صفر تا صد شایع‌ترین بیماری پاییز/ نشانه‌های خطرناک در مبتلایان به آنفلوآنزا

دکتر امیرحسین حسینی فوق تخصص گوارش و کبد کودکان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به‌ نشانه‌های ابتلا به آنفلوآنزا اظهار کرد: سردرد، دردهای عضلانی، تب بالا، ضعف بی حالی، لرز و خستگی، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، عطسه، درد مفاصل و تنگی نفس از نشانه‌های ابتلا به آنفلوآنزا است.

وی با اشاره به این‌که پیک شیوع آنفلوآنزا در کشورما از شهریور آغاز می‌شود و تا اواخر اسفندماه نیز ادامه دارد افزود: حتی اگر فردی دونشانه از نشانه های آنفلوآنزا را داشته باشد به این بیماری مبتلاست.

وی با بیان این که حمله‌های حاد تنفسی، اسهال، کاهش سطح هوشیاری، استفراغ شدید، بی قراری، بی اشتهایی شدید و تب مقاوم بالا از عوامل خطر در مبتلایان به آنفلوآنزا است، هشدار داد: در این موارد باید فورا به مراکز درمانی مراجعه و تحت نظر پزشک درمان‌های اورژانسی انجام شود.

دکتر حسینی با تاکید براین‌که امسال بیماری آنفلوآنزا نسبت به سالهای قبل زودتر از موعد شایع شده، خاطرنشان کرد: اولین پیک بیماری آنفلوآنزا در مهرماه و زودتر از موعد از راه رسید، مشخص و قابل پیش بینی نیست که پیک‌های بعدی را در ماه‌های آینده داشته باشیم یا خیر.

فوق تخصص کودکان دانشگاه در ادامه درباره اهمیت واکسیناسیون عمومی در برابر ویروس فصلی آنفلوآنزا توضیح داد: اگر به تعداد افراد جامعه واکسن دراختیار داشته باشیم، توصیه این است که همه گروه‌ها دربرابر این ویروس واکسینه شوند، ولی در عین حال درصورت محدود بودن واکسن، گروه‌های در معرض خطر، کاندید واکسیناسیون هستند.

کودکان کمتر از پنج سال و بالای شش ماه، زنان باردار، افراد بالای ۶۵ سال سن، مبتلایان به بیماری‌های مزمن قلبی و ریوی، کسانی‌که شیمی درمانی می‌شوند، کادر درمانی و مراقبان کودکان زیر شش ماه ازمهمترین گروه‌های اولویت‌دار برای تزریق واکسن علیه آنفلوآنزا هستند که دکتر حسینی به آن اشاره کرد.

از درمان‌های خودسرانه در آنفلوآنزا پرهیز کنید

دکتر حسینی گفت: هر چه سن پایین‌‍تر باشد احتمال خطر ابتلا و در ادامه عوارض بیماری بیشتر و خطرناک‌تر است بنابراین کودکان زیردو سال و بالای شش ماه از مهمترین گروه‌های دریافت واکسن هستند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه خطرات احتمالی درمان‌های خودسرانه در آنفلوآنزا را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: درمان اصلی این بیماری، درمان‌های حمایتی است، یعنی برای فردی‌که بیماری زمینه‌ای جدی ندارد مایع‌درمانی و استراحت در منزل از بهترین و موثرترین درمان‌هاست.

عضو هیئت علمی دانشگاه با تاکید بر این‌که آنفلوآنزا معمولا با تب همراه است، افزود: تب‌های بالا، ادامه دار و غیرقابل کنترلی که بیش از سه تا پنج روز طول بکشد، از نشانه‌های خطرناک در مبتلایان به آنفلوآنزا به حساب می‌آیند.

وی راه درمان اصلی آنفلوآنزا را استراحت عنوان کرد و ضمن انتقاد از درمان‌های خودسرانه در مبتلایان هشدار داد: متاسفانه برخی از بیماران به صورت خودسرانه و یا توصیه برخی پزشکان اقدام به مصرف آنتی بیوتیک می‌کنند، آنتی بیوتیک به هیچ وجه در درمان عفونت‌های ویروسی کاربرد ندارد، بنابراین استفاده از پنی‌سیلین، کورتون و دگزامتازون در مراحل اولیه بیماری توصیه نمی شود چرا که استفاده از این درمان‌ها می‌تواند مقاومت دارویی در افراد ایجاد کند.

