ثبت جهانی خرم‌آباد و مسیر پیش رو؛ وقتی گذشته الهام‌بخش آینده می‌شود
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: ثبت جهانی «محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد» در چهل‌وهفتمین اجلاس یونسکو، نه‌تنها یک رخداد نمادین، بلکه یک بیانیه تمدنی بود؛ بیانیه‌ای از سرزمینی که ریشه‌هایش در اعماق تاریخ است و صدای هویتش را با صلابت و علم به گوش جهان رساند.
فراتر از قدمت؛ ثبت جهانی به مثابه سرمایه راهبردی توسعه
دره خرم‌آباد با مجموعه‌ای از غارها، سکونتگاه‌ها، شواهد فرهنگی و لایه‌هایی از دوران پارینه‌سنگی میانی و بالایی، به‌عنوان بیست‌ونهمین اثر جهانی ایران در فهرست میراث بشری ثبت شد؛ منطقه‌ای که اکنون از یک سایت باستانشناسی فراتر رفته و به کانون جدیدی در گفتمان جهانی میراث تبدیل شده است.
اهمیت این ثبت تنها در قدمت ۶۳ هزار ساله‌اش خلاصه نمی‌شود. این ثبت جهانی، پیامی عمیق برای نهادهای علمی، گردشگری و فرهنگی کشور است که هویت تاریخی، اگر به درستی معرفی، مستندسازی و صیانت شود، می‌تواند به سرمایه‌ای راهبردی برای توسعه ملی و منطقه‌ای تبدیل شود.
محور دیپلماسی فرهنگی و توسعه پایدار گردشگری
دره خرم‌آباد اکنون در جایگاهی ایستاده که می‌تواند محور دیپلماسی فرهنگی، توسعه گردشگری نخبگانی، اشتغال‌آفرینی و رونق اقتصادی لرستان باشد.
دره خرم‌آباد اکنون در جایگاهی ایستاده که می‌تواند محور دیپلماسی فرهنگی، توسعه گردشگری نخبگانی، اشتغال‌آفرینی و رونق اقتصادی لرستان باشد
بر اساس اظهارات وزیر میراث‌فرهنگی، این محوطه نه‌تنها گواهی علمی بر پیشینه حیات انسانی در ایران است، بلکه ابزار مؤثری در پاسخ به پروژه‌های تخریبی ایران‌هراسی در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود. این موفقیت، روایت صلح، انسان‌دوستی و زیست فرهنگی ایران در دل زاگرس است.
کانون نوظهور تعاملات علمی، فرهنگی و گردشگری بین‌المللی
از سال ۱۹۵۱ میلادی تاکنون، ده‌ها گروه باستانشناسی داخلی و بین‌المللی در این منطقه به کاوش پرداخته‌اند؛ مستنداتی که حاصل آن پرونده‌ای جامع برای یونسکو شد؛ جهانی شدن این میراث، تبلور دهه‌ها تلاش، پژوهش، ثبت علمی و مطالبه‌گری فرهنگی است.
با این ثبت، لرستان نه‌تنها به‌عنوان یکی از خاستگاه‌های تمدن بشری معرفی شده، بلکه به یک «کانون پویای تعاملات بین‌المللی علمی، گردشگری و فرهنگی» تبدیل می‌شود. اهمیت موضوع از آنجا دوچندان است که محوطه‌هایی چون غار یافته و کلدر، در کنار قلعه فلک‌الافلاک، می‌توانند به محورهای مکمل ثبت‌های جهانی آینده تبدیل شوند و منظومه‌ای از میراث دیرپای لرستان را شکل دهند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان با اشاره به ثبت جهانی دره خرم‌آباد، این رویداد را نقطه عطفی در توسعه گردشگری استان دانست و بر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های موجود و توسعه زیرساخت‌های گردشگری تأکید کرد.
ضرورت فعال‌سازی کارگروه توسعه گردشگری
مهدی مجیدی در گفت‌وگو با آرمان آرا با اشاره به ثبت جهانی دره تاریخی خرم‌آباد، این اتفاق را زمینه‌ساز تحولی بزرگ در حوزه گردشگری استان ارزیابی کرد.
وی گفت: خوشبختانه با ثبت جهانی دره خرم‌آباد، این ضرورت بیش از پیش احساس شد که کارگروه توسعه گردشگری استان فعال شود تا بتوانیم از ظرفیت‌های غنی لرستان در این حوزه بهره‌مند شویم.
پیش‌بینی افزایش چشمگیر گردشگران
مجیدی با تأکید بر لزوم آمادگی استان برای میزبانی از گردشگران داخلی و خارجی، اظهار داشت: قطعاً در ماه‌های آینده، سیل گردشگران به استان لرستان سرازیر خواهد شد و ما باید زیرساخت‌های لازم را از هم‌اکنون آماده کنیم.
