خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، الناز رحمت نژاد: به تاریخ معاصر که نگاه کنیم هیچ رژیمی به اندازه رژیم صهیونیستی دست به ترورهای هدفمند بیرون از مرزهای خود نزده است. طی این دههها رژیم صهیونیستی با انسان زدایی از فلسطینیان، همواره مشغول برنامه ریزی برای ترور بوده است، از رهبران سیاسی و نظامی تا روشنفکران و نویسندگان و دانشمندان. شیخ احمد یاسین رهبر فقید حماس، فتحی شقاقی بنیانگذار جهاد اسلامی فلسطین، محمود المبحوح از رهبران حماس و اسماعیل هنیه جز قربانیان این ترورها بوده اند.
هنیه که به منظور عرض تسلیت شهادت سپهبد قاسم سلیمانی به ایران سفر کرده بود در دیدار با سردار اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حضور در منزل شهید سردار حاج قاسم سلیمانی، ترور را سیاستی ناجوانمردانه دانست و گفت: «خون رهبران شهید مقاومت موجب تقویت و اصرار هرچه بیشتر جریان مقاومت خواهد شد تا به رژیم غاصب صهیونیستی و آمریکا ثابت کند که سیاست ترور ناجوانمردانه، سیاستی شکست خورده و ناشی از ضعف است.»
در فرصتی که دست داد همزمان با سالروز شهادت اسماعیل عبدالسلام هنیه به مرور و بررسی زندگی و فعالیتهای سیاسی او پرداختیم که مشروح آن در ادامه گزارش میآید؛
جنگ ۱۹۸۷؛ اخراج پدر و مادر هنیه از اشکلون
اسماعیل عبدالسلام احمد هنیه سیاستمدار فلسطینی و از رهبران حماس بود که از سال ۲۰۰۷، حکومت نوار غزه را به عهده داشت. او همچنین از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷، نخستوزیر تشکیلات خودگردان فلسطین بود. هنیه از سال ۲۰۱۷ تا هنگام ترور توسط رژیم صهیونیستی در تهران، در قطر زندگی میکرد.
هنیه در اردوگاه مخیم الشاطی در نوار غزه که در آن زمان تحت اشغال مصر بود به دنیا آمد. پدر و مادرش طی جنگ ۱۹۷۸، جنگ اعراب و فلسطین از خانه شأن در اشکلون، زمینهایی که رژیم جعلی صهیونیست در آن تأسیس شد، اخراج شدند. او در مدارس سازمان ملل متحد تحصیل کرد و در سال ۱۹۸۷ تقریباً همزمان با آغاز انتفاضه اول از دانشگاه اسلامی غزه در رشته ادبیات عربی فارغالتحصیل شد. از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۶، او رئیس شورای دانشجویان به نمایندگی از اخوان المسلمین بود. او همچنین در تیم فوتبال انجمن اسلامی به عنوان هافبک بازی میکرد.
تبعید به لبنان؛ شناخته شدن حماس در جهان
اسماعیل هنیه در تظاهرات انتفاضه اول شرکت کرد و توسط دادگاه نظامی ارتش رژیم اشغالگر قدس به زندان محکوم شد. او بار دیگر در سال ۱۹۸۸ توسط این رژیم جعلی بازداشت و بهمدت شش ماه و در سال ۱۹۸۹ به مدت سه سال زندانی شد. پس از آزادی، در سال ۱۹۹۲، مقامات نظامی صهیونیستی او را همراه عبدالعزیز الرنتیسی و محمود زهار و ۴۰۰ فعال دیگر از رهبران ارشد حماس به لبنان تبعید کردند. این فعالان بیش از یک سال در جنوب لبنان ماندند، جایی که به گفته بی بی سی «حماس در معرض رسانههای بیسابقهای قرار گرفت و در سراسر جهان شناخته شد.» اسماعیل هنیه یک سال بعد به غزه بازگشت و به ریاست دانشگاه اسلامی منصوب شد.
نخست وزیری؛ اوج درگیری فتح و حماس
هنیه در ۱۶ فوریه ۲۰۰۶ در پی پیروزی «فهرست تغییر و اصلاحات» حماس در انتخابات ۲۵ ژانویه ۲۰۰۶ به عنوان نخستوزیر نامزد شد. او رسماً در ۲۹ مارس ۲۰۰۶ به عنوان دهمین نخست وزیر دولت فلسطین سوگند خورد؛ تا اینکه محمود عباس در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷، هنیه را در اوج درگیری فتح و حماس از سمت خود برکنار کرد، اما هنیه این فرمان را قبول نکرد و به اعمال قدرت نخستوزیری در نوار غزه ادامه داد.