نشانه‌های خطرناک در مبتلایان به آنفلوآنزا

فوق تخصص کودکان دانشگاه یادآوری کرد: در بیماری‌های ویروسی، تب تا سه روز طبیعی است، تب بیش از پنج روز و سرفه‌های شدید همراه با خلط خونی و تنگس نفس و کاهش هوشیاری از علامت‌های هشدار است.

وی عدم رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی را مهمترین راه انتقال عفونت‌های ویروسی تنفسی از جمله آنفلوآنزا دانست و خاطرنشان کرد: مهمترین راه پیشگیری از انتقال عفونت‌های ویروسی تنفسی رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله ماسک زدن، شستن دست‌ها و پرهیز از حضور در اجتماعات است.

دکتر حسینی در ادامه با اشاره به این‌که ویروس آنفلوآنزا از طریق قطرات ریز تنفسی منتقل می‌شود و بر روی سطوح تا ۲۴ ساعت و دستمال و پارچه هشت تا ۱۲ ساعت زنده می‌ماند، شست‌و شوی سطوح با الکل ۷۰ درصد خصوصا در بیمارستان‌ها و اماکن عمومی را راه‌حل موثری برای کاهش موارد ابتلا عنوان کرد.

پرهیز از دست دادن، تماس مستقیم، رعایت فاصله و عدم شرکت در اجتماعات و قرنطینه مبتلایان در بازه زمانی حداقل سه تا پنج روزه از مهمترین مواردی بود که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره و تاکید کرد: ویروس آنفلوآنزا از یک روز قبل از بروزنشانه‌های اصلی بیماری و تا هفت روز بعد از ابتلا امکان سرایت‌ دارد.

دانش آموزان فاقد آنتی بادی‌های محافظت کننده علیه آنفلوآنزا هستند

دکتر مسعود مردانی استاد گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز درگفت‌وگویی با اشاره به این‌که بعد از گذشت حدود سه سال از بیماری کرونا، این بیماری در حال تبدیل شدن به بیماری بومی در سطح دنیاست، تاکید کرد: در سه سال کرونایی در کشور، گردش ویروس آنفلوآنزا به پایین‌ترین میزان خود رسید و بررسی آمارموارد مثبت ابتلا به آنفلوآنزا در کشور طی سه سال گذشته حاکی از این است که ابتلا به آنفلوآنزا به طرز چشمگیری کاهش یافته، این موضوع نشان از این مهم دارد که گردش ویروس یا وجود نداشته یا به علت رعایت پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی به کمترین میزان خود رسیده است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی خاطرنشان کرد: عموم مردم طی سه سال شیوع ویروس کرونا به علت اولویت و خطرات این ویروس نوپدید یا عدم دسترسی و محدود بودن واکسن آنفلوآنزا، این واکسن را تزریق نکرده‌اند، به همین علت جمعیت جوان کشور، خصوصا دانش آموزان مدارس ابتدایی و مهد کودک‌ها فاقد آنتی بادی‌های محافظت کننده برعلیه این بیماری هستند.

عضو کمیته کشوری آنفلوآنزا افزود: پیش فرض جامعه مبنی بر این اصل است که کرونا تمام شده بنابراین محدودیت‌های کرونایی برداشته شده، غالب مردم از استفاده از ماسک امتناع می‌کنند و دورهمی‌ها و مهمانی‌ها نیز برقرار شده است.

وی هشدار داد: متاسفانه ابتلای تنها یک نفر به ویروس آنفلوآنزا منجر به انتقال سریع این بیماری به اطرافیان خصوصا بیماران دارای نقص سیستم ایمنی می‌شود بنابراین علت امسال شاهد بروز موارد جدید آنفلوآنزا یک ماه قبل از زمان پیش بینی شده در کشور هستیم.

دکتر مردانی با بیان این‌که در حال حاضر بیشترین موارد گزارش شده در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی ویروس شناسی در افرادی که دارای علامت‌های عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی هستند،”ویروس آنفلوآنزا” است تا کرونا، گفت: با اپیدمی زودهنگام بیماری آنفلوآنزا در کشور مواجه هستیم که باید راهکار مناسبی برای کنترل این بیماری از سوی سیاستگذاران ارایه شود.