وی افزود: یکی از اولویت‌های اصلی در این مسیر، توسعه اماکن اقامتی، بهسازی راه‌ها و گسترش زیرساخت‌های خدماتی در مناطق گردشگری است که می‌تواند کیفیت تجربه بازدیدکنندگان را بهبود بخشد.
لزوم بهره‌مندی از ظرفیت کارشناسی و هم‌افزایی دستگاه‌ها
معاون عمرانی استاندار با اشاره به جلسات اخیر کارگروه گردشگری استان تصریح کرد: در این نشست‌ها تلاش شده است تا از نظرات کارشناسان، متخصصان و مسئولان مرتبط بهره‌مند شویم تا در قالب یک برنامه جامع، اقدامات مؤثر و هماهنگی برای رشد گردشگری استان صورت گیرد.
وی ادامه داد: با تشریک مساعی و هم‌افزایی همه دستگاه‌های مرتبط، امیدواریم بتوانیم راهکارهای عملیاتی و مؤثری برای توسعه گردشگری در لرستان اتخاذ کنیم.
حرکت به سمت توسعه متوازن گردشگری در لرستان
مجیدی با اشاره به ظرفیت‌های کم‌نظیر طبیعی، تاریخی و فرهنگی لرستان گفت: ثبت جهانی دره خرم‌آباد باید به عنوان یک نقطه شروع برای توسعه متوازن گردشگری در سراسر استان تلقی شود.
وی تأکید کرد: در صورتی که بتوانیم زیرساخت‌ها را به خوبی ارتقا دهیم و از ظرفیت‌های بومی و ملی به درستی استفاده کنیم، لرستان می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی گردشگری کشور تبدیل شود.
بنابراین گزارش، افزون بر ارزش‌های علمی و فرهنگی، ثبت جهانی خرم‌آباد چشم‌اندازی روشن برای توسعه پایدار استان ترسیم کرده است.
بهره‌گیری صحیح از این ظرفیت، مستلزم برنامه‌ریزی راهبردی، مشارکت جوامع محلی، سرمایه‌گذاری زیرساختی و پیوند با دانشگاه‌ها و نهادهای بین‌المللی است؛ مسیری که باید با هم‌افزایی بین دستگاه‌های اجرایی، علمی و مدنی ادامه یابد.
در نهایت، ثبت جهانی دره خرم‌آباد را باید نه‌فقط افتخاری برای لرستان، بلکه دستاوردی ملی دانست که بازتاب صدای تاریخی ایران در تالارهای یونسکو است؛ صدایی که از ژرفای تاریخ برخاسته، فرهنگ را به‌عنوان زبان مشترک انسان‌ها برگزیده و حالا، جهانی شده است.
تجلیل از عوامل ثبت جهانی دره خرم‌آباد در مردادماه برگزار می‌شود
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری لرستان از برگزاری مراسم باشکوهی برای تجلیل از عوامل مؤثر در ثبت جهانی دره خرم‌آباد خبر داد و گفت: این مراسم با حضور مدیران ارشد ملی و استانی در مردادماه برگزار خواهد شد.
سعید پورعلی در گفت‌وگو با آرمان آرا با اشاره به ثبت جهانی دره تاریخی خرم‌آباد، از تدارک مراسمی ویژه برای تجلیل از تمامی دست‌اندرکاران این رویداد مهم خبر داد.
وی اظهار داشت: پیش‌بینی شده است که این مراسم در مردادماه سال جاری برگزار شود و تاریخ دقیق آن متعاقباً اعلام خواهد شد.
پورعلی با تأکید بر اهمیت این دستاورد بزرگ برای استان لرستان، افزود: این رویداد، حاصل تلاش جمعی دستگاه‌ها، نهادهای پژوهشی و متخصصان حوزه میراث فرهنگی بوده است و در همین راستا، مراسمی در شأن این موفقیت برگزار خواهیم کرد.
حضور چهره‌های ملی در آئین تجلیل
معاون استاندار لرستان ادامه داد: این مراسم با حضور مدیران ارشد ملی، استاندار لرستان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و همچنین مدیران برخی از مراکز پژوهشی و علمی کشور از جمله پژوهشگاه میراث فرهنگی برگزار خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: در این آئین، از تمامی افرادی که در فرایند ثبت جهانی دره خرم‌آباد نقش‌آفرینی کرده‌اند، به‌صورت رسمی تجلیل و تقدیر به‌عمل خواهد آمد.