منزل دکتر مروان رأس؛ ترور نافرجام هنیه
اسماعیل هنیه جزئیات عملیات ترور نافرجام خود را اینگونه توصیف کرده است: «در تاریخ ۰۶/۰۹/۲۰۰۳ همراه شیخ احمد یاسین به دیدار دکتر مروان ابو رأس رفته بودیم. وقتی ناهار را در منزل ایشان میل کردیم، ناگهان یک هواپیمای اف ۱۶ محلی را که در آن بودیم بمباران کرد. سقف فرو ریخت و همه جا را دود و گرد و خاک فرار گرفت. به شکرانه پروردگار موفق شدیم از منزل خارج شویم و خداوند ما و خانواده دکتر ابو رأس را نجات داد.»
هنیه در عرصه سیاسی
هنیه در ۱۵ فوریه ۲۰۰۷ در چارچوب فرایند تشکیل حکومت وحدت ملی بین حماس و فتح استعفا داد. او در ۱۸ مارس ۲۰۰۷ حکومت جدیدی به عنوان رئیس کابینهای که شامل سیاستمداران فتح و نیز حماس بود، تشکیل داد.
در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۷، در میانه نبرد ۲۰۰۷ غزه، محمود عباس انحلال حکومت وحدت ملی را اعلام کرد. در سال ۲۰۱۶ نیز هنیه پذیرفت از غزه به قطر نقل مکان کند. او دفتری در دوحه داشت. مقامات صهیونیستی چندین بار او را مسئول شکست مذاکرات صلح و آزادی اسرا عنوان کرده بودند.
در نوامبر ۲۰۱۶ گزارشهایی مبنی بر جانشینی حماس به جای خالد مشعل به عنوان رهبر حماس مطرح شد. هنیه، مشعل و محمود عباس در قطر برای بحث در خصوص آشتی ملی و انتخاباتهای پیش رو دیدار کردند. این دیدار نشان از آن داشت که هنیه به جای دو نامزد محتمل دیگر، موسی ابومرزوق و محمود زهار انتخاب شده است.
جایگاه اسماعیل هنیه در جنبش حماس در طول انتفاضه دوم به دلیل نزدیکی او به شهید احمد یاسین، رهبر وقت حماس و شهادت تعدادی از فرماندهان حماس توسط رژیم صهیونیستی، ارتقا یافت.
هنیه؛ چهره اصلی عملیات طوفان الاقصی
بلافاصله پس از آغاز عملیات «طوفان الاقصی» توسط حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، اسماعیل هنیه در ویدئویی ظاهر شد که وی را در دفتر کارش در دوحه قطر در حال پیگیری گزارشی از رزمندگان گردانهای عزالدین القسام نشان میداد که در آن، رزمندگان حماس کنترل خودروهای نظامی ارتش رژیم صهیونیستی را به دست گرفته بودند. بنا بر روزنامه تلگراف، هنیه «چهره اصلی» این عملیات شد و بهطور عمومی آن را سرآغاز دوره جدیدی در درگیری فلسطین و رژیم صهیونیستی توصیف کرد.
هنیه در یک سخنرانی تلویزیونی به تهدیدات نسبت به مسجد الاقصی، محاصره نوار غزه از سوی ارتش رژیم اشغالگر قدس، و مرارتهای پناهندگان فلسطینی استناد کرد و کفت: «چند بار به شما هشدار دادیم که مردم فلسطین ۷۵ سال است دارند در اردوگاههای پناهندگان زندگی می‌کنند، و شما از به رسمیت شناختن حقوق مردم ما سر باز میزنید؟ رژیم صهیونیستی که نمیتواند از خود در مواجه با مقاومت کنندگان حفاظت کند، نمیتواند از دیگر کشورهای عربی حفاظت کند، همه پیمانهای عادی سازی ای که شما با آن رژیم امضا کردید نمیتواند منازعه فلسطین را حل و فصل کند.»
خون فرزندانم گرانبهاتر از خون فرزندان فلسطین نیست
هفت نفر از اعضای خانواده اسماعیل هنیه از جمله سه پسر و تعدادی از نوههایش در ۱۰ آوریل در بمباران رژیم صهیونیستی که خودروی حامل آنها را در اردوگاه ساحلی هدف قرار داد، به شهادت رسیدند. آنها برای عرض تبریک عید سعید فطر به ساکنان اردوگاه الشاطی به آنجا رفته بودند.
همچنین ۱۰ نفر از اعضای خانواده هنیه از جمله خواهرش در ۲۴ ژوئن در پی بمباران خانه آنها در اردوگاه الشاطی در غرب شهر غزه توسط ارتش رژیم صهیونیستی به شهادت رسیدند. هنیه درباره این حادثه گفته بود: «خون خواهرم ام ناهض و فرزندان و نوههایش با خون فلسطینیها در نوار غزه، کرانه باختری و همه مکانهایی که مردم فلسطین در آن قرار دارند، آمیخته شده است.» او با بیان اینکه آنها در نبردی پیروزمندانه به شهادت رسیدند و جاودانه شدند، اضافه کرد: «شهادت آنها تنها باعث تقویت مقاومت، پایداری در مسیر و یقین به پیروزی می‌شود.»
