی یک هویت ایرانی می‌بینید. حالا یک موضوع اینجاست: اگر در خیلی از این مینیاتورها حالت ترکان را داریم تکلیف چیست؟ مینیاتورهای دوره صفوی را نگاه کنید، چهره‌ها شبه مغول نیست، ترکی است. ما می‌توانیم این را فرصتی بدانیم که بگوییم این جزو مشترکات ماست. به جای اینکه موضوع را تهدید ببینیم، این را تشویق ببینیم. ما همیشه می‌خواهیم نگاه سلبی بکنیم؛ مثلاً همین الان، بزرگانی می‌گویند مولوی مال ماست، مال ترکیه نیست. اما چه کسی گفته مولوی برای ماست؟ یا از آن طرف چه کسی گفته مولوی برای ما نیست؟

*چندی پیش با آقای دکتر جامی از دانشگاه هرات صحبت می‌کردم، می‌گفتند که اینها میراث بشری‌اند!

اینان پروردگان فرهنگ ایرانی هستند و هر کس بتواند از آثارشان استفاده بکند از آن او هستند. وقتی می‌گوئیم از ما است از جنس تملک نیست. از جنس فرهنگ است. نسل نو همانطور که می‌گوید مثلاً گوشی مال من است، می‌گوید مولوی مال من است. نباید از جنس تملک نگاه کنیم. ۲۵ سال قبل آقای دکتر جلال خالقی مطلق در مورد شاهنامه گفته بود فارسی مال کسی است که از آن استفاده کند!

از جبهه تا آفریقا؛ پزشکی که مرزها را شکست

گروه سلامت خبرگزاری مهر – زهرا ناری: از روزهای آتش و خون در هشت سال دفاع مقدس تا بحران‌های بهداشتی و جنگ‌های منطقه‌ای، پزشکان ایرانی همواره در خط مقدم ایثار و فداکاری ایستاده‌اند. آنان همان‌هایی هستند که روزگاری زیر ترکش خمپاره در جبهه‌های جنوب و غرب، بدون امکانات کافی، جان رزمندگان را نجات می‌دادند و امروز در بیمارستان‌های کشور، زیر فشار همه‌گیری کرونا، شبانه‌روز بر بالین بیماران ماندند و بسیاری جان خود را در این مسیر فدا کردند.

همان پزشکانی که در جنگ ۱۲ روزه و زیر موشک‌های اسرائیل نیز، همچنان استوار در کنار مردم ایستادند و با اقتدار، رسالت انسانی و حرفه‌ای خود را ادامه دادند. تاریخ معاصر ایران پر از روایت‌هایی است که نشان می‌دهد پزشک بودن تنها یک شغل نیست؛ بلکه سوگندی است برای ایستادگی، ایثار و خدمت به انسان‌ها، حتی در سخت‌ترین شرایط.

در همین راستا آرمان آرا با سید ناصر عمادی پزشک بدون مرز، رئیس بیمارستان رازی و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتگویی داشته است.

از جبهه تا آفریقا؛ پزشکی که مرزها را شکست

به چه دلیل به جبهه رفتید؟

عمادی: کودکی‌ام در اطراف مناطق کویری شهر فیروزکوه گذشت. بخشی از سال را همراه پدرم که دامدار بود، مشغول کار دامداری بودم و از پایان اردیبهشت برای ادامه تحصیل به قائم‌شهر می‌رفتم. در همان سال‌ها، یکی از تلخ‌ترین خاطراتم، از دست دادن برادرم به دلیل نبود پزشک در منطقه بود و آن اتفاق نخستین جرقه برای پزشک شدنم بود. همیشه در ذهنم می‌گذشت که اگر پزشکی در آن منطقه در دسترس بود، شاید برادرم نجات پیدا می‌کرد.

دومین حادثه سرنوشت‌ساز به سال ۱۳۶۶ در محور حاج عمران در غرب کشور برمی‌گردد؛ در آن منطقه یک حمله شیمیایی رخ داد و یکی از دوستانمان نیز مجروح شیمیایی شد. من مأمور می‌شوم این مجروحین را به بیمارستانی در شهر نَبَوه برسانم. بیمارستان امام خمینی، اما انتقال مجروحان جنگی به بیمارستان، بیش از دو ساعت طول کشید. یکی از مجروحان پوستی شدیداً از درد زیاد رنج می‌کشید و آن صحنه لحظه به لحظه در ذهنم رنج‌آور بود و حک شد که چرا این تاول‌ها بزرگ‌تر می‌شود و در ذهنم این سوال شکل می‌گرفت که چرا نمی‌توانم این تاول‌ها را خوب کنم، چرا تخصص نگرفتم تا بتوانم این مجروحین را درمان کنم و همان‌جا بود که تصمیم گرفتم تخصصی را انتخاب کنم که بتوانم چنین بیمارانی را درمان کنم.

در چه سالی تخصص پزشکی گرفتید؟

عمادی: ۱۵ شهریور سال ۱۳۸۳ بود که خبر قبولی در آزمون تخصصی را به پدرم دادم. او تنها یک خواهش داشت؛ گفت هر بیمار را با دقت ببین، به‌ویژه رنگ زرد چهره بیماران را جدی بگیر، چون نشانه بیماری‌ها مهم است. توصیه پدرم همیشه همراه من بود و معتقدم برکت زندگی‌ام از همان نگاه انسانی به بیماران آغاز شد.

تصمیم گرفتم هیچ‌گاه مطب خصوصی نداشته باشم و تمام وقت در مراکز دانشگاهی و بیمارستان‌های دولتی خدمت کنم. در این سال‌ها تلاش کرده‌ام علاوه بر آموزش و درمان بیماران، به توصیه پدرم وفادار بمانم. نزدیک به ۲۰ سال است که مقالات علمی متعددی درباره مشکلات پوستی و پیامدهای جانبازان در مجلات معتبر دنیا منتشر کرده‌ام. این روایت نشان می‌دهد چگونه دو اتفاق تلخ در دوران نوجوانی و جوانی، انگیزه‌ای شد تا یک پزشک مسیر زندگی خود را به خدمت در نظام سلامت و درمان بیماران نیازمند اختصاص دهد.

از جبهه تا آفریقا؛ پزشکی که مرزها را شکست

به چه دلیل به شما لقب پزشک بدون مرز را دادند؟

عمادی: در پزشکی یک سوگندنامه داریم؛ سوگندی که فراتر از مذهب و قومیت، مسئولیت انسان بودن را یادآور می‌شود. من همیشه به خودم عهد کردم هر بیماری که به من مراجعه کند، بدون هیچ چشم‌داشتی در حد توان کمک کنم. یکی از اهداف اصلی‌ام، ارائه خدمات پزشکی رایگان در مناطق محروم ایران مانند خراسان جنوبی، کردستان، کرمانشاه و بوشهر بود.

از سال ۱۳۸۶ تصمیم گرفتم تجربه‌های بشردوستانه‌ام را به خارج از کشور هم گسترش دهم. اولین سفرم به کنیا در سال ۲۰۰۸ بود. در آفریقا بیماری‌های پوستی شایع‌اند و گاهی جان بیماران را تهدید می‌کنند. از همان زمان، هر سال یک یا دو بار به کشورهای آفریقایی سفر کردم؛ کشورهایی مثل کنیا، غنا، تانزانیا و موریس. در این سفرها همه هزینه‌ها بر عهده خودم بود، حتی وقتی در این کشورها به بیماری‌هایی مانند مالاریا یا کرونا مبتلا شدم.

نتایج این سفرها فراتر از درمان بیماران بود. مردم وقتی می‌دیدند هدف من فقط سلامتی آن‌هاست، با عشق و قدردانی پاسخ می‌دادند. در کشورهایی مثل کنیا و غنا، درمانگاه‌هایی با درخواست من راه‌اندازی شد و به نشانه احترام، نام ایران و ائمه اطهار را بر سردر آن‌ها حک کردند. مثلاً در سال ۲۰۱۴ درمانگاهی در کنیا به نام امام رضا (ع) و در سال ۲۰۲۴ در یکی از کشورهای آفریقایی به نام امام علی (ع) با پرچم ایران افتتاح شد. امروز هزاران بیمار از زیر این تابلوها عبور می‌کنند و نام ایران را می‌بینند.

