ایران واحد و یکپارچه ، ضرورتی تاریخی و راهبردی
آرمان خلج- ایران، با تاریخ، فرهنگ و تمدن غنی خود، همواره به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و پرافتخارترین کشورهای جهان شناخته شده است. سرزمینی با اقوام و فرهنگ‌های گوناگون که از دیرباز در کنار یکدیگر زیسته‌اند و با وجود تفاوت‌های زبانی، قومی و فرهنگی، هویت ملی خود را در یک واحد واحد تحت عنوان «ایران» حفظ کرده‌اند. در دوران معاصر، اما یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای این وحدت، رواج دیدگاه‌های قوم‌گرایانه و تجزیه‌طلبانه است که اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند اساس همبستگی ملی را متزلزل کند.
تاریخ و هویت ملی ایران: پیوندی فراتر از قومیت‌ها
ایران کشوری است با بیش از هفتاد قوم و زبان مختلف که در طول تاریخ خود، همواره از قدرت و عظمت فرهنگی متنوعی برخوردار بوده است. از قوم‌های فارس و کرد گرفته تا بلوچ، ترکمن، ترک، لر، عرب، گیلک و مازنی، هر یک از این اقوام در دوره‌های مختلف تاریخ ایران نقش‌های برجسته‌ای ایفا کرده‌اند. ایران نه تنها با تنوع قومی خود شناخته می‌شود، بلکه ویژگی بارز آن پیوند عمیق میان این اقوام است که در طول تاریخ و به ویژه در دوران معاصر، در کنار هم زندگی کرده و در مبارزات مختلف ملی و میهنی در کنار یکدیگر ایستاده‌اند.
این پیوند فرهنگی، زبانی و تاریخی در پی‌ریزی هویت ایرانی شکل گرفته است. زبان فارسی، که زبان رسمی کشور است، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی فرهنگ ایرانی و وسیله‌ای برای ارتباط میان اقوام مختلف ایران عمل کرده است. از سوی دیگر، مفهوم «ایرانیت» که از پیش از اسلام تا به امروز در ذهن مردم ایران جا افتاده، فراتر از مرزهای قومی و نژادی قرار دارد و هویت ملی ایرانیان را به یک واحد واحد متصل می‌سازد. در همین راستا، دین اسلام نیز به‌عنوان یک عنصر فرهنگی و اجتماعی، در تقویت انسجام و اتحاد میان اقوام ایرانی مؤثر بوده است.
خطرات قوم‌گرایی و تجزیه‌طلبی در ایران معاصر
در دهه‌های اخیر، به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی، ایران با چالش‌های مختلفی از جمله تهدیدات خارجی، بحران‌های اقتصادی و فشارهای بین‌المللی مواجه بوده است. در این میان، یکی از مهم‌ترین تهدیداتی که امنیت ملی ایران را به خطر انداخته، رشد و گسترش جنبش‌های قوم‌گرایانه و تجزیه‌طلبانه است. این جریان‌ها که عمدتاً با برجسته‌سازی تفاوت‌های قومی، زبانی و مذهبی درصدد ایجاد شکاف میان اقوام مختلف ایران هستند، می‌توانند به بحران‌های جدی در سراسر کشور منجر شوند.
تاریخ نشان داده است که تجزیه‌طلبی و قوم‌گرایی نه تنها به تضعیف دولت مرکزی منجر می‌شود، بلکه در نهایت به آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای تمامیت ارضی کشور و امنیت ملی آن خواهد انجامید. نمونه‌های معاصر در سایر کشورهای منطقه که تجربه تلخ تجزیه و فروپاشی را پشت سر گذاشته‌اند، همچون عراق، سوریه و لیبی، به وضوح نشان می‌دهند که توجه به خطرات قوم‌گرایی و ترویج همبستگی ملی، یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
مفهوم وحدت ملی: از تکثر قومی تا همگرایی ملی
حفظ وحدت ملی در ایران، نه تنها به‌عنوان یک هدف استراتژیک بلکه به‌عنوان یک نیاز حیاتی در برابر تهدیدات خارجی و داخلی باید مورد توجه قرار گیرد. وحدت ملی ایران به معنای نادیده گرفتن تفاوت‌های قومی و زبانی نیست، بلکه به معنی آشتی دادن این تفاوت‌ها در چهارچوب یک هویت ملی مشترک است. ایران امروز باید از ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی اقوام مختلف خود بهره برده و این تنوع را به‌عنوان یک عامل قدرت و نه تهدید، در دستور کار قرار دهد.