عضو کمیته کشوری آنفلوآنزا تاکید کرد: امسال نحوه ابتلا به آنفلوآنزا نسبت به سالهای قبل متفاوت‌تر است، به‌دنبال بازگشایی مدارس بعد از سه سال سکوت و سکون، دانش‌آموزان ویروس آنفلوآنزا را از مدارس به خانه‌ها انتقال دادند، این گروه هسته اولیه شیوع ویروس آنفلوآنزا هستند.

کودکان شش ماه تا شش سال، اولویت واکسیناسیون در برابر آنفلوآنزا

وی ادامه داد: امسال نقش دانش آموزان در انتقال بیماری آنفلوآنزا به اعضای خانواده واضح و مشخص است و نکته مهم دیگر که باید به آن اشاره کرد این است که متاسفانه اغلب والدین دانش‌آموزان را در برابر این بیماری واکسینه نمی‌کنند، در حالی‌که طبق دستورالعمل کمیته کشوری آنفلوآنزا، کودکان شش ماه تا شش سال، از گروه‌های مهم و اولویت دار برای واکسیناسیون به‌حساب می‌آیند.

به گفته دکتر مردانی اگر کودکان مدارس ابتدایی در زمان مناسب واکسینه می‌شدند قطعا از انتقال و شیوع بالای بیماری آنفلوآنزا به خانواده‌ها و جامعه جلوگیری می‌شد.

عضو مرکز تحقیقات بیمارهای عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بروز ناگهانی تب و به‌دنبال آن بدن درد، رخوت و سستی را از مهمترین علامت‌های اولیه ابتلا به آنفلوآنزا عنوان کرد و گفت: درمبتلایان به آنفلوآنزا معمولا از روز اول بیماری تا سوم تب بالا و درروزهای بعدی معمولا کاهش می‌یابد و افرادی‌که به بیماری زمینه‌ای مبتلا نیستد، بعد ازسه تا پنج روز علامت‌های بیماری کاهش می‌یابد.

عطسه، سرفه و در موارد خیلی کم آبریزش بینی از دیگر نشانه‌های آنفلوآنزا است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و ادامه داد: نشانه‌های اصلی و متفاوت سرماخوردگی از آنفلوآنزا، عطسه و آبریزش بینی است.

وی خاطرنشان کرد: نشانه اصلی بیماری آنفلوآنزا تب و بدن درد یکباره است که حداکثر بعد از ۴۸ ساعت کاهش می‌یابد، این بیماری، بیماری خود محدود شونده‌ای است که اغلب با درمان‌های علامتی مثل استفاده از تب‌برها، استامینوفن و در صورت سرفه شربت دیفن‌هیدرامین یا دکسترومتورفان و درصورت آبریزش بینی با کمک قرص‌های سرماخوردگی بزرگسالان یا شربت‌های خاصی که برای کودکان در نظر گرفته می‌شود، بهبود پیدا می‌کنند، دوره این بیماری بین سه تا پنج روز است و معمولا بدون عارضه بیماری خاتمه می‌یابد.

دکتر مردانی افراد بالای ۶۰ سال، کودکان شش ماه تا شش سال، زنان باردار، افراد دارای نقص سیستم ایمنی مثل افرادHIV مثبت، افراد مبتلا به بدخیمی‌های خونی (لوسمی و لنفوم)، افرادی‌که شیمی درمانی و رادیوتراپی انجام می‌دهند، افرادی که پیوند مغز استخوان یا پیوند کلیه و کبد دریافت کرده‌اند، جراحی شده‌های قلبی، مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بیماران دیابتی، و بیماران تحت درمان با فرآورده‌های بیولوژیک و افراد تحت درمان با کورتون را در گروه افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری آنفلوآنزا و عوارض این بیماری دانست.

کشنده‌ترین عارضه آنفلوآنزا سینه پهلو یا پنومونی است

وی تاکید کرد: خطرناک‌ترین و کشنده‌ترین عارضه آنفلوآنزا سینه پهلو یا پنومونی است که منجر به بستری شدن بیمار در بیمارستان می‌شود و نکته اینجاست که درمبتلایان به‌ بدخیمی‌ها و نقص سیستم ایمنی متاسفانه آنفلوآنزا می‌تواند منجر به مرگ هم شود.

وی با اشاره به‌این‌که در آمریکا سالانه ۲۵۰ هزار نفر در اثر ابتلا به آنفلوآنزا جان خود را از دست می‌دهند ادامه داد: در کشور ما نیز موارد ابتلا به آنفلوآنزا کم نیست و مرگ و میر ناشی از ابتلا گزارش می‌شود.