می‌توانستم به‌عنوان استاد دانشگاه تهران در مطب خصوصی بنشینم و بیشترین درآمد را داشته باشم، اما انتخاب کردم در مسیر خدمت بی‌ادعا باشم. برای من مهم‌تر از پول و اعتبار شخصی، کسب نام نیک برای ایران بود. با وجود سختی‌ها، خطرات و تنهایی، باور داشتم که مجاهدت در راه خدا و خدمت به مردم ارزشمندتر از هر چیز دیگری است.

من با ۵۹ سال سن، توانستم سه کشور آفریقایی را مزین به نام ایران و ائمه اطهار کنم. این افتخار بزرگ‌ترین دستاورد زندگی من است؛ اینکه پرچم ایران در قلب آفریقا به نشانه صلح و خدمت می‌درخشد.

از جبهه تا آفریقا؛ پزشکی که مرزها را شکست

نگاه شما به علم پزشکی چیست؟

عمادی: سوگند پزشکی برای من فقط یک متن تشریفاتی نبود؛ سوگند بستم که هر انسانی، فارغ از دین و مذهب، اگر نیازمند کمک بود، در حد توانم به او خدمت کنم. در این ۱۷ سال اخیر علاوه بر درمان بیماران در ایران و آفریقا، آموزش پزشکان محلی هم بخش مهمی از کارم بود تا حتی در نبود من، بتوانند بیماران را تشخیص دهند و درمان کنند.

نظر شما در مورد همکارانی که رشوه می‌گیرند، چیست؟

عمادی: تمام افتخار من تا به امروز این است که تعدادی از همکاران آفریقایی بنده به‌واسطه آموزش‌هایی که دریافت کردند، پزشکانی توانمند شده و در تخصص‌های مختلف به جامعه خود خدمت می‌کنند. این برای من مهم‌تر از هر دستاورد شخصی است؛ اما در مقابل تأسف می‌خورم وقتی می‌بینم برخی افراد از موقعیت پزشکی سوءاستفاده می‌کنند، از بیماران زیرمیزی می‌گیرند یا کم‌کاری می‌کنند. این رفتارها شایسته سوگندی که یاد کرده‌ایم نیست.

کرونا نشان داد که چقدر پزشکان ایرانی در خط مقدم، جان خود را برای نجات مردم فدا کردند. بسیاری از همکارانم در همان روزهای نخست به شهادت رسیدند. این ایثار واقعی جامعه پزشکی ماست. درست است که خطا و لغزش وجود دارد، اما در برابر خدمات صادقانه و جان‌فشانی پزشکان متعهد، بسیار ناچیز است.

در این سال‌ها برایم ثابت شد اگر حتی یک ماه فقط برای خدا و دل خودت کار کنی، نتیجه‌اش از یازده ماه کار مادی و پولی بیشتر و ماندگارتر است. من امروز در ۵۹ سالگی به این یقین رسیده‌ام که طبابت اگر با نیت الهی باشد، بی‌نهایت پاداش خواهد داشت.

آیا تا به امروز مدال یا جایزه‌ای دریافت کرده‌اید؟

عمادی: در سال ۲۰۲۱ موفق شدم مدال جهانی فلوران از سازمان پزشکان بدون مرز را دریافت کنم؛ مدالی که هر دو سال یک بار به پزشکی اهدا می‌شود که بیشترین خدمت را به مردم در سخت‌ترین شرایط و حوادث طبیعی ارائه داده باشد. این افتخار برای من نه به‌عنوان یک فرد، بلکه برای نام ایران بود که در دل آفریقا و خاورمیانه با پرچم کشورم می‌درخشد.

از افت دانشگاه‌ها در رتبه‌بندی شانگهای تا بازنگری سهمیه‌های کنکور

به گزارش آرمان آرا، افت جایگاه ایران در رتبه‌بندی اخیر شانگهای و تغییرات سهمیه‌های کنکور؛ مهم‌ترین خبرهای آموزش عالی در هفته پایانی مرداد ماه بودند.

در مرور خبرهای هفته اخیر (۲۵ تا ۳۱ مرداد) به بررسی مهم‌ترین اخبار حوزه آموزش عالی می‌پردازیم.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

تازه‌ترین نتایج رتبه‌بندی جهانی شانگهای نشان داد که تعداد دانشگاه‌های ایران در پنج سال گذشته نصف شده است. در مقابل، عربستان با رشد سه‌برابری توانسته جایگاه خود را بهبود بخشد. در سال ۲۰۲۵ تنها ۶ دانشگاه ایرانی در جمع هزار دانشگاه برتر حضور دارند که شامل دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی، شریف و علوم پزشکی ایران است.

طرح جدید سهمیه‌های کنکور به ایستگاه آخر رسید

روح‌الله رازینی مشاور وزیر علوم در امور شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: وزارت علوم با همکاری وزارت بهداشت موضوع بازنگری سهمیه را به سرانجام رساند و سال گذشته برای اعلام نظر رئیس جمهور ارائه شد که رئیس جمهور اصلاحاتی در خصوص این طرح داشتند. این طرح توسط وزارتخانه ها مجدداً بازنگری شد و طرح جدید به زودی برای سیر مراحل تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال می‌شود.

۱۵ هزار میلیارد ریال اعتبار برای بهسازی و تجهیز دانشگاه‌ها تامین شد

مهدی پندار، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم وزارت از تأمین ۱۵ هزار میلیارد ریال اعتبار از طریق فروش اوراق مالی اسلامی خبر داد. این منابع به حساب خزانه واریز و برای تعمیرات ساختمان‌ها، بهسازی تأسیسات و به‌روزرسانی تجهیزات آزمایشگاهی در تابستان هزینه خواهد شد.

افزایش کمک‌هزینه پایان‌نامه و رساله

رئیس دانشگاه تهران از افزایش ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصدی کمک‌هزینه پایان‌نامه و رساله خبر داد. بر این اساس، کمک‌هزینه پایان‌نامه به ۲ تا ۳ میلیون تومان و کمک‌هزینه رساله به حدود ۹ میلیون تومان می‌رسد. همچنین حمایت‌های مالی برای فرصت‌های مطالعاتی اساتید نیز ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.

رشد ۴۰ درصدی حقوق دانشجویان دکتری علوم پزشکی

وزارت بهداشت اعلام کرد که کمک‌هزینه دانشجویان دکتری تخصصی علوم پزشکی ۴۰ درصد افزایش یافته و از ۷ میلیون به حدود ۱۰ میلیون تومان رسیده است.

پذیرش مستقیم دستیاری از بین دانشجویان و پزشکان عمومی در ۴ رشته

پذیرش مستقیم دستیاری از بین دانشجویان پزشکی و پزشکان عمومی واجد شرایط در رشته های تخصصی کودکان، بیهوشی، بیماری های عفونی و گرمسیری و طب اورژانس برای سال تحصیلی ۱۴۰۵-۱۴۰۴ اجرا می شود.

رسیدگی منصفانه‌تر به تخلفات اساتید

آیین‌نامه انتظامی اعضای هیئت علمی بازنگری شده و در نسخه جدید امکان انتخاب وکیل برای متهمان در نظر گرفته شده است. این تغییر می‌تواند به شفافیت و رعایت حقوق اساتید کمک کند.

قرار داد جذب ۸۵۰ دانشجو در صنعت منعقد شد

رئیس سازمان امور دانشجویان بااشاره به ارتباط بین دانشگاه و صنعت گفت: در سال جاری، قراردادهایی برای جذب ۸۵۰ دانشجو منعقد شده است.

اضافه شدن درس آمادگی در برابر حوادث و سوانح

درس «آمادگی در برابر حوادث و سوانح» به دروس پیش نیاز اضافه شده و دانشگاه موظف است درس «آمادگی در برابر حوادث و سوانح» را با هماهنگی جمعیت هلال احمر ایران یا سازمان مدیریت بحران به صورت خودآموز و کارگاه‌های آموزشی به دانشجویان ارائه کند.