در این راستا، رسانه‌ها، نخبگان علمی، فرهنگی و سیاسی کشور نقش ویژه‌ای دارند. این گروه‌ها باید با ترویج ارزش‌های همبستگی ملی، آگاهی‌بخشی به مردم درباره اهمیت وحدت ملی و مقابله با افراط‌گرایی قوم‌گرایانه، در حفظ تمامیت ارضی و امنیت ملی کشور نقش‌آفرینی کنند. از سوی دیگر، سیاست‌های دولت باید به‌گونه‌ای باشد که از حقوق و مطالبات مشروع اقوام مختلف حمایت کند، ولی در عین حال هیچ‌گاه به ترویج سیاست‌های قوم‌گرایانه و تجزیه‌طلبانه دامن نزند.
نقش رسانه‌ها و نخبگان در تقویت وحدت ملی
رسانه‌ها و نخبگان جامعه به‌عنوان مهم‌ترین ارکان شکل‌دهنده افکار عمومی و اذهان جمعی، باید در راستای تقویت وحدت ملی و ترویج فرهنگ همگرایی در ایران تلاش کنند. در دنیای امروز، رسانه‌ها می‌توانند با ارائه تحلیل‌ها و گزارش‌های عینی و بی‌طرفانه، دیدگاه‌های قوم‌گرایانه را به چالش کشیده و به جای آن، توجه مردم را به اشتراکات فرهنگی و تاریخی ایران جلب کنند.
نخبگان علمی و دانشگاهی نیز می‌توانند با پژوهش‌های خود، مباحثی چون تاریخ ایران‌زمین، زبان‌شناسی، قوم‌شناسی و جامعه‌شناسی را در راستای تقویت همبستگی ملی گسترش دهند. باید تأکید کرد که این وظیفه تنها بر عهده نهادهای دولتی نیست، بلکه تمامی ارکان جامعه باید در این فرآیند مشارکت فعال داشته باشند.
جمع‌بندی: ایران، خانه‌ای برای تمام اقوام
ایران یک کشور چندفرهنگی است که در آن اقوام مختلف با ویژگی‌های خاص خود در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. در چنین کشوری، حفظ وحدت ملی تنها از طریق احترام به حقوق تمامی اقوام و جلوگیری از گسترش دیدگاه‌های قوم‌گرایانه امکان‌پذیر است. این وحدت ملی باید از درون تک‌تک اقوام و افراد جامعه ایجاد شود و برای مقابله با تهدیدات داخلی و خارجی، همگان باید دست در دست یکدیگر بگذارند.
ایران واحد و یکپارچه، نه تنها به‌عنوان یک انتخاب، بلکه به‌عنوان یک نیاز تاریخی و استراتژیک برای آینده کشور ضروری است. هیچ قوم و گروهی نباید خود را جدا از ایران بزرگ ببیند و هیچ جریانی نباید از تمایزات قومی برای ایجاد شکاف و تفرقه در کشور بهره‌برداری کند. ایران تنها در سایه همبستگی ملی و احترام به تنوع فرهنگی می‌تواند به‌عنوان یک کشور قدرتمند و مستقل در عرصه جهانی ایستاده و آینده‌ای روشن برای نسل‌های بعدی رقم بزند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!