ارزش تاریخی و جهانی دره خرم‌آباد
پورعلی ضمن اشاره به ارزش تاریخی، فرهنگی و طبیعی دره خرم‌آباد گفت: ثبت جهانی این دره، نه تنها یک دستاورد برای استان بلکه برای کشور محسوب می‌شود و بی‌شک زمینه‌ساز توسعه گردشگری، پژوهش و سرمایه‌گذاری در منطقه خواهد بود.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری لرستان تأکید کرد: هدف ما از برگزاری این مراسم، پاسداشت تلاش‌های صورت‌گرفته و الگوسازی برای سایر پروژه‌های ملی در حوزه میراث فرهنگی است.
به گزارش مهر، ثبت جهانی «محوطه‌های پیش از تاریخ دره خرم‌آباد، پایانی بر یک پرونده باستانشناسی نیست بلکه آغاز فصلی نو در روایت فرهنگی ایران است.
اکنون که این دره تاریخی با هزاران سال قدمت، بر تارک یونسکو نشسته، مسئولیت‌های ما نیز دوچندان شده است. حفظ این گنجینه، بهره‌برداری خردمندانه از ظرفیت‌های آن، و پیوند مستمر با بدنه علمی و مردمی کشور، باید به عنوان اولویت‌های سیاست‌گذاران فرهنگی، گردشگری و عمرانی قرار گیرد.
خرم‌آباد امروز نه‌فقط یک مقصد گردشگری یا محوطه باستانی، بلکه صدای اصالت ایرانی است که در هیاهوی جهانی از دل تاریخ برخاسته است.
این دستاورد، تنها نتیجه کاوش‌ها و مستندات علمی نیست، بلکه حاصل هم‌افزایی ملی، هماهنگی نهادهای اجرایی، پیگیری مستمر مسئولان محلی و عزم جامعه مدنی است. دره خرم‌آباد اکنون، دروازه‌ای است به توسعه متوازن، تعامل جهانی و شکوفایی منطقه‌ای، به‌ویژه برای لرستانی که سال‌ها در حاشیه توجه‌ها قرار داشت.
از صدای سنگ تا افق تمدن؛ خرم‌آباد، زبان تازه ایران در جهان
اکنون که دره خرم‌آباد با قدمتی بیش از ۶۳ هزار سال، رسماً در فهرست جهانی یونسکو جای گرفته است، نه‌فقط یک محوطه باستانی جهانی شده، بلکه زاگرس، لرستان و ایران، برگ تازه‌ای در گفتمان جهانی فرهنگ گشوده‌اند.
این ثبت جهانی، همان‌گونه که سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث فرهنگی عنوان کرد، «نه یک موفقیت نمادین، بلکه بازگشت ایران به متن روایت جهانی تمدن است»، و آن هم در زمانی که جهان بیش از همیشه، تشنه صدای صلح، هویت و منطق فرهنگی است.
دره خرم‌آباد، با مجموعه‌ای از غارها، شواهد سکونت نئاندرتال‌ها، ابزارهای سنگی، تپه‌ها و لایه‌های تمدنی، گواهی زنده بر استمرار زیست بشر در قلب ایران است. همان‌گونه که علیرضا ایزدی، مدیرکل ثبت آثار تاریخی کشور، تأکید کرد، «امروز خرم‌آباد به‌عنوان نماد شکوه فرهنگی ایران در منظر جهانیان ایستاده است»، و این تنها آغاز راه است. او ثبت جهانی را «فصلی نو در روایت تمدن دیرپای ایران» و «یکی از روزهای درخشان حافظه تاریخی ملت ایران» خواند.
خرم‌آباد جهانی شده، اما وظیفه ما تازه آغاز شده است… باید پاسدار این صدا بود
از این پس، هر گام در توسعه زیرساخت‌ها، هر طرح گردشگری، هر همکاری علمی و فرهنگی، باید در سایه‌سار این افتخار جهانی تعریف شود؛ با احترام به بافت تاریخی، با محوریت مردم، و با نگاهی به آینده.
خرم‌آباد جهانی شده، اما وظیفه ما تازه آغاز شده است. باید پاسدار این صدا بود؛ صدایی که از دل سنگ برخاسته و پیام‌آور فرهنگ یک ملت برای نسل‌های آینده است.
این دستاورد، در نهایت، نه صرفاً یک افتخار محلی یا ملی، بلکه یک پیام جهانی است؛ صدایی که می‌گوید: ایران، سرزمین فرهنگ است؛ و لرستان، یکی از کهن‌ترین مهدهای آن.
ثبت جهانی دره خرم‌آباد نه نقطه پایان، که آغازی نو در مسیر حفاظت، بهره‌برداری هوشمندانه و پیوند تاریخ با آینده است.
آخرین دیدگاه‌ها