تمهیدات دانشگاه‌ها برای جلوگیری از قطعی برق در ساعات برگزاری امتحانات

معاون امور دانشجویان صندوق رفاه دانشجویان در خصوص رایزنی جدید برای عدم قطعی برق دانشگاه‌ها در ایام امتحانات گفت: در کمیسیون دانشجویی که در وزارت کشور تشکیل شده بود این موضوع مطرح بود که دانشگاه‌ها می‌توانند در ایام برگزاری امتحانات با اداره برق استان هماهنگی‌های لازم را انجام دهند تا برق آن منطقه قطع نشود.

زمان آغاز سال تحصیلی دانشجویان وزارت بهداشت اعلام شد

حمید اکبری؛ مشاور معاون آموزشی وزارت بهداشت در مورد پیش‌بینی زمان آغاز ترم تحصیلی جدید، گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، شروع ترم جدید برای دانشجویان در حال تحصیل ۲۹ شهریورماه خواهد بود و فرایند انتخاب واحد نیز یک هفته پیش از آن انجام می‌شود.

وی افزود: آغاز ترم دانشجویان جدیدالورود منوط به اعلام نتایج از سوی سازمان سنجش آموزش کشور است، اما پیش‌بینی می‌شود از هفته چهارم مهرماه کلاس‌های این گروه از دانشجویان نیز آغاز شود.

جزئیات رفاه کارت دانشجویی

مدیر کل امور دانشجویان داخل سازمان امور دانشجویان افزود: این رفاه کارت در حال طراحی است و ظرفیت‌های مختلفی برای ارائه خدمات گسترده به دانشجویان در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال، تخفیف‌هایی که در فروشگاه‌ها فراهم می‌شود و همچنین خدمات متنوعی که در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی برای دانشجویان در دسترس خواهد بود. تخفیفاتی نیز در حوزه حمل و نقل و سایر نیازهایی که دانشجویان در دانشگاه با آن مواجه هستند، به دانشجویان تعلق خواهد گرفت.

تامین نشدن منابع لازم برای بیمه لپ تاپ و موبایل دانشجویان پزشکی

مسعود حبیبی معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت با بیان این‌که تاکنون امکان بیمه کردن تلفن همراه و لپ تاپ دانشجویان علوم پزشکی فراهم نشده است، افزود: ما در حال پیگیری و تأمین منابع هستیم که انشاالله بتوانیم در خدمت دانشجویان باشیم و منابع مورد نیاز برای بیمه تلفن همراه و لپ تاپ دانشجویان را تأمین کنیم.

زمین لرزه ۳.۴ ریشتری فشم را لرزاند

به گزارش آرمان آرا، زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۳.۴ ریشتر، بامداد پنجشنبه، حوالی فشم در استان تهران را لرزاند، بنا بر گزارش مرکز لرزه‌نگاری کشوری وابسته به مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، این زمین‌لرزه در ساعت ۰۰:۰۰ به وقوع پیوسته و کانون آن در عمق ۵ کیلومتری زمین ثبت شده است.

مختصات جغرافیایی مرکز زمین‌لرزه ۳۵.۹۹۷ درجه عرض شمالی و ۵۱.۵۷۲ درجه طول شرقی اعلام شده است. با وجود بزرگای نسبتاً کم، برخی از ساکنان مناطق اطراف از جمله اوشان، کلوگان و حتی بخش‌هایی از میگون، لرزش خفیفی را احساس کرده‌اند.

بر اساس اطلاعات اولیه، این زمین‌لرزه خسارت جانی یا مالی در پی نداشته است، اما یادآور پویایی گسل‌های فعال منطقه شمال شرقی تهران است.

درگذشت استاد پیشکسوت دانشگاه تهران

به گزارش آرمان آرا روابط عمومی دانشگاه تهران درگذشت محمدهادی خورگامی، استاد پیشکسوت این دانشگاه را تسلیت گفت.

«بازگشت همه به سوی خداست

با کمال تأسف اطلاع یافتیم استاد برجسته و پیشکسوت دانشکدگان علوم دانشگاه تهران، زنده یاد دکتر محمدهادی خورگامی بدرود حیات گفته و به دیار باقی شتافته است.

از این استاد گرانقدر که عمر ارزشمند خود را در تربیت دانشجویان بی‌شمار و فعالیت‌های علمی و پژوهشی اثرگذار گذراند، میراث معنوی ماندگاری باقی است که جزو باقیات الصالحات کارنامه اعمال او محسوب و مأجور خواهد بود.

دانشگاه تهران، درگذشت این استاد فرهیخته و ارجمند را به خانواده گرانقدر، دانشجویان، استادان و همکاران ایشان تسلیت می‌گوید و برای روح بزرگ وی، رحمت و غفران الهی از خداوند طلب می‌نماید.

روحش در مینوی جاویدان الهی، شاد و آرام باد»

درگذشت استاد پیشکسوت دانشگاه تهران

استاد محمدهادی خورگامی، در سال ۱۳۱۰ در رشت دیده به جهان گشود.

پس از اتمام دوره دبیرستان، برای ادامه تحصیل به آلمان رفت و در رشته شیمی تا مقطع دکتری به تحصیل پرداخت. ایشان در سال ۱۳۴۳ و پس از دفاع از رساله دکتری به ایران بازگشت و به عنوان استادیار در دانشکده علوم دانشگاه تهران شروع به کار کرد و در سال ۱۳۵۳ به مرتبه استادی ارتقا یافت.

از جمله آثار ایشان می‌توان به تألیف دو کتاب با عنوان «شیمی آلی» و «کاربرد طیف‌سنجی در شیمی آلی» اشاره کرد که جزو منابع مهم این رشته به حساب می‌آید. دکتر خورگامی در سال ۱۳۷۹ به افتخار بازنشستگی نائل شده بود.

برگزاری امتحانات لغو شده از هفته آینده؛ اعلام تقویم آموزشی دانشگاه‌ها

به گزارش آرمان آرا، به دنبال وقوع جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی و لغو یا تعویق بخشی از امتحانات پایان‌ترم دانشگاه‌های کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت و دانشگاه‌های وابسته به آنها تغییراتی در تقویم آموزشی نیمسال اول سال تحصیلی ۱۴۰۵-۱۴۰۴ اعمال کردند و براساس آن کلیه امتحانات پایان ترم دانشگاهها به شهریور موکول شد.

از همین رو برگزاری حضوری امتحانات پایان ترم دانشگاهها از هفته آینده کلید می خورد.

این در حالی است که روز گذشته استانداری تهران با صدور اطلاعیه‌ای از تعطیلی کلیه ادارات و بانک‌ها در روز شنبه اول شهریور خبر داد. این اعلام در حالی صورت گرفت که برخی دانشگاه‌ها پیش‌تر زمان‌بندی برگزاری امتحانات خود را برای همین روز مشخص کرده بودند. با این وجود محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران با تأکید مجدد بر عدم تغییر زمان‌بندی امتحانات دانشگاه‌ها اعلام کرد: امتحانات دانشگاه‌ها روز شنبه اول شهریور طبق برنامه قبلی برگزار خواهد شد و تعطیلی واحدهای اداری تغییری در برگزاری امتحانات ایجاد نخواهد کرد.

به دنبال اعلام استانداری دانشگاه‌ها نیز با صدور اطلاعیه‌های تکمیلی، تأکید کردند که برنامه امتحانات بدون تغییر و مطابق زمان‌بندی اعلام شده برگزار خواهد شد.

از جمله این دانشگاه‌ها می‌توان به شهید بهشتی، خواجه نصیر، شریف و چند دانشگاه دیگر اشاره کرد.

در همین راستا خبرگزاری مهر در این گزارش آخرین تغییرات زمانی برگزاری امتحانات، تقویم آموزشی سال تحصیلی جدید را منتشر کرده که به شرح زیر است:

اطلاعیه دانشگاه‌ها درباره تقویم آموزشی جدید

دانشگاه آزاد اسلامی: براساس دستورالعمل تقویم آموزشی سال تحصیلی ۱۴۰۵-۱۴۰۴ ویژه دانشجویان رشته‌های غیرپزشکی و علوم پزشکی، ثبت‌نام و انتخاب واحد از ۲۵ مرداد تا ۶ شهریور ۱۴۰۴ انجام می‌شود.