وی از درمان‌های موثر بیماری آنفلوآنزا در کشور خبر داد و گفت: در شرایط پیشرفت بیماری و در مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای به هر میزان که درمان‌ها برای بیمار زودترانجام شود، نتایج بهبود بیمار بهتر و مشهودتر خواهد بود.

مدیر گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره واکسن‌های موثر در آنفلوآنزا توضیحاتی داد و خاطرنشان کرد: برای پیشگیری از آنفلوآنزا، واکسن‌های موثر علیه این بیماری در دسترس است، واکسن‌های تولید فرانسه، هلند و اخیرا واکسن تولید داخل برای پیشگیری از این بیماری توصیه می‌شود.

وی درباره بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوآنزا ادامه داد: ماه‌های مهر و آبان مناسب‌ترین زمان برای تزریق واکسن برای واکسن آنفلوآنزا است، افراد در معرض خطر مثل بالای ۶۰ ساله‌ها، کودکان شش ماه تا شش سال، زنان باردار، افراد دارای نقص سیستم ایمنی مثل افرادHIV مثبت، بیماران قلبی و ریوی، دیابتی‌ها وبیماران مبتلا به آسم اگر در ماه‌های مهر و آبان و حتی پاییز واکسن نزده‌اند باید سریعا برای این مهم اقدام کنند، نکته مهم این‌است که این افراد در هر بازه زمانی که می‌توانند و واکسن در دسترس است دربرابر آنفلوآنزا واکسینه شوند، این واکسن می‌تواند این گروه را در برابر بیماری وعارضه‌های آن، بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ نجات دهد.

استاد گروه عفونی دانشگاه به عارضه‌های واکسن آنفلوآنزا اشاره و خاطرنشان کرد:عمدتا واکسن‌های آنفلوآنزا عارضه زیادی ندارند و ممکن است افراد علامت‌هایی شبیه آنفلوآنزا مثل بدن درد، تب و رخوت و سستی داشته باشند، برای بهبود این علامت‌ها استامینوفن توصیه می‌شود و بعد از دو تا سه روز هم معمولا این نشانه‌ها از بین می‌رود، از عارضه‌های شایع واکسیناسیون آنفلوآنزا درد و تورم و قرمزی در محل تزریق واکسن است که با گذاشتن حوله گرم در محل تزریق بهتر می‌شود.

احتمال بروز گیلن‌باره در واکسن زده‌ها یک در یک میلیون

وی با اشاره به این‌که تا به امروز واکسن‌های آنفلوآنزا عارضه جدی که منجر به بستری شدن بیمار در بیمارستان و آسیب جدی داشته باشد، مشاهده نشده گفت: از عوارض دیگر این واکسن که بسیار هم نادر است، سندرم گیلن باره است که به‌دنبال تزریق این واکسن ممکن است ایجاد شود، احتمال بروز گیلن‌باره یک در یک میلیون دریافت کننده واکسن آنفلوآنزا است.

دکتر مردانی در ادامه با توجه به شیوع بالای آنفلوآنزا در مدارس و انتقال آن به خانواده‌ها تاکید کرد: تمامی خانواده‌هایی که افراد بالای ۶۰ سال دارند ضروری است هم خودشان و هم فرزندانشان دربرابر آنفلوآنزا واکسینه شوند، خصوصا اگر افراد مسن خانواده و دانش‌آموزان دچار بیماری زمینه‌ای مثل آسم، بیماری قلبی و شیمی درمانی باشند.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادامه داد: حتی در صورت سالم بودن افراد مسن خانواده سایر افراد خانواده باید برای مصونیت آنها از این بیماری، واکسن بزنند، برای افراد در تمامی گروه‌های سنی که به آنفلوآنزا مبتلا شده اند، دوتا سه هفته پس از بهبودی، تزریق واکسن آنفلوآنزا به علت جلوگیری از ابتلا به سوش‌های جدید این بیماری توصیه می‌شود.

استاد گروه عفونی دانشگاه خاطرنشان کرد که برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوآنزا، غیر از تزریق واکسن، رعایت بهداشت فردی و اجتماعی اهمیت دارد، همچنین شست‌شوی مکرر دست‌ها باعث قطع زنجیره انتقال عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی از فرد مبتلا به فرد سالم می‌شود، همچنین در صورت ابتلا قرنطینه، استراحت در منزل و استفاده از دستمال‌های یکبار مصرف توصیه می‌شود.