در پی اعتراض داوطلبان آزمون دکتری سال 95 به نحوه ارزیابی دانشگاهها در پذیرش این متقاضیان (ارزیابی تخصصی) رئیس سازمان سنجش آموزش کشور توضیحاتی را در مورد این مرحله از ارزیابی ارائه کرد.
به گزارش سایت پی ان یو نیوز ابراهیم خدایی در گفتگو با ایسنا از تغییر شیوه پذیرش داوطلبان آزمون دکتری در سال 96 خبر داد و گفت: با توجه به تصویب قانون سنجش پذیرش که دراسفند سال 94 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در فروردین‌ماه سال 95 ابلاغ شد شیوه پذیرش داوطلبان آزمون دکتری در سال 96 تغییر می‌کند. نخستین تغییر در مورد تجمیع سنجش در دو حوزه وزارت بهداشت و وزارت علوم است و تغییر دوم در مورد وزن آزمون‌ها، مصاحبه‌ها و ارزیابی‌های تخصصی است.
وی در ادامه توضیح داد:همچنین شورای سیاست‌گذاری تحصیلات تکمیلی تشکیل شد که اعضای آن وزرای علوم و بهداشت، رئیس دانشگاه پیام نور، دو نفر از روسای دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم و وزارت بهداشت و رئیس سازمان سنجش هستند. این شورا باید نحوه اجرای آزمون دکتری سال 96 که شامل مواردی مانند زمان‌بندی، مواد امتحانی و غیره می‌شود را تعیین کند.
نحوه پذیرش داوطلبان دکتری سال 95
دکتر خدایی در ادامه با اشاره به آزمون دکتری سال 95 اظهار کرد: طبق آیین‌نامه‌ای که در مورد نحوه برگزاری آزمون دکتری سال 95 به سازمان سنجش آموزش کشور ابلاغ شد این سازمان وظیفه داشت یک آزمون عمومی در اسفند سال 94 برگزار کند. طبق این آیین‌نامه دانشگاه ها باید حد نصاب پذیرش خود را به سازمان سنجش آموزش کشور اعلام می‌کردند تا سازمان سنجش نیز افرادی که طبق آزمون عمومی واجد شرایط هستند برای ارزیابی تخصصی به دانشگاهها معرفی کند.
وی افزود: این فرآیند طبق روال پیش رفت و آزمون عمومی در اسفندماه برگزار شد. همچنین در فروردین سال 95 نتایج اعلام شده و انتخاب رشته توسط داوطلبان انجام شد. سازمان سنجش آموزش کشور در یک مرحله 58 هزار داوطلب و در مرحله ای دیگر حدود 6000 داوطلب را به دانشگاهها معرفی کرد. به عبارت دیگر از بین 158 هزارداوطلب شرکت‌کننده در آزمون دکتری حدود 64 هزار نفر (بیش از یک‌سوم داوطلبان) به دانشگاهها معرفی شدند.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور از تعیین شیوه‌نامه اجرایی توسط سازمان سنجش آموزش کشور برای دانشگاهها خبر داد و گفت: سازمان سنجش آموزش کشور طبق شیوه‌نامه‌ای به دانشگاهها اعلام کرد که باید از اواسط اردیبهشت‌ماه تا اواخر تیرماه ارزیابی تخصصی خود را انجام دهند. در این مرحله ممکن بود داوطلبی به سه دانشگاه و داوطلب دیگری به پنج دانشگاه معرفی شود. طبق این شیوه‌نامه دانشگاهها ملزم هستند در هفته آخر تیرماه اسامی پذیرفته‌شدگان خود را از طرق مختلف مانند سایت اطلاع‌رسانی دانشگاه تماس تلفنی، پیامک و غیره اعلام کنند.
تخلف برخی دانشگاه‌هادر زمان اخذ تعهد از داوطلبان
دکتر خدایی با اشاره به زمانی که سازمان سنجش آموزش کشور برای اخذ تعهد از داوطلبان برای دانشگاهها تعیین کرده بود، گفت: سازمان سنجش آموزش کشور به دانشگاهها اعلام کرده بود که در بازه زمانی 2 تا 11 مردادماه باید نسبت به اخذ تعهد از داوطلبان اقدام کنند. یعنی دانشگاه ها نباید زودتر از این موعد اقدام به اخذ تعهد می‌کردند اما تعداد محدودی از دانشگاهها با نیت جذب دانشجوی بهتر اقدام به تماس گرفتن با داوطلبان و ایجاد اختلال در فرآیند پذیرش دانشجویان دکتری کردند.
وی افزود: سازمان سنجش آموزش کشور به دانشگاه‌های متخلف به صورت شفاهی و تلفنی تذکر داد اما برخی از دانشگاهها حتی پس از این تذکر هم به رویه خود ادامه دادند بنابراین سازمان سنجش آموزش کشور به آنها هشدار کتبی داد و اعلام کرد که دانشگاه‌هایی که از داوطلبان تعهد گرفته اند باید اعلام کنند که تعهد آنها بی‌اعتبار است. به طور کلی چهار یا پنج دانشگاه در این زمینه تخلف کرده بودند که پس از هشدار سازمان سنجش بحث تعهدهای زودتر از موعد مقرر منتفی و رفع شد.
ظرفیت دانشگاهها خالی نمی‌ماند
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در ادامه با اشاره به انتقاد برخی از داوطلبان در مورد احتمال خالی ماندن ظرفیت برخی از دانشگاهها اظهار کرد: ممکن است داوطلبی در دو یا سه دانشگاه پذیرش شود و یکی از دانشگاهها را برای ادامه تحصیل انتخاب کند. بنابراین دو دانشگاه دیگر باید تعدادی داوطلب جایگزین تعیین کند که چنانچه ظرفیت آنها توسط داوطلب نخست پر نشد توسط داوطلبان جایگزین پر شود.