کلاس‌های نیمسال اول از ۲۲ شهریورماه آغاز خواهد شد و بازه حذف و اضافه از ۲۹ شهریور تا ۳ مهر تعیین شده است. امتحانات پایان‌ترم نیز طبق این تقویم برای دانشجویان رشته‌های غیرپزشکی از ۱۴ تا ۲۵ دی و برای دانشجویان گروه علوم پزشکی از ۲۰ دی تا ۲ بهمن ۱۴۰۴ برگزار می‌شود.

دانشگاه های علوم پزشکی : رئیس مرکز آموزش وزارت بهداشت در اطلاعیه ای اعلام کرد: نیمسال اول ۲۹ شهریور ماه آغاز می‌شود و کلاس‌ها ۲۴ دی‌ماه به پایان می‌رسد.
همچنین نیمسال دوم سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ با ۱۷ هفته آموزش از ۶ آذر آغاز می‌شود. حذف و اضافه تا ۲ هفته پس از شروع نیمسال و حذف اضطراری تا ۵ هفته قبل از پایان ترم ممکن است. همچنین امتحانات پایان ترم از ۲۸ دی تا ۱۴ بهمن برگزار می‌شود.

دانشگاه اصفهان: در اطلاعیه معاونت دانشجویی خود اعلام کرده است بازگشایی خوابگاه‌ها برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی از ۲۰ مرداد اعلام شده است. همچنین معانت دانشجویی نیز فعال شدن خوابگاه‌ها برای دانشجویان ورودی نیمسال اول را از تاریخ ۲۷ شهریور اعلام نموده است.

دانشگاه خوارزمی: طبق اعلام این دانشگاه انتخاب واحد از ۲۴ تا ۲۶ شهریور (دانشجویان جامانده: ۲۹ و ۳۰ شهریور) انجام می‌شود همچنین کلاس‌ها از ۲۹ شهریور آغاز و تا ۱۷ دی ادامه دارد. حذف و اضافه و ارزشیابی بین مهر و دی

انجام می‌شود. امتحانات عمومی ۲۰ تا ۲۲ دی و دانشکده‌ها ۲۳ دی تا ۸ بهمن برگزار می‌شود.

دانشگاه علامه طباطبایی: طبق اعلام و تقویم آموزشی این دانشگاه انتخاب واحد نیم‌سال اول سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ از ۲۲ شهریور ۱۴۰۴ آغاز می‌شود. بازه حذف و اضافه ۱۲ تا ۱۶ مهر و پایان حذف اضطراری ۱۷ دی است.کلاس‌ها از ۲۲ شهریور آغاز و تا ۱۷ دی ادامه دارد و

امتحانات پایان‌ترم از ۲۸ دی تا ۱۱ بهمن ۱۴۰۴ برگزار می‌شود.

دانشگاه فردوسی مشهد: بر اساس اعلام معاونت آموزشی این دانشگاه امتحانات پایان نیمسال دوم از تاریخ ۴ تا ۱۸ شهریور برگزار خواهد شد، همچنین زمان انتخاب واحد بین ۲۲ تا ۲۷ شهریور اعلام شده به دنبال آن نیز آغاز

کلاس‌ها از تاریخ ۲۹ شهریور خواهد بود.

دانشگاه بوعلی همدان: طبق بخشنامه آموزشی این دانشگاه امتحانات پایان‌ترم این دانشگاه ۱۱ تا ۲۷ شهریور، همچنین انتخاب واحد از تاریخ ۲ شهریور و زمان آغاز کلاس‌ها از ۲۹ شهریور اعلام شده است.

دانشگاه تربیت مدرس: انتخاب واحد دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس از ۲۲ تا ۲۶ شهریور انجام می‌شود و کلاس‌ها از ۲۹ شهریور آغاز خواهد شد. پایان کلاس‌ها ۱۷ دی اعلام شده و امتحانات دروس مدرسی از ۲۰ تا ۲۴ دی و

دروس تخصصی از ۲۸ دی تا ۸ بهمن ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.

دانشگاه یزد: در آخرین اطلاعیه آموزشی خود اعلام نموده که زمان انتخاب واحد برای سال تحصیلی جدید از ۲۵ تا ۲۶ شهریور خواهد بود؛ همچنین زمان برگزاری کلاس‌ها هم از ۲۹ شهریور تا ۱۸ دی تعیین شده است. طبق تقویم آموزشی این دانشگاه امتحانات پایان‌ترم در فاصله زمانی ۲۲ دی تا ۶ بهمن اعلام شده است.

دانشگاه الزهرا: انتخاب واحد دانشجویان از ۲۲ تا ۲۵ شهریور انجام می‌شود و کلاس‌ها از ۲۹ شهریور آغاز می‌شود. حذف و اضافه در ۵ تا ۸ مهر انجام می‌شود. پایان کلاس‌ها ۱۷ دی و امتحانات از ۲۱ دی آغاز می‌شود؛ امتحانات دروس عمومی تا ۲۳ دی و دروس تخصصی تا ۷ بهمن ادامه دارد.

دانشگاه گیلان: این دانشگاه زمان انتخاب واحد را تاریخ ۲۴ تا ۲۶ شهریور اعلام کرده و آغاز کلاس‌ها طبق زمان بندی اکثر دانشگاه ها از ۲۹ شهریور تعیین شده است. امتحانات پایان‌ترم نیز در فاصله ۱۴ دی تا اول بهمن اعلام شده است.

دانشگاه شهید بهشتی: در آخرین اطلاعیه واحد معاونت دانشجویی این دانشگاه بازگشایی خوابگاه‌ها ۲۹ مرداد اعلام شده است در اطلاعیه معاونت آموزشی این دانشگاه نیز زمان انتخاب واحد بین ۲۲ تا ۲۴ شهریور تعیین شده و زمان شروع کلاسها از ۱ مهر اعلام شده است؛ امتحانات پایان‌ترم دانشگاه شهید بهشتی بین ۲۸ دی تا ۱۱ بهمن سال جاری اعلام شده است.

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: معاونت دانشجویی این دانشگاه بازگشایی خوابگاه‌ها را از تاریخ ۲۸ مرداد اعلام نموده است.

دانشگاه تهران: طبق اطلاعیه جدید معاونت دانشجویی این دانشگاه زمان بازگشایی خوابگاه‌ها اول شهریور است. همچنین طبق اطلاعیه معاونت آموزشی این دانشگاه زمان انتخاب واحد در فاصله ۲۲ تا ۲۸ شهریور خواهد بود و بازه زمانی اخذ و گذراندن دروس به صورت تکدرس برای دانشجویان واجد شرایط، از تاریخ ۲۴ شهریور تا ۱۲ مهر است.

دانشگاه علم و صنعت: کلاس‌های آموزشی این دانشگاه از ۱ مهر آغاز خواهد شد. حذف و اضافه دروس نیز در بازه زمانی مشخصی برگزار می‌شود که طبق تقویم، زمان دقیق آن در بازه ۵ تا ۷ مهر تعیین شده است. امتحانات میان‌ترم دروس علوم پایه از اواسط نیمه دوم ترم آغاز می‌شود و ارزشیابی کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی در آذر ماه صورت می‌گیرد. پایان کلاس‌های این نیمسال تحصیلی در ۱۱ دی اعلام شده و شروع امتحانات پایانی از ۲۰ دی در نظر گرفته شده است؛ امتحانات نیز تا ۱ بهمن ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت.

دانشگاه پیام نور: طبق اطلاعیه جدی معاون آموزشی این دانشگاه آزمون‌های لغو شده در پایان خرداد ۱۴۰۴ به مرداد موکول شد و تا پایان این هفته ادامه خواهد داشت.

دانشگاه جامع علمی-کاربردی: این دانشگاه اعلام کرده است که امتحانات پایان نیمسال دوم ۱۴۰۴-۱۴۰۳ از ۱ تا ۱۶ شهریور، طبق برنامه قبلی در مراکز آموزشی برگزارخواهد شد.

دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی: انتخاب واحد دانشجویان ۲۵ و ۲۶ شهریور انجام می‌شود و کلاس‌ها از ۲۹ شهریور آغاز می‌شود. حذف و اضافه ۸ تا ۹ مهر برگزار می‌شود. امتحانات پایان‌ترم نیز از ۲۰ دی تا ۶ بهمن ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت.