اسماعیل هنیه پس از اطلاع از خبر شهادت فرزندان و نوههایش نیز گفت: «خون فرزندان و نوههای شهیدم گرانبهاتر از خون فرزندان مردم فلسطین نیست. خدا را شکر می‌کنم که شهادت سه پسرم و تعدادی از نوههایم را به من ارزانی داشت.»
از ریاست دفتر شیخ احمد یاسین تا مدیر جمعیت اسلامی غزه
دبیر پیشین هیأت امنای دانشگاه اسلامی غزه، مسئول پیشین امور اداری دانشگاه اسلامی غزه، مدیر سابق علمی دانشگاه اسلامی غزه، عضو سابق امنای دانشگاه اسلامی غزه، عضو کمیته عالی گفتگوی حماس با بقیه گروههای فلسطینی و تشکیلات خودگردان، عضو کمیته عالی پیگیری انتفاضه به نمایندگی از حماس، رئیس دفتر شیخ احمد یاسین، عضو رهبری سیاسی جنبش حماس، عضو سابق هیأت مدیر جمعیت اسلامی غزه و رئیس باشگاه جمعیت اسلامی غزه به مدت ۱۰ سال از جمله سمتهای اسماعیل هنیه در طولهای سالهای گذشته است.
تبعید در قطر و شهادت در تهران
این رهبر ۶۱ ساله که برای دههها چهرهای برجسته برای حماس محسوب میشد، در سالهای اخیر دفتر سیاسی این گروه را از تبعید در قطر اداره میکرد که سرانجام صبح روز ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ هجری شمسی مصادف با ۳۱ جولای ۲۰۲۴ میلادی، یک روز بعد از برگزاری مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، نهمین رئیس جمهور ایران و آغاز به کار دولت چهاردهم، خبر رسید که اسماعیل هنیه که برای حضور در مراسم تحلیف به تهران آمده بود، به همراه یکی از محافظانش به شهادت رسیدهاند.
مراجع تقلید مانند آیت الله خامنه ای، حسین نوری همدانی، ناصر مکارم شیرازی و عبدالله جوادی آملی شهادت هنیه را تسلیت گفته و محکوم کردند. گروههای مقاومت اسلامی همچون حزب الله لبنان، جنبش انصارالله یمن، جنبش جهاد اسلامی فلسطین، نخستوزیر لبنان، وزیران خارجه کشورهایی همچون چین، ترکیه، روسیه، سوریه، پاکستان و قطر همچنین تشکیلات خودگردان فلسطین، جنبش فتح، جریان حکمت ملی عراق ترور هنیه را محکوم کردند. شورای امنیت سازمان ملل متحد هم نشست اضطراری برگزار کرد و برخی از اعضای آن شورا ترور هنیه را محکوم کردند.
در ایران، یمن و فلسطین نیز عزای عمومی اعلام شد. ترور هنیه نقض آشکار قوانین بینالمللی و تهدید امنیت و ثبات منطقه شمرده شده است. هچنین روز پنج شنبه ۱۱ مرداد رهبر معظم انقلاب بر پیکر هنیه نماز میت خواندند و جنازه وی در تهران تشییع شد.
مقام معظم رهبری در پیام تسلیت خود با اشاره به اینکه این ترور در ایران رخ داده، خونخواهی هنیه را وظیفه ایران دانسته و از مجازاتی سخت خبر داده است. سپاه پاسداران نیز در بیانیه دوم خود با محکومیت این ترور توسط رژیم صیهونیستی، از پاسخ سخت و دردناک جبهه مقاومت خبر داده است. در ادبیات سیاسی ایران، هنیه، به شهید القدس معروف شد.
سفر آخر فرمانده آزادگان
شهید اسماعیل هنیه در آخرین پرواز خود، در حالی که نسخهای از قرآن کریم در دست داشت، چشم به آیه ۷۴ سوره نساء دوخته بود: «فَلْیُقَاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ الَّذِینَ یَشْرُونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا بِالْآخِرَةِ وَمَن یُقَاتِلْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَیُقْتَلْ أَوْ یَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ أَجْرًا عَظِیمًا؛ پس کسانی که زندگانی دنیا را به آخرت فروخته اند، باید در راه خدا کارزار کنند، و هرکس که در راه خدا کارزار کند، کشته یا پیروز شود، به زودی به او پاداشی عظیم میبخشیم.» در آن لحظات، شهید هنیه در حال عبادت و خشوع با دنیا وداع میگفت و پایبندی خود را به آخرت در مقابل دنیا و راه جهاد که آن را با صداقت و ایمان انتخاب کرده بود، اعلام کرد.
آخرین دیدگاهها