دکتر خدایی با تاکید بر اینکه نگاه وزارت علوم و سازمان سنجش در پذیرش داوطلبان دکتری نگاه کنکور سراسری نیست، توضیح داد: بین کنکور سراسری و پذیرش دانشجوی دکتری تفاوت ریشه‌ای وجود دارد. پذیرش دانشجوی دکتری یک رابطه دو طرفه چهار ساله بین استاد و دانشجو است. بنابراین سعی کردیم شرایطی را فراهم کنیم که اساتید واجد شرایط علمی نیز در پذیرش دانشجویان دکتری نقش داشته باشند.
وی با اشاره به تغییر آیین‌نامه های پذیرش دانشجویان دکتری گفت: آیین‌نامه پذیرش دانشجویان دکتری از سال 89 تاکنون چهار یا پنج مرتبطه تغییر کرده است. هرچند تغییرات انجام شده مربوط به محتوای آیین‌نامه‌ها نبوده و بیشتر در مورد درصد اختیارات دانشگاهها است. به طور کلی در پذیرش دانشجویان دکتری دو تئوری وجود دارد. تئوری اول مبتنی بر برگزاری آزمون و بدون توجه به اختیارات دانشگاهها و اساتید و تئوری دوم به نقش دانشگاهها و اساتید نیز توجه شده است.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور ادامه داد: روش پذیرش داوطلبان دکتری در سال 95 روشی بینابین دو روش مذکور است. در واقع هم صلاحیت‌های علمی داوطلبان توسط آزمونی که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می‌شود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و هم اساتید و دانشگاهها در پذیرش داوطلبان واجد شرایط دارای نقش هستند.
عملکرد سلیقه‌ای دانشگاهها در پذیرش داوطلبان عمومیت ندارد
دکتر خدایی در مورد ارزیابی تخصصی که توسط دانشگاهها انجام می‌شود، گفت: سازمان سنجش آموزش کشور به دانشگاهها اعلام کرد که باید نحوه ارزیابی‌های خود را برای داوطلبان شفاف‌سازی کنند. دانشگاهها موظف شدند اعلام کنند که به معدل، مقاله و غیره چقدر نمره می‌دهند.
وی با اشاره به انتقاد برخی از داوطلبان نسبت به سلیقه‌ای عمل کردن دانشگاهها اظهار کرد: سلیقه‌ای عمل کردن دانشگاهها عمومیت ندارد. دانشجویانی که توسط اساتید پذیرفته می‌شوند شناسنامه علمی خود اساتید هستند. بنابراین به نفع اساتید است که دانشجویانی را انتخاب کنند که واقعا دارای صلاحیت علمی هستند. بنابراین ممکن است سلیقه‌ای عمل کردن دانشگاهها عمومیت نداشته باشد. طبق بررسی‌هایی که در این مورد انجام شده فقط حدود 20 درصد دانشجویان در دانشگاهی پذیرش می شوند که از آن فارغ التحصیل شده‌اند.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در ادامه در مورد کیفیت ارزیابی تخصصی نیز توضیح داد: کیفیت ارزیابی تخصصی بستگی به دانشگاهها دارد. برخی از دانشگاهها اقدام به برگزاری آزمون کتبی کردند بنابراین دیگر نیازی نبود که در آزمون شفاهی سوالات تخصصی از داوطلبان بپرسند.
پرداخت هزینه توسط داوطلبان نقطه ضعف نحوه پذیرش داوطلبان دکتری
دکتر خدایی در مورد هزینه‌ای که توسط داوطلبان دکتری باید پرداخت شود نیز گفت: یکی از ایراداتی که به نحوه پذیرش داوطلبان دکتری وارد است هزینه‌ای است که داوطلب متحمل می‌شود. در واقع داوطلب یک بار برای برگزاری آزمون باید هزینه‌ای را پرداخت کنند و پس از آن چنانچه به هر دانشگاهی برای ارزیابی تخصصی مراجعه می‌کنند باز هم باید هزینه‌ای را بپردازند.
وی افزود: ازطرف دیگر با توجه به کمبود بودجه دانشگاهها نمی‌توان از آنها درخواست کرد تا هزینه‌ای را از داوطلبان اخذ نکنند. ما هم این نقطه‌ضعف را قبول داریم و نمی‌توان گفت حق با چه کسی است. از طرف دیگر وضعیت عمومی کشور به صورتی است که فکر نمی‌کنم بودجه‌ای به این بخش تخصیص داده شود.
بررسی برگزاری آزمون دکتری در آبان‌ماه
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در ادامه در مورد برگزاری آزمون دکتری در آبان‌ماه توضیح داد: برگزاری آزمون در آبان‌ماه بستگی به مصوبه شورای سنجش پذیرش تحصیلات تکمیلی دارد. آزمونی که سال گذشته برگزار شد یک آزمون عمومی و در سطح مقطع کارشناسی بود که گفته شده بود دارای دو سال اعتبار است اما از آنجایی که نوع آزمون تغییر کرده است دروس و امتحان قابل مقایسه نیست.
دکتر خدایی در پایان خاطرنشان کرد: باید گفت تکرار آزمون در قانون وجود دارد اما اینکه آزمون‌ها در چه مقطعی از سال برگزار شوند در حال بررسی است، تا فرایندهای اجرایی آن عملیاتی شود، بنابراین ممکن است آزمون در آبان‌ماه یا دیرتر برگزار شود
آخرین دیدگاه‌ها