جدول تاریخ برگزاری امتحانات شهریورماه

برگزاری امتحانات لغو شده از هفته آینده؛ اعلام تقویم آموزشی دانشگاه‌ها

افزایش ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصدی کمک هزینه پایان‌نامه و رساله‌های دانشگاه تهران

محمد حسین امید در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد جزئیات برنامه‌ریزی برای بهبود رتبه دانشگاه تهران در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی و افزایش انتشارات علمی گفت: در راستای هدف بهبود رتبه دانشگاه تهران ما افزایش منابع برای پژوهش‌های اساتید و تغییر برخی آئین‌نامه‌ها و مقررات را در نظر گرفتیم.

وی با اشاره به چندبرابر شدن کمک‌هزینه‌های پایان‌نامه‌های دانشجویی در سال تحصیلی جدید گفت: برای مثال کمک هزینه پایان‌نامه کارشناسی ارشد که کم‌تر از ۵۰۰ هزار تومان بود را به عدد ۲ تا ۳ میلیون تومان بر اساس رشته تحصیلی رسانده‌ایم.

رئیس دانشگاه تهران در مورد افزایش کمک هزینه رساله‌های دکتری گفت: برای کمک هزینه رساله دانشجویان دکتری نیز که پیش از این یک تا دو میلیون تومان بوده است، حدود ۹ میلیون تومان پیش‌بینی کرده‌ایم که برای رشته‌های مختلف این مبلغ متفاوت است.

وی خاطر نشان کرد: گرچه با توجه به افزایش قیمت‌ها این عدد نیز قابل توجه نیست؛ ولی این کمک هزینه‌ها حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصد رشد داشته است.

افزایش ۱۰۰ درصدی کمک هزینه فرصت مطالعاتی اساتید

امید همچنین از افزایش کمک‌هزینه شرکت اساتید در فرصت‌های مطالعاتی خبر داد و گفت: افزایش کمک هزینه برای شرکت اساتید در فرصت‌های مطالعاتی پیش‌بینی کرده‌ایم و آن را ۱۰۰ درصد افزایش داده‌ایم.

وی افزود: این حمایت‌ها در شرایطی صورت می‌گیرد که بودجه دانشگاه تهران در سال جاری تنها ۲۰ درصد افزایش داشته است.

به گزارش مهر، رئیس دانشگاه تهران اخیراً با انتقاد از رتبه فعلی این دانشگاه در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی، از هدف‌گذاری برای ارتقای ۱۰۰ پله‌ای رتبه دانشگاه تهران خبر داد و گفت: هدف گذاری کرده‌ایم رتبه دانشگاه را ۱۰۰ رتبه ارتقا دهیم و به جمع دانشگاه‌های زیر ۳۰۰ برسیم و امیدواریم در دوره‌های آینده به ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا راه پیدا کنیم.

سرنوشت تراژیک حزب توده در ایران؛ هر فیلمی باید موضع داشته باشد

خبرگزاری مهر -گروه هنر-آروین موذن‌زاده، ندا زنگینه؛ مستند «فرار از قصر» تلاش دارد دریچه‌ای از تاریخ معاصر را پیش روی مخاطب بگشاید، دریچه‌ای که به روایت داستان حزب توده و نقش و تأثیرگذارش در فرآیندهای اجتماعی و سپس اضمحلال و فاصله گرفتن این حزب از بافت اجتماعی ایران می‌پردازد. این مستند تلاشی برای تصویری کردن و روایت سینمایی یک ماجرای طولانی تاریخی است. کارگردان برای آن‌که قصه فرار سران حزب توده از زندان قصر را به تصویر بکشد، شخصیت‌هایش را معرفی کرده و از طریق گفتار متن، تصاویر و آرشیو و مصاحبه، بخش‌های مختلف شخصیت آنها را شکل می‌دهد.

«فرار از قصر» به کارگردانی احسان عمادی و تهیه‌کنندگی حسام اسلامی با مشارکت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی ساخته شده است. احسان عمادی پیش از این فیلم مستندهای «رزم آرا؛ یک دوسیه مسکوت» و «محاکمه» را تولید کرده است.

این مستند پیش‌تر در گروه «هنر و تجربه» اکران شده و از صبح چهارشنبه ۲۲ مرداد در فیلیمو اکران آنلاین خود را آغاز کرده است.

به بهانه اکران آنلاین این مستند، نشستی با حضور احسان عمادی کارگردان اثر در خبرگزاری مهر برگزار شد و او در این گفتگو درباره رویکرد پرداختن به حزب توده در یک مستند توضیح داد و گفت که قصد نداشته است فیلمی در دفاع یا نقد چپ‌ها بسازد بلکه به دنبال کشف زاویه دید شخصی نسبت به یک برهه تاریخی بوده است.

در ادامه بخش اول گفتگوی خبرگزاری مهر با احسان عمادی کارگردان «فرار از قصر» را می‌خوانید:

*در ابتدای بحث توضیح دهید چطور سراغ ساخت مستندی درباره حزب توده رفتید؟ در شرایطی کار شما اکران می‌شود که ما در اوج اختلاف نظرها و بدبینی‌ها نسبت به جریان چپ در ایران هستیم. فکر می‌کنید این نگرش‌ها چه تأثیری بر رویکرد شما در ساخت این مستند داشت؟

شما یک فیلم را در زمانی خاص و با ذهنیت و کانتکست سیاسی و اجتماعی خاصی می‌سازید، اما این فیلم تا ابد می‌ماند. زمانه عوض می‌شود و قضاوت‌ها نسبت به آن فیلم، قضاوت نسبت به سازنده فیلم و حتی قضاوت خود فیلمساز نسبت به آن موضوع در بستر زمان تغییر می‌کند

در کشورهایی مانند ایران که سرعت تحولات سیاسی و اجتماعی‌شان زیاد و فشرده است، شما یک فیلم را در زمانی خاص و با ذهنیت و کانتکست سیاسی و اجتماعی خاصی می‌سازید، اما این فیلم تا ابد می‌ماند. زمانه عوض می‌شود و قضاوت‌ها نسبت به آن فیلم، قضاوت نسبت به سازنده فیلم و حتی قضاوت خود فیلمساز نسبت به آن موضوع در بستر زمان تغییر می‌کند. این اتفاق برای فیلم «محاکمه» در سال ۹۴ و مستند «رزم آرا؛ یک دوسیه مسکوت» در سال ۹۶ نیز رخ داد. در زمان ساخت فیلم «محاکمه»، خیلی از افراد، مخصوصاً آدم‌های مسن، با نگاهی تحسین‌آمیز به من می‌گفتند که تو چطور جرأت کردی سراغ ساختن فیلمی از مصدق بروی که تصویری احترام‌آمیز نسبت به این شخصیت دارد. اما اکنون با توجه به فضای جدید و تغییر بخشی از قضاوت عمومی جامعه نسبت به جبهه ملی، کودتا و مصدق، خیلی از مخاطبان فیلم چنین نظری ندارند. برای خود من هم این روند جالب و سوال‌برانگیز است. تولید مستند «فرار از قصر» سال ۹۹ آغاز شد و در ۱۴۰۰ نیز به اتمام رسید. اگر دوستان مرکز گسترش مخالفت نمی‌کردند، فیلم در همان سال در جشنواره «سینماحقیقت» به نمایش درمی‌آمد.

سرنوشت تراژیک حزب توده در ایران؛ هر فیلمی باید موضع داشته باشد

*مشکل مدیران مرکز گسترش برای اینکه اجازه ندادند «فرار از قصر» در جشنواره «سینماحقیقت» سال ۱۴۰۰ اکران شود، چه بود؟

هیچ وقت توضیح درست و دقیقی به ما ارائه نکردند اما عملاً طوری رفتار شد که گویی نمایش «فرار از قصر» در آن زمان مصلحت نیست.

*اما در سال‌های بعد بیشتر روی این مستند مانور دادند!

خود همین نکته هم جالب است و به صحبت‌های اولیه ما مربوط می‌شود. شرایط که تغییر کرد خود مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی که سال ۱۴۰۰ مانع حضور فیلم ما در جشنواره شده بود، سال ۱۴۰۱ اصرار داشت که «فرار از قصر» به نمایش دربیاید.

*در زمان تولید این مستند نیز مخالفت‌هایی با جریان چپ در کشور وجود داشت اما انتقادات و صف‌بندی‌ها به این شکل امروزی نبود. دلیل انتخاب این سوژه در ابتدا جذابیت سوژه بود یا جریانات سیاسی؟

در ساخت فیلم «فرار از قصر» برای من مهم بود که این‌طور به نظر نرسد سفارشی از طرف گروهی در کار است، چون واقعاً هم چنین چیزی در بین نبود. برای ما مهم بود که مسئله و نقطه نظر شخصی خودمان را در این مستند پیدا کنیم

علت انتخاب این سوژه از طرف ما، در ابتدا خود قصه فرار بود چون فرار از زندان همواره یک تم جذاب در سینماست. درواقع دریچه ورود ما به این سوژه، سیاست یا تاریخ نبود و این‌طور نبود با قصد ساختن فیلمی در دفاع یا نقد چپ‌ها کارمان را شروع کرده باشیم. شبیه این اتفاق در ساخت مستند «محاکمه» هم افتاد. ما در جریان تحقیقی، اسناد و تصاویری از دادگاه مصدق پیدا کردیم. همواره وقتی از مصدق صحبت می‌کنند، درباره ملی شدن نفت و کودتا حرف می‌زنند، درحالی که مصدق ۱۳ سال پس از کودتا زنده بود و همین مسأله به همراه آن اسناد موضوع را برای ما جذاب کرد. در ماجرای فرار از زندان قصر نیز آدم‌های مهمی از حزب توده در بین فراریان حضور داشتند. درنتیجه من و حسام اسلامی تصمیم گرفتیم این مستند را بسازیم. وقتی شرایط ساخت این مستند با کمک مرکز گسترش فراهم شد، متوجه شدیم که در آن شب، یک کمیته سه‌نفره نقشه فرار را طراحی کرده تا ۱۰ زندانی فرار کنند. چیزی که توجه من را جلب کرد این بود که از آن ۱۰ نفر، به جز نورالدین کیانوری و مرتضی یزدی، تمام افراد یا بیرون از ایران مردند یا در ایران اعدام و تیرباران شدند. اتفاقی بسیار تراژیک که در تمام‌شان حس تلخی از شکست وجود داشت. در فیلم‌هایی یا موضوع فرار از زندان، ماجرا معمولاً به پیروزی ختم می‌شود اما این افراد پس از فرار از زندان، در بازه‌های زمانی مختلف با ناکامی و حسرت درگذشتند. در صحبتی که با محمدعلی عمویی، یکی از آخرین اعضای کمیته مرکزی حزب توده داشتم وی گفت که در شب فرار، رفعت محمدزاده و حسین قبادی، ۲ افسر نفوذی حزب توده در زندان قصر بودند. قبادی قبل از انقلاب و محمدزاده پس از انقلاب در سال ۶۷ اعدام شدند. بدون اینکه بخواهم قضاوت ارزشی‌ای نسبت به اقدام این افراد داشته باشم، مرگ تراژیک‌شان برایم جالب توجه و البته غم‌انگیز بود. درواقع در ساخت فیلم «فرار از قصر» برای من مهم بود که این‌طور به نظر نرسد سفارشی از طرف گروهی در کار است، چون واقعاً هم چنین چیزی در بین نبود. برای ما مهم بود که مسئله و نقطه نظر شخصی خودمان را در این مستند پیدا کنیم.

سرنوشت تراژیک حزب توده در ایران؛ هر فیلمی باید موضع داشته باشد

*به عنوان مستندساز پس از گذشت سال‌ها چه قضاوتی نسبت به حزب توده داشتید؟ به نظر می‌رسد که فیلمساز در این اثر انگشت اتهام به سمت حزب گرفته است. به طور مثال تصاویری که از تلویزیون ملی در زمان پهلوی پخش می‌شود همراه با نریشن‌های تبلیغاتی به طور ناخودآگاه مخاطب را در منظر سرکوب این حزب و اعضایش قرار می‌دهد.

البته آن تصاویر آرشیوی برای تلویزیون ملی نبودند زیرا در آن زمان اصلاً تلویزیون در ایران وجود نداشت. این تصاویر مجموعه اخباری بودند که در سینماها پیش از شروع فیلم‌ها پخش می‌شدند و در یک پروژه آمریکایی تولید شده بودند. آنها در کشورهایی که در معرض خطر کمونیست قرار داشتند، چنین بسته‌های خبری‌ای را می‌ساختند تا در جامعه علیه چپ‌ها فضاسازی کنند. این تصاویر در فیلم ما عمداً با همان نریشن‌ها و لحن تبلیغاتی اصلی‌شان به کار گرفته شدند تا مخاطب تصوری از فضای کلی آن دوره پیدا کند. به طور مثال بارها عبارت «حزب وطن فروش و خائن توده» در نریشن این فیلم‌ها تکرار می‌شود. تصور من این بود که در بافت مستند این فیلم‌های تبلیغاتی کارکرد دیگری پیدا می‌کنند و مخاطب هوشمند متوجه تناقض‌ها و اغراض پشت آن می‌شود. مثلاً در بخش مربوط به حسین قبادی، ما تصاویری از توابین حزب توده را که از شوروی بازگشته‌اند، نشان می‌دهیم که در آن فردی از شاه و حکومت تمجید می‌کند و نریشن می‌گوید: «امید است باقی فریب‌خوردگان نیز به وطن برگردند و از نعمت آزادی بهره‌مند شوند». اما درست بعد از آن، خبر تیرباران قبادی را می‌بینیم. این کات معنادار می‌تواند پیامی را به مخاطب منتقل کند. یا در صحنه‌ای که هواداران حزب توده بر سر مزار رضاشاه حاضر می‌شوند، گزارش به پایان زندگی نوشین کات می‌خورد، کسی که در تنهایی در مسکو درگذشت، چون حاضر نشد توبه‌نامه‌ای بنویسد و حتی خاکستر جسدش هم به ایران بازنگشت. تصور من این است که مخاطب با این تصاویر متوجه زاویه نگاه فیلمساز خواهد شد و می‌فهمد که فیلمساز در کنار حرف‌های این فیلم‌ها نایستاده بلکه نقطه نظر و موضع شخصی خودش را دارد.

من نه تنها از این برچسب یا اتهام که «در فیلمم قضاوت شخصی داشته‌ام» نمی‌ترسم، بلکه معتقدم هر فیلمی باید موضع و قضاوت مشخصی داشته باشد. اگر فیلمسازی در یک رویداد تاریخی طرفیّت خاصی ندارد، اساساً نباید درباره آن فیلم بسازد

*مسلما برای روایت این بخش از تاریخ با محدودیت‌هایی هم مواجه بودید و نشان ندادن برخی تصاویر هم اجتناب‌ناپذیر بود.

در فیلم‌هایی که ساخته‌ام همیشه با محدودیت مواجه بوده‌ام. مستندهای تاریخی من عمدتاً به وقایع قبل یا نهایتاً میانه دهه ۳۰ می‌پردازند و اگر فیلمی درباره موضوعی باشد که نتوانم حرف خودم را درباره‌اش بزنم، ترجیح می‌دهم آن را نسازم. در این سال‌ها پیشنهاد ساخت فیلم‌هایی درباره آیت‌الله طالقانی، مهندس بازرگان و … را رد کرده‌ام، چون دوست داشتم بتوانم موضع شخصی خودم را نسبت به این افراد حفظ کنم. در شرایط فعلی نمی‌توانم درباره وقایع سال ۴۲، انقلاب یا حتی تاریخ دانشگاه تهران فیلمی بسازم اما به نظرم حساسیت نسبت به رویدادهای قبل از سال ۳۲ کمتر است و راحت‌تر می‌توانم نظرم را بیان کنم. امروز اگر فیلمی درباره سوژه‌ای در هر ۲ دوره پهلوی و پس از انقلاب بسازید، احتمالاً متهم به سفیدشویی نظام پهلوی می‌شوید. این محدودیت‌ها هنگام ساخت مستند «رزم آرا؛ یک دوسیه مسکوت» بسیار شدیدتر بود. هنگام تحقیق برای این مستند به حسام گفتم؛ «اگر می‌توانی به عنوان تهیه‌کننده از طرح برخی مسائل نسبت به مصدق، کاشانی و فداییان اسلام دفاع کنی، این فیلم را می‌سازم، در غیر این صورت تمایلی به کار در این پروژه ندارم». در مستند «فرار از قصر» نیز موضع فیلم نسبت به حزب توده، کم‌وبیش با دیدگاه شخصی‌ام همخوانی داشت. مثلاً مسئله اعدام حسین جودت در سال ۶۷ تنها به یک جمله در فیلم ما محدود شده است اما برای حفظ همین یک جمله بسیار جنگیدیم. من نه تنها از این برچسب یا اتهام که «در فیلمم قضاوت شخصی داشته‌ام» نمی‌ترسم، بلکه معتقدم هر فیلمی باید موضع و قضاوت مشخصی داشته باشد. اگر فیلمسازی در یک رویداد تاریخی طرفیّت خاصی ندارد، اساساً نباید درباره آن فیلم بسازد. ساختن فیلم بی‌طرف مانند نوشتن صورت‌جلسه‌ای اداری است که ارزش هنری یا سیاسی-تاریخی ندارد.

سرنوشت تراژیک حزب توده در ایران؛ هر فیلمی باید موضع داشته باشد

در این مستند، قطعاً نقدهایی به حزب توده وجود دارد، اما مسئله اصلی من این بود که چگونه از دل فعالیت‌های افرادی که اغلب‌شان آرمان‌گرا، عدالت‌خواه، فداکار و علاقه‌مند به ایران بودند، چنین سرنوشت تلخی رقم خورد. برای من، کسی مانند عبدالحسین نوشین شخصیتی عمیقاً قابل احترام و ستایش است. به عقاید سیاسی این افراد کاری ندارم اما بسیاری از آنها تا پای جان بر باورهای خود ایستادند و هزینه دادند. همین استواری، آنها را در نظر من قابل احترام می‌کند. حتی خسرو روزبه که به‌طور کلی برای من شخصیت محبوبی نبود، در همین فیلم در دادگاه می‌گوید: «چون شرفم در معرض خطر قرار گرفته، از دادگاه تقاضای اعدام خودم را دارم!» اما با وجود تلاش‌های این افراد در نهایت سرنوشت حزب توده در ایران با شکست و ناکامی توأم شد. حتی می‌توانم بگویم داستان حزب توده، چریک‌های فدایی خلق و سازمان مجاهدین، این ذهنیت را در والدین نسل من ایجاد کرد که عاقبت کار سیاسی، یا اعدام است، یا فرار، یا مرگی غریبانه.

*یکی از ویژگی‌های مهم حزب توده، جذب طیف گسترده‌ای از روشنفکران، نویسندگان، هنرمندان و تحصیل‌کرده‌های آن زمان بود با این وجود در ادامه رویکردش تغییر کرد و در نهایت به یک حزب شکست خورده تبدیل شد.

بسیاری از چهره‌های فرهنگی و هنری آن دوران یا عضو رسمی این حزب بودند یا سمپات و هوادار چپ‌ها. در مستند تلاش کردم بخشی از این ظرفیت‌های فکری و تشکیلاتی را نشان دهم. برای نمونه، در بخش معرفی سازمان افسران و تلاش‌های حزب برای حفاظت اطلاعات آنها، می‌بینیم که از رمزهای مثلثاتی‌ای استفاده می‌کردند که حتی سیستم امنیتی شهربانی قادر به رمزگشایی آن نشد. یا اساس‌نامه حزب که حدود ۸۵ سال پیش نوشته شده، با دقتی قابل توجه تدوین شده و از وجود یک تفکر نظام‌مند و پیشرو در پشت آن خبر می‌دهد. سازماندهی قوی، کار تشکیلاتی منسجم، توانایی جذب نیروهای متخصص یا جوانان پرشور و فعالیت‌های پیش‌گامانه در حوزه‌هایی مثل حقوق زنان، از دیگر وجوه قابل تأمل این جریان است. این‌ها بخش‌هایی از واقعیات تاریخی است که نباید نادیده گرفته شود، حتی اگر با نقدهای جدی به عملکرد سیاسی حزب همراه باشد.

ادامه دارد…

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

به گزارش آرمان آرا، تازه‌ترین نتایج نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های شانگهای نشان می‌دهد که دانشگاه‌های ایران و عربستان در پنج سال اخیر (۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵) مسیر کاملاً متفاوتی را طی کرده‌اند. در این مدت تعداد دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی شانگهای نصف شده و دانشگاه‌های عربستان بیش از ۳ برابر افزایش داشته است. این تغییرات نگرانی‌هایی را درباره آینده دانشگاه‌های ایران و جایگاه آن‌ها در رقابت‌های جهانی و منطقه‌ای ایجاد می‌کند.

در روزهای اخیر آخرین ویرایش رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان (شانگهای) در سال ۲۰۲۵ منتشر شده است. در رتبه‌بندی امسال بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ مؤسسه مورد بررسی قرار گرفته‌اند و هزار دانشگاه برتر جهان معرفی شده‌اند.

در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۵ دانشگاه هاروارد برای بیست و سومین سال متوالی در صدر فهرست رتبه‌بندی قرار گرفته و پس از آن دانشگاه‌های استنفورد و ام آی تی قرار گرفته‌اند. پس از آن دانشگاه‌های کمبریج، برکلی، آکسفورد، پرینستون، کلمبیا، کلتک و شیکاگو در جمع ۱۰ دانشگاه برتر جهان جای دارند.

این نظام رتبه‌بندی از ۶ سنجه برای رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان استفاده می‌کند و دانشگاه‌ها را بر اساس تعداد دانش‌آموختگان برنده جوایز نوبل و مدال‌های فیلدز، تعداد اعضای هیئت‌علمی برنده جوایز نوبل و مدال‌های فیلدز، تعداد مقالات منتشرشده در مجلات نیچر و ساینس، تعداد پژوهشگران پر استناد انتخاب‌شده توسط مؤسسه کلاریویت، تعداد مقالات نمایه‌شده در نمایه استنادی علوم و علوم اجتماعی وب آو ساینس و سرانه عملکرد دانشگاهی رتبه‌بندی می‌کند.

امسال ۶ دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، تربیت مدرس، علوم پزشکی شهید بهشتی، شریف و علوم پزشکی ایران در فهرست هزار دانشگاه برتر رتبه‌بندی شانگهای (۲۰۲۵) جای گرفته‌اند.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

امتیاز دانشگاه‌های ایرانی در سنجه‌های ارزیابی نظام رتبه‌بندی شانگهای ۲۰۲۵ در جدول زیر قابل مشاهده است.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

بررسی دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی شانگهای نشان می‌دهد که از سال ۲۰۱۹ تعداد دانشگاه‌های ایرانی حاضر در این رتبه‌بندی روند نزولی داشته است.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

به دنبال روند کاهشی تعداد دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی شانگهای، سه دانشگاه امیرکبیر، علم و صنعت و تبریز که در سال ۲۰۲۴ در فهرست رتبه‌بندی شانگهای قرار داشتند، در سال ۲۰۲۵ از این فهرست حذف شده‌اند.

بررسی روند ۳ سال اخیر نشان می‌دهد که ۴ دانشگاه از ۶ دانشگاه ایرانی حاضر در رتبه‌بندی شانگهای، نسبت به سال گذشته افت رتبه داشته‌اند و تنها رتبه ۲ دانشگاه ثابت مانده است. دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران بازه رتبه خود را حفظ کرده‌اند. دانشگاه تربیت مدرس پس از ارتقای رتبه در سال گذشته، امسال دوباره به رتبه ۷۰۱-۸۰۰ سقوط کرده است. دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه صنعتی شریف نیز امسال افت رتبه داشته‌اند. دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز امسال حدود ۲۰۰ رتبه نزول کرده و به بازه ۹۰۱-۱۰۰۰ منتقل شده است.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

مقایسه ایران با رقبا در رتبه‌بندی شانگهای

عربستان در سال ۲۰۲۵، ۱۳ دانشگاه در فهرست رتبه‌بندی شانگهای دارد و این کشور توانسته از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ تعداد دانشگاه‌های خود در این رتبه‌بندی را بیش از ۳ برابر افزایش دهد.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

بهترین دانشگاه عربستان در رتبه‌بندی شانگهای، دانشگاه ملک سعود است که در جایگاه ۱۰۱-۱۵۰ جهانی قرار گرفته است. همچنین این کشور ۴ دانشگاه با رتبه زیر ۵۰۰ دارد.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

ترکیه در فهرست رتبه‌بندی اخیر شانگهای ۱۱ دانشگاه دارد و تعداد دانشگاه‌های این کشور در این رتبه‌بندی در ۵ سال اخیر روند تقریباً ثابتی داشته است.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

بهترین دانشگاه ترکیه در رتبه‌بندی شانگهای، دانشگاه استانبول است که در جایگاه ۵۰۱-۶۰۰ جهانی قرار دارد.

تعداد دانشگاه‌های ایران در «شانگهای» نصف شد؛ رشد ۳ برابری عربستان

به گزارش مهر، با وجود این که بر اساس برنامه هفتم توسعه تعداد دانشگاه‌های ایران با رتبه زیر ۵۰۰ در یکی از نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی باید به ۲۰ دانشگاه برسد، تعداد دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی شانگهای در ۵ سال اخیر نصف شده است. این موضوع نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها برای حضور در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی همسو با اهداف برنامه هفتم توسعه پیش نمی‌رود. از سوی دیگر رشد سریع عربستان نشان‌دهنده سیاست‌گذاری هدفمند و سرمایه‌گذاری مؤثر در دانشگاه‌ها است و تعداد نسبتاً ثابت دانشگاه‌های ترکیه در رتبه‌بندی نیز حاکی از استمرار در سیاست‌گذاری در مسیر توسعه علمی این کشور است.

با توجه به سنجه‌های کلیدی ارزیابی در رتبه‌بندی شانگهای، کاهش تعداد دانشگاه‌های ایرانی در این فهرست و افت رتبه آن‌ها نشان‌دهنده کاهش کیفیت، کمیت و تأثیر جهانی پژوهش‌ها در دانشگاه‌های کشور است. در سال‌های اخیر، عواملی مانند کاهش منابع مالی، مهاجرت دانشگاهیان، تورم، افزایش قیمت ارز و فرسودگی تجهیزات آزمایشگاهی، دانشگاه‌ها را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

ادامه این روند نه تنها جایگاه دانشگاه‌های ایران در رقابت‌های علمی جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند بر جذب دانشجویان بین‌المللی، همکاری‌های پژوهشی مشترک و اعتبار علمی کشور نیز اثرگذار باشد. برای بازگشت به مسیر ارتقای کیفیت پژوهش و حضور مؤثر در رتبه‌بندی‌های جهانی، نیاز است که سیاست‌گذاران و مدیران دانشگاهی سرمایه‌گذاری پایدار در پژوهش، حمایت از اعضای هیئت‌علمی، ارتقای زیرساخت‌ها و تسهیل همکاری‌های بین‌المللی را در اولویت قرار دهند.

هدف واشنگتن توقف کامل پیشرفت ایران است، نه توقف غنی‌سازی

میرقاسم مؤمنی در گفتگو با آرمان آرا، با اشاره به موضوع غنی‌سازی در ایران اظهار داشت: مسئله هسته‌ای، بیشتر از آنکه یک مشکل فنی یا حقوقی باشد، ناشی از تفاوت در برداشت‌ها است. برداشت جمهوری اسلامی ایران از موضوع غنی‌سازی، ماهیتی علمی و توسعه‌محور دارد. این فعالیت‌ها در راستای پیشرفت کشور در حوزه‌هایی مانند هوافضا، ماهواره، تحقیقات و دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد.

وی افزود: در حالی‌که ایران نگاه علمی و تحقیقاتی به موضوع هسته‌ای دارد، طرف آمریکایی همواره آن را با رویکردی امنیتی و نظامی بررسی می‌کند. این مسئله یادآور نحوه برخورد آن‌ها با موضوع «حقوق بشر» است؛ جایی که حقوق بشر به ابزاری برای دخالت، فشار و توطئه در کشورهای مستقل تبدیل شده است.

کارشناس مسائل بین الملل گفت: راکتور تحقیقاتی دانشگاه تهران را خود آمریکایی‌ها برای اهداف کاملاً علمی و دانشگاهی طراحی و احداث کردند. حال آنکه امروز همین موضوعات علمی بهانه‌ای برای اعمال تحریم و فشار شده است.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که برنامه هسته‌ای‌اش کاملاً صلح‌آمیز است. فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر حرام بودن استفاده از سلاح هسته‌ای نیز سندی محکم بر این رویکرد صلح‌جویانه است.

این تحلیل‌گر مسائل بین الملل با انتقاد از سیاست‌های دوگانه آمریکا، تصریح کرد: آمریکایی‌ها پیش‌تر از «حقوق بشر» به‌عنوان ابزار فشار استفاده می‌کردند، اکنون نیز به مسئله هسته‌ای متوسل شده‌اند. این در حالی است که طی سال‌های گذشته، خود آنان در ایران دست به خرابکاری‌ها و اقدامات تروریستی زده‌اند.

مؤمنی در پایان گفت: مسئله اصلی برای آمریکایی‌ها تنها غنی‌سازی صفر نیست، بلکه آن‌ها به‌دنبال جلوگیری از هرگونه پیشرفت ایران هستند. سیاست‌شان این است که «به مرگ بگیر تا به تب راضی شوی»، اما همان‌طور که امام خمینی (ره) فرمودند، اگر یک قدم عقب‌نشینی کنیم، آن‌ها ده قدم جلو خواهند آمد.

استفاده از هوش مصنوعی برای تکمیل لغت‌نامه دهخدا

به گزارش آرمان آرا، تابستان سال ۱۴۰۱ بود که در پی تغییرات مدیریتی و ساختاری در موسسه دهخدا، شماری از اعضای هیئت مولفان لغت‌نامه دهخدا تصمیم به ترک این موسسه گرفتند و تالیف این لغت‌نامه بزرگ فارسی برای مدتی متوقف شد. آذرماه سال ۱۴۰۳ با تغییر مجدد رئیس موسسه و انتصاب محمود بی‌جن‌خان هیئت مولفان لغت‌نامه به موسسه دهخدا بازگشتند.

دکتر محمدحسین امید در گفتگو با آرمان آرا، در مورد وضعیت فعلی موسسه دهخدا و برنامه برای ادامه تالیف لغت‌نامه گفت: اخیراً من با رئیس موسسه دهخدا گفتگویی داشتم که بتوانیم از فناوری‌های جدید به‌ویژه هوش مصنوعی کمک بگیریم تا بتوانیم این کار را به اتمام برسانیم.

وی خاطر نشان کرد: با روند تالیف لغت‌نامه به صورت فعلی، ممکن است تکمیل لغت‌نامه به عمر ما کفاف ندهد. به همین دلیل تلاش می‌کنیم با برنامه‌ریزی‌هایی و پیش‌بینی منابع، با بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های موجود بتوانیم این پروژه را با سرعت به اتمام برسانیم. خوشبختانه رئیس موسسه هم در این زمینه خیلی فعال است و ما نیز کمک می‌کنیم که این کار انجام گیرد.

به گزارش مهر، مؤسسه دهخدا اسفند سال ۱۳۲۴ شمسی تأسیس شد. سنگ بنای این مؤسسه توسط مجلس شورای وقت در خانه علی اکبر دهخدا با مدیریت خود او نهاده شد، و پس از درگذشت علی اکبر دهخدا در دی‌ماه ۱۳۳۴، به مدت دو سال به مجلس شورای ملی منتقل شد. در اسفند ۱۳۳۶) مجلس شورای ملی مؤسسه را همراه با بودجه آن به دانشگاه تهران واگذار